In appearance I am ruining thy work, but (in reality) I am making a thorn into a rose-garden.2340
ظاهرا کار تو ویران میکنم ** لیک خاری را گلستان میکنم
Explaining that cultivation consists in devastation and composure in distraction and wholeness in brokenness and success in failure and existence in non-existence; and thus (with) the rest of the contraries and pairs.
بیان آنک عمارت در ویرانیست و جمعیت در پراکندگیست و درستی در شکستگیست و مراد در بیمرادیست و وجود در عدم است و علی هذا بقیة الاضداد والازواج
A certain man came and was cleaving the soil: a fool cried out and could not control himself,
آن یکی آمد زمین را میشکافت ** ابلهی فریاد کرد و بر نتافت
Saying, ‘Wherefore are you ruining this soil and cleaving and scattering it?’
کین زمین را از چه ویران میکنی ** میشکافی و پریشان میکنی
‘O fool,’ said he, ‘begone, do not interfere with me: recognise (the difference of) cultivation from devastation.
گفت ای ابله برو و بر من مران ** تو عمارت از خرابی باز دان
How should this (soil) become a rose-garden or cornfield till this soil becomes ugly and ruined?
کی شود گلزار و گندمزار این ** تا نگردد زشت و ویران این زمین
How should it become orchards and crops and leaves and fruit till its arrangement is turned upside down?’2345
کی شود بستان و کشت و برگ و بر ** تا نگردد نظم او زیر و زبر
Till you pierce the purulent ulcer with a lancet, how will it become well and how will you become healthy?
تا بنشکافی به نشتر ریش چغز ** کی شود نیکو و کی گردید نغز
Till he (the physician) cleanse your (corrupt) humours with medicine, how will the indisposition be removed? How will a cure be effected?
تا نشوید خلطهاات از دوا ** کی رود شورش کجا آید شفا
When a tailor cuts (the cloth for) a garment piece by piece, will any one strike that expert tailor,
پاره پاره کرده درزی جامه را ** کس زند آن درزی علامه را
Saying, ‘Why have you torn this choice satin? What can I do with a torn (garment)?’
که چرا این اطلس بگزیده را ** بردریدی چه کنم بدریده را
Whenever they (the builders) put an old building in good repair, do not they first ruin the old one?2350
هر بنای کهنه که آبادان کنند ** نه که اول کهنه را ویران کنند
Likewise the carpenter, the iron-smith and the butcher—with them (too) there is destruction before restorations.
همچنین نجار و حداد و قصاب ** هستشان پیش از عمارتها خراب
The pounding of myrobalan and bastard myrobalan—by reason of that destruction they become the means of restoring the body (to health).
آن هلیله و آن بلیله کوفتن ** زان تلف گردند معموری تن
Until you crush wheat in the mill, how will our table be garnished with it?
تا نکوبی گندم اندر آسیا ** کی شود آراسته زان خوان ما
(The obligation of gratitude for) that bread and salt (of thine) demanded that I should deliver thee, O fish, from the net.
آن تقاضا کرد آن نان و نمک ** که ز شستت وا رهانم ای سمک
If thou accept the counsel of Moses, thou wilt escape from such an evil infinite net.2355
گر پذیری پند موسی وا رهی ** از چنین شست بد نامنتهی
Inasmuch as thou hast made thyself the slave of sensuality, thou hast made a petty worm into a dragon.
بس که خود را کردهای بندهی هوا ** کرمکی را کردهای تو اژدها
I have brought a dragon for (thy) dragon, that I may correct (thy dragon's) breath by (my dragon's) breath,
اژدها را اژدها آوردهام ** تا با صلاح آورم من دم به دم
So that the breath of that one may be defeated by the breath of this one, and that my serpent may destroy that dragon (of thine).
تا دم آن از دم این بشکند ** مار من آن اژدها را بر کند
If thou submittest, thou art freed from two serpents; otherwise, it (thy dragon) will bring thy spirit to utter perdition.”
گر رضا دادی رهیدی از دو مار ** ورنه از جانت برآرد آن دمار
He (Pharaoh) said, “In truth, thou art an exceedingly cunning sorcerer, for by craft thou hast introduced duality (disunion) here.2360
گفت الحق سخت استا جادوی ** که در افکندی به مکر اینجا دوی
Thou hast made the unanimous people into two factions: sorcery makes fissures in rock and mountain.”
خلق یکدل را تو کردی دو گروه ** جادوی رخنه کند در سنگ و کوه
He (Moses) said, “I am submerged in the message of God: who (ever) saw sorcery together with the name of God?
گفت هستم غرق پیغام خدا ** جادوی کی دید با نام خدا
The substance of sorcery is forgetfulness (of God) and unbelief: the spirit of Moses is the flaming torch of the (true) religion.
غفلت و کفرست مایهی جادوی ** مشعلهی دینست جان موسوی
How do I resemble sorcerers, O impudent one?—for the Messiah (Jesus) is becoming jealous of my (life-giving) breath.
من به جادویان چه مانم ای وقیح ** کز دمم پر رشک میگردد مسیح