If thou didst not see the lances together with the wand, (yet) consider the names of them (the Amírs) and consider the name of him (Mohammed), O noble one!
نیزهها را گر ندیدی با قضیب ** نامشان بین نام او بین این نجیب
Their names the rapid torrent of death has borne away; his name and his puissant fortune are not dead. 2800
نامشان را سیل تیز مرگ برد ** نام او و دولت تیزش نمرد
For him the drum is always beaten five times (daily): on this wise every day till the Day of Resurrection.
پنج نوبت میزنندش بر دوام ** همچنین هر روز تا روز قیام
“If thou hast intelligence, (thou wilt see that) I have done kindnesses; and if thou art an ass, I have brought the rod for the ass.
گر ترا عقلست کردم لطفها ** ور خری آوردهام خر را عصا
I will turn thee out of this stable in such wise that I will make thy ears and head bloody with (blows of) the rod.
آنچنان زین آخرت بیرون کنم ** کز عصا گوش و سرت پر خون کنم
In this stable asses and men are getting no quarter from thy oppression.
اندرین آخر خران و مردمان ** مینیابند از جفای تو امان
Lo, I have brought the rod, for correction's sake, for every ass that is not approved. 2805
نک عصا آوردهام بهر ادب ** هر خری را کو نباشد مستحب
It will become a dragon in subduing thee, for thou hast become a dragon in (thy) deeds and disposition.
اژدهایی میشود در قهر تو ** که اژدهایی گشتهای در فعل و خو
Thou art a mountain-dragon without mercy; but look at the dragon of Heaven!
اژدهای کوهیی تو بیامان ** لیک بنگر اژدهای آسمان
This rod comes as a taste (sample) from Hell, saying, ‘Ho! take refuge in the Light;
این عصا از دوزخ آمد چاشنی ** که هلا بگریز اندر روشنی
Else thou wilt be left helpless in my teeth: there will be no escape for thee through my passes.’
ورنه در مانی تو در دندان من ** مخلصت نبود ز در بندان من
This was a rod; it is now a dragon, to the end that thou mayst not say, ‘Where is God's Hell?’” 2810
این عصایی بود این دم اژدهاست ** تا نگویی دوزخ یزدان کجاست
Explaining that one who knows the power of God will not ask, "Where are Paradise and Hell?"
در بیان آنک شناسای قدرت حق نپرسد کی بهشت و دوزخ کجاست
God makes Hell to be wheresoever He will: He makes the zenith to be a snare and trap for the bird.
هر کجا خدا دوزخ کند ** اوج را بر مرغ دام و فخ کند
Likewise from thy teeth arise pangs of pain, to the end that thou mayst say, “‘Tis Hell and the dragon.”
هم ز دندانت برآید دردها ** تا بگویی دوزخست و اژدها
Or He makes the water of thy mouth to be (sweet as) honey, that thou mayst say, “’Tis Paradise and the robes (of Paradise).”
یا کند آب دهانت را عسل ** که بگویی که بهشتست و حلل
He makes sugar to grow from the roots of the teeth, that thou mayst know the power of the ordinance of the (Divine) decree.
از بن دندان برویاند شکر ** تا بدانی قوت حکم قدر
Do not, then, bite the innocent with thy teeth: bethink thee of the stroke that is not to be guarded against. 2815
پس به دندان بیگناهان را مگز ** فکر کن از ضربت نامحترز
God makes the Nile to be blood for the Egyptians; He makes the Israelites safe from calamity,
نیل را بر قبطیان حق خون کند ** سبطیان را از بلا محصون کند
That thou mayst know that with God there is discrimination between the sober (traveller) on the Way and the intoxicated.
تا بدانی پیش حق تمییز هست ** در میان هوشیار راه و مست
The Nile has learned from God to discriminate, for it opened (the door) for these (Israelites) and shut fast (the door) against those (Egyptians).
نیل تمییز از خدا آموختست ** که گشاد آن را و این را سخت بست
His grace makes the Nile intelligent; His wrath makes Cain foolish.
لطف او عاقل کند مر نیل را ** قهر او ابله کند قابیل را
He, from kindness, created intelligence in lifeless things; He, because of His wrath, cut off intelligence from the intelligent one. 2820
در جمادات از کرم عقل آفرید ** عقل از عاقل به قهر خود برید
By (His) grace an intelligence appeared in lifeless matter, and through (His) chastisement knowledge fled from the intelligent.
در جماد از لطف عقلی شد پدید ** وز نکال از عاقلان دانش رمید
There, by (His) command the rain-like intelligence poured down; here, intelligence saw God's anger and took to flight.
عقل چون باران به امر آنجا بریخت ** عقل این سو خشم حق دید و گریخت
Clouds and sun and moon and lofty stars, all come and go according to arrangement.
ابر و خورشید و مه و نجم بلند ** جمله بر ترتیب آیند و روند