Do thou still have patience in cobbling; for if thou be impatient, thou wilt become a rag-stitcher.
صبر کن در موزه دوزی تو هنوز ** ور بوی بیصبر گردی پارهدوز
If the stitchers of old clothes had patience and forbearance, all of them too would become stitchers of new garments through (acquisition of) knowledge.
کهنهدوزان گر بدیشان صبر و حلم ** جمله نودوزان شدندی هم به علم
Thou strivest much, and at last even thou thyself sayest in weariness that the intellect is a fetter,
بس بکوشی و بخر از کلال ** هم تو گویی خویش کالعقل عقال
Like the philosopher (who) on the day of his death perceived his intellect to be very poor and feeble,
همچو آن مرد مفلسف روز مرگ ** عقل را میدید بس بیبال و برگ
And in that hour disinterestedly confessed (the truth), saying, “(Impelled) by acuteness of mind we galloped in vain.3355
بیغرض میکرد آن دم اعتراف ** کز ذکاوت راندیم اسپ از گزاف
In delusion we drew (scornfully) away from the holy men, we swam in the sea of phantasy.”
از غروری سر کشیدیم از رجال ** آشنا کردیم در بحر خیال
In the spiritual Sea swimming is naught (of no avail): here is no resource but the ship (ark) of Noah.
آشنا هیچست اندر بحر روح ** نیست اینجا چاره جز کشتی نوح
Thus said that king of the prophets, “I am the ship in this universal Sea,
این چنین فرمود این شاه رسل ** که منم کشتی درین دریای کل
Or that person who, in respect of my (inward) clairvoyances, has become a true vicegerent in my stead.”
یا کسی کو در بصیرتهای من ** شد خلیفهی راستی بر جای من
We (saints) are the ship (ark) of Noah in the Sea, in order that thou mayst not turn thy face away from the ship, O youth.3360
کشتی نوحیم در دریا که تا ** رو نگردانی ز کشتی ای فتی
Go not, like Canaan, to every mountain: hear from the Qur’án (the warning), “There is naught that will protect (thee) to-day.”
همچو کنعان سوی هر کوهی مرو ** از نبی لا عاصم الیوم شنو
This ship, because of the bandage (on thy vision), seems to thee low, (while) the mountain of (intellectual) thought seems very high.
مینماید پست این کشتی ز بند ** مینماید کوه فکرت بس بلند
Beware, beware! Do not regard this “low” with contempt: regard the grace of God that is attached (to it).
پست منگر هان و هان این پست را ** بنگر آن فضل حق پیوست را
Do not regard the height of the mountain of thought, for a single wave turns it upside down.
در علو کوه فکرت کم نگر ** که یکی موجش کند زیر و زبر
If thou art (like) Canaan, thou wilt not believe me though I foster (for thy sake) two hundred times as many counsels.3365
گر تو کنعانی نداری باورم ** گر دو صد چندین نصیحت پرورم
How should Canaan's ear accept these words? for God's seal and signet is upon it.
گوش کنعان کی پذیرد این کلام ** که برو مهر خدایست و ختام
How should admonition pass through God's seal? How should the new (admonition) avert the (eternal) pre-ordainment?
کی گذارد موعظه بر مهر حق ** کی بگرداند حدث حکم سبق
But I am telling the news of good fortune in the hope that thou art not (like) Canaan.
لیک میگویم حدیث خوشپیی ** بر امید آنک تو کنعان نهای
Thou wilt make this confession at last. Hark, from the first day do thou behold the last!
آخر این اقرار خواهی کرد هین ** هم ز اول روز آخر را ببین
Thou canst see the end: do not make blind and old thine eye that sees the end.3370
میتوانی دید آخر را مکن ** چشم آخربینت را کور کهن
Whosoever is blessedly a seer of the end will never stumble in wayfaring.
هر که آخربین بود مسعودوار ** نبودش هر دم ز ره رفتن عثار
Unless thou desire this incessant lying down and rising up (this stumbling on the way), sharpen thine eye with the dust on the foot of a holy man.
گر نخواهی هر دمی این خفتخیز ** کن ز خاک پایی مردی چشم تیز
Make the dust of his foot collyrium for thine eye, that thou mayst strike off the head of the blackguards;
کحل دیده ساز خاک پاش را ** تا بیندازی سر اوباش را
For through this pupilage and this poverty (of spirit), (though) thou be (as) a needle, thou wilt become (a trenchant sword like) Dhu ’l-faqár.
که ازین شاگردی و زین افتقار ** سوزنی باشی شوی تو ذوالفقار
Use the dust of every elect one as collyrium: it will both burn the eye and do it good.3375
سرمه کن تو خاک هر بگزیده را ** هم بسوزد هم بسازد دیده را