- (He says), “O Death, O Turcoman who plunderest the village, give back whatsoever thou hast taken from these thankful ones.”
- ای اجل وی ترک غارتساز ده ** هر چه بردی زین شکوران باز ده
- He (Death) gives it back; (but) they will not receive it, for they have been endowed with the goods of spiritual life.
- وا دهد ایشان بنپذیرند آن ** زانک منعم گشتهاند از رخت جان
- (They say), “We are Súfís and have cast off our (bodily) mantles: we will not take (them) back after we have gambled (them) away.
- صوفییم و خرقهها انداختیم ** باز نستانیم چون در باختیم
- We have seen the recompense (from God)—(and) how (can there be) a (worldly) recompense then (after that)? Want and desire and object are gone from us.
- ما عوض دیدیم آنگه چون عوض ** رفت از ما حاجت و حرص و غرض
- We have emerged from a briny and destroying water, we have attained to the pure wine (of Paradise) and the fountain of Kawthar. 1010
- ز آب شور و مهلکی بیرون شدیم ** بر رحیق و چشمهی کوثر زدیم
- O World, that which thou hast shown unto others—faithlessness and deceit and grievous pride—
- آنچ کردی ای جهان با دیگران ** بیوفایی و فن و ناز گران
- We pour (it all) on thy head in repayment, for we are martyrs come to war (against thee).”
- بر سرت ریزیم ما بهر جزا ** که شهیدیم آمده اندر غزا
- (This is) in order that you may know that the Holy God hath servants impetuous and combative,
- تا بدانی که خدای پاک را ** بندگان هستند پر حمله و مری
- (Who) tear out the moustache of worldly hypocrisy and pitch their tents on the rampart of (Divine) aid.
- سبلت تزویر دنیا بر کنند ** خیمه را بر باروی نصرت زنند
- These martyrs have become warriors anew, and these captives have gained the victory once more; 1015
- این شهیدان باز نو غازی شدند ** وین اسیران باز بر نصرت زدند
- They have lifted up their heads again from non-existence, saying, “Behold us if thou art not blind from birth,”
- سر برآوردند باز از نیستی ** که ببین ما را گر اکمه نیستی
- That you may know that in non-existence there are suns, and that what is a sun here is (only) a small star yonder.
- تا بدانی در عدم خورشیدهاست ** وآنچ اینجا آفتاب آنجا سهاست
- How, O brother, is existence (contained) in non-existence? How is opposite concealed in opposite?
- در عدم هستی برادر چون بود ** ضد اندر ضد چون مکنون بود
- He brings forth the living from the dead: know that the hope of (His) worshippers is non-existence.
- یخرج الحی من المیت بدان ** که عدم آمد امید عابدان
- The sower whose barn is empty, is not he joyful and happy in hope of non-existence— 1020
- مرد کارنده که انبارش تهیست ** شاد و خوش نه بر امید نیستیست
- (Namely, in the hope) that that (crop) will grow from the quarter of nonexistence? Apprehend (this) if thou art aware of (spiritual) reality.
- که بروید آن ز سوی نیستی ** فهم کن گر واقف معنیستی
- Moment by moment thou art expecting from non-existence to gain understanding and (spiritual) perception and peace and good.
- دم به دم از نیستی تو منتظر ** که بیابی فهم و ذوق آرام و بر
- ’Tis not permitted to divulge this mystery; else I should make Abkház a Baghdád.
- نیست دستوری گشاد این راز را ** ورنه بغدادی کنم ابخاز را
- Non-existence, then, is God's factory from which He continually produces gifts.
- پس خزانهی صنع حق باشد عدم ** که بر آرد زو عطاها دم به دم
- God is the Originator, and an originator is he who produces a branch (derivative) without root (fundamental principle) or support (model). 1025
- مبدع آمد حق و مبدع آن بود ** که برآرد فرع بیاصل و سند
- Parable of the world (really) existent that appears non-existent and the world (really) non-existent that appears existent.
- مثال عالم هست نیستنما و عالم نیست هستنما
- He (God) hath caused the non-existent to appear existent and magnificent; He hath caused the existent to appear in the form of non-existence.
- نیست را بنمود هست و محتشم ** هست را بنمود بر شکل عدم
- He hath concealed the Sea and made the foam visible; He hath concealed the Wind and displayed to thee the dust.
- بحر را پوشید و کف کرد آشکار ** باد را پوشید و بنمودت غبار
- The dust is whirling in the air, (high) as a minaret: how should the dust rise aloft of itself?
- چون منارهی خاک پیچان در هوا ** خاک از خود چون برآید بر علا
- Thou seest the dust on high, O infirm (of sight): the Wind (thou seest) not, except through knowledge given by induction.
- خاک را بینی به بالا ای علیل ** باد را نی جز به تعریف دلیل
- Thou seest the foam moving in every direction: without the Sea the foam hath no turning-place. 1030
- کف همیبینی روانه هر طرف ** کف بیدریا ندارد منصرف