Therefore the Prophet said, “For the purpose of (traversing) this Way there is no comrade more faithful than works.
پس پیمبر گفت بهر این طریق ** باوفاتر از عمل نبود رفیق
If they be good they will be thy friends for ever, and if they be evil they will be (as) a snake in thy tomb.”
گر بود نیکو ابد یارت شود ** ور بود بد در لحد مارت شود
How, O father, can one do this work and earning in the Way of righteousness without a master?
این عمل وین کسب در راه سداد ** کی توان کرد ای پدر بیاوستاد
The meanest earning that goes on in the world, is it ever (practised) without the guidance of a master?
دونترین کسبی که در عالم رود ** هیچ بیارشاد استادی بود
Its beginning is knowledge; then (follows) action, that it may yield fruit after a time or after death.1055
اولش علمست آنگاهی عمل ** تا دهد بر بعد مهلت یا اجل
Seek help in (acquiring) crafts, O possessor of intelligence, from a generous and righteous craftsman.
استعینوا فیالحرف یا ذا النهی ** من کریم صالح من اهلها
Seek the pearl in the oyster-shell, my brother, and seek technical skill from the craftsmen.
اطلب الدر اخی وسط الصدف ** واطلب الفن من ارباب الحرف
If ye see sincere (spiritual) advisers, deal fairly (with them) and be eager to learn: do not show disdain.
ان رایتم ناصحین انصفوا ** بادروا التعلیم لا تستنکفوا
If the man (engaged) in tanning wore a threadbare garment, that did not diminish the master's mastery (of his trade);
در دباغی گر خلق پوشید مرد ** خواجگی خواجه را آن کم نکرد
If the ironsmith wore a patched frock when blowing the bellows, his reputation was not impaired in the eyes of the people.1060
وقت دم آهنگر ار پوشید دلق ** احتشام او نشد کم پیش خلق
Therefore strip the raiment of pride from thy body: in learning, put on the garment of humility.
پس لباس کبر بیرون کن ز تن ** ملبس ذل پوش در آموختن
If thou wouldst learn (theoretical) knowledge, the way of (acquiring) it is oral; if thou wouldst learn a craft, the way of (acquiring) it is practical (by practice).
علم آموزی طریقش قولی است ** حرفت آموزی طریقش فعلی است
If thou desire (spiritual) poverty, that depends on companionship (with a Shaykh): neither thy tongue nor thy hand avails.
فقر خواهی آن به صحبت قایمست ** نه زبانت کار میآید نه دست
Soul receives from soul the knowledge thereof, not by way of book nor from tongue.
دانش آن را ستاند جان ز جان ** نه ز راه دفتر و نه از زبان
If those mysteries (of spiritual poverty) are in the traveller's heart, knowledge of the mystery is not yet possessed by the traveller.1065
در دل سالک اگر هست آن رموز ** رمزدانی نیست سالک را هنوز
(Let him wait) until the expansion (illumination) of his heart shall make it (full of) the Light: then God saith, “Did not We expand …?
تا دلش را شرح آن سازد ضیا ** پس الم نشرح بفرماید خدا
For We have given thee the expansion (illumination) within thy breast, We have put the expansion into thy breast.”
که درون سینه شرحت دادهایم ** شرح اندر سینهات بنهادهایم
Thou art still seeking it from outside; thou art a source of milk: how art thou a milker of others?
تو هنوز از خارج آن را طالبی ** محلبی از دیگران چون حالبی
There is an illimitable fountain of milk within thee: why art thou seeking milk from the pail?
چشمهی شیرست در تو بیکنار ** تو چرا میشیر جویی از تغار
O lake, thou hast a channel to the Sea: be ashamed to seek water from the pool;1070
منفذی داری به بحر ای آبگیر ** ننگ دار از آب جستن از غدیر
For did not We expand…? Again, hast not thou the expansion? How art thou become a seeker of the expansion and a mendicant?
که الم نشرح نه شرحت هست باز ** چون شدی تو شرحجو و کدیهساز
Contemplate the expansion of the heart within (thee), lest there come the reproach, Do not ye see?
در نگر در شرح دل در اندرون ** تا نیاید طعنهی لا تبصرون
Commentary on “And He is with you.”
تفسیر و هو معکم
There is a basket full of loaves on the crown of thy head, and thou art begging a crust of bread from door to door.
یک سپد پر نان ترا بیفرق سر ** تو همی خواهی لب نان در به در
Attend to thine own head, abandon giddy-headedness; go, knock at the door of thy heart: why art thou (knocking) at every door?
در سر خود پیچ هل خیرهسری ** رو در دل زن چرا بر هر دری
Whilst thou art up to the knee in the river-water, thou art heedless of thyself and art seeking water from this one and that one.1075
تا بزانویی میان آبجو ** غافل از خود زین و آن تو آب جو