- (If) an elemental spirit breaks the bastion of a prison, will the heart of any prisoner be angry with him? 1715
- برج زندان را شکست ارکانیی ** هیچ ازو رنجد دل زندانیی
- (Will they say?) “Alas, he has broken this marble stone, so that our spirits and souls have escaped from confinement.
- کای دریغ این سنگ مرمر را شکست ** تا روان و جان ما از حبس رست
- The beautiful marble and the noble stone of the prison-bastion were pleasing and agreeable (to us).
- آن رخام خوب و آن سنگ شریف ** برج زندان را بهی بود و الیف
- Why did he break them, so that the prisoners escaped? His hand must be broken (cut off) as a penalty for this (crime).”
- چون شکستش تا که زندانی برست ** دست او در جرم این باید شکست
- No prisoner will talk such nonsense except that one who is brought from prison to the gallows.
- هیچ زندانی نگوید این فشار ** جز کسی کز حبس آرندش به دار
- How should it (death) be bitter to one whom they take from amidst snake-poison towards sugar? 1720
- تلخ کی باشد کسی را کش برند ** از میان زهر ماران سوی قند
- The soul, freed from the turmoil of the body, is soaring on the wings of the heart (spirit) without bodily feet (means of movement),
- جان مجرد گشته از غوغای تن ** میپرد با پر دل بیپای تن
- Like the prisoner in a dungeon who falls asleep at night and dreams of a rosegarden,
- همچو زندانی چه که اندر شبان ** خسپد و بیند به خواب او گلستان
- And says, “O God, do not bring me (back) to my body, (but let me alone) in order that I may walk as a prince in this garden.”
- گوید ای یزدان مرا در تن مبر ** تا درین گلشن کنم من کر و فر
- God says to him, “Thy prayer is granted: go not back”—and God best knoweth the right course.
- گویدش یزدان دعا شد مستجاب ** وا مرو والله اعلم بالصواب
- Consider how delightful is such a dream! Without having seen death, he (the dreamer) goes into Paradise. 1725
- این چنین خوابی ببین چون خوش بود ** مرگ نادیده به جنت در رود
- Does he feel any regret for (his former) wakefulness and for the body (which he has left) in chains at the bottom of the dungeon?
- هیچ او حسرت خورد بر انتباه ** بر تن با سلسله در قعر چاه
- (If) thou art a true believer, come now, enter the ranks of battle, for a feast has been (prepared) for thee in Heaven.
- مومنی آخر در آ در صف رزم ** که ترا بر آسمان بودست بزم
- In the hope of journeying upwards, (arise and) take thy stand before the mihráb, (to pray and weep) like a candle, O youth!
- بر امید راه بالا کن قیام ** همچو شمعی پیش محراب ای غلام
- Let thy tears fall like rain, and burn (be ardent) in search (aspiration) all night long, like the candle beheaded (by the flame).
- اشک میبار و همیسوز از طلب ** همچو شمع سر بریده جمله شب
- Close thy lips against food and drink: hasten towards the Heavenly table. 1730
- لب فرو بند از طعام و از شراب ** سوی خوان آسمانی کن شتاب
- Continually keep thy hope (fixed) on Heaven, dancing (quivering) like the willow in desire for Heaven.
- دم به دم بر آسمان میدار امید ** در هوای آسمان رقصان چو بید
- Continually from Heaven (spiritual) water and fire will be coming to thee and increasing thy provision.
- دم به دم از آسمان میآیدت ** آب و آتش رزق میافزایدت
- If it (thy aspiration) bear thee thither, ’tis no wonder: do not regard thy weakness, regard thy search (aspiration);
- گر ترا آنجا برد نبود عجب ** منگر اندر عجز و بنگر در طلب
- For this search is God's pledge (deposited) within thee, because every seeker deserves something sought (by him).
- کین طلب در تو گروگان خداست ** زانک هر طالب به مطلوبی سزاست
- Strive that this search may increase, so that thy heart (spirit) may escape from this bodily dungeon. 1735
- جهد کن تا این طلب افزون شود ** تا دلت زین چاه تن بیرون شود
- People will say, “Poor so-and-so is dead,” (but) thou wilt say, “I am living, O ye heedless ones!
- خلق گوید مرد مسکین آن فلان ** تو بگویی زندهام ای غافلان
- Though my body, like (other) bodies, is laid to rest, the Eight Paradises have blossomed in my heart.”
- گر تن من همچو تنها خفته است ** هشت جنت در دلم بشکفته است
- When the spirit is lying at rest amidst roses and eglantines, what does it matter if the body is (buried) in that dung?
- جان چو خفته در گل و نسرین بود ** چه غمست ار تن در آن سرگین بود
- What should the spirit (thus) laid asleep know of the body, (or care) whether it (the body) is in a rose-garden or an ashpit?
- جان خفته چه خبر دارد ز تن ** کو به گلشن خفت یا در گولخن