O pathice, qui exercitum praecessisti, barbae tuae mendaciam penis tuus testatur. [O impotent sodomite, (making a false show of) going ahead of the army, your penis (is) witness to the falsehood of your beard (your false claim of manhood).]2510
ای مخنث پیش رفته از سپاه ** بر دروغ ریش تو کیرت گواه
When the heart is filled with unmanliness, the beard and moustache are a cause of laughter.
چون ز نامردی دل آکنده بود ** ریش و سبلت موجب خنده بود
Make a (vow of) repentance, shed tears like rain, redeem your beard and moustache from laughter.
توبهای کن اشک باران چون مطر ** ریش و سبلت را ز خنده باز خر
Restore your manliness (by engaging) in (devotional) works, that you may become (like) the hot sun in (the sign of) Aries.
داروی مردی بخور اندر عمل ** تا شوی خورشید گرم اندر حمل
Leave the belly and stride towards the heart (spirit), in order that the salutation may come to you from God without (any) veil.
معده را بگذار و سوی دل خرام ** تا که بیپرده ز حق آید سلام
Advance one or two paces, make a good endeavour: Love will lay hold of your ear and then draw (you onward).2515
یک دو گامی رو تکلف ساز خوش ** عشق گیرد گوش تو آنگاه کش
How the cunning of the fox prevailed over the desire of the ass to preserve and restrain himself (from yielding to temptation), and how the fox led the ass to the lion in the jungle.
غالب شدن حیلهی روباه بر استعصام و تعفف خر و کشیدن روبه خر را سوی شیر به بیشه
The fox embarked on the plot: he seized the ass's beard and led him away.
روبه اندر حیله پای خود فشرد ** ریش خر بگرفت و آن خر را ببرد
Where is the musician of that Súfí monastery, that he may quickly play the tambourine (and sing), “The ass is gone, the ass is gone”?
مطرب آن خانقه کو تا که تفت ** دف زند که خر برفت و خر برفت
Since a hare brings a lion to the well, how should not a fox lead an ass to the grass?
چونک خرگوشی برد شیری به چاه ** چون نیارد روبهی خر تا گیاه
Shut thine ear and do not swallow (beguiling) spells: (swallow naught) but the spell of the righteous saint—
گوش را بر بند و افسونها مخور ** جز فسون آن ولی دادگر
That spell of his, (which is) sweeter than halwá, that (spell) of whose feet a hundred halwá’s are (only) the dust.2520
آن فسون خوشتر از حلوای او ** آنک صد حلواست خاک پای او
The imperial jars full of the wine (of mystical knowledge) have drawn their stock from the wine of his lips.
خنبهای خسروانی پر ز می ** مایه برده از می لبهای وی
(Only) that alien soul which has never seen the wine of his ruby lips is a lover of the wine (of conventional knowledge).
عاشق می باشد آن جان بعید ** کو می لبهای لعلش را ندید
Since the blind bird does not see the sweet water, how should not it circle round the brackish water?
آب شیرین چون نبیند مرغ کور ** چون نگردد گرد چشمهی آب شور
The spiritual Moses makes the breast a Sinai: he makes the blind parrots able to see.
موسی جان سینه را سینا کند ** طوطیان کور را بینا کند
The Khusraw (who is the lover) of the spiritual Shírín has beaten the drum (of sovereignty); consequently sugar has become cheap in the city.2525
خسرو شیرین جان نوبت زدست ** لاجرم در شهر قند ارزان شدست
The Josephs of the unseen world are marching: they are bringing bales of candy and sugar.
یوسفان غیب لشکر میکشند ** تنگهای قند و شکر میکشند
The faces of the camels of Egypt are (turned) towards us: hearken, O parrots, to the sound of the (camel-)bell.
اشتران مصر را رو سوی ما ** بشنوید ای طوطیان بانگ درا
To-morrow our city will be filled with sugar; sugar is cheap (to-day): (tomorrow) it will be cheaper.
شهر ما فردا پر از شکر شود ** شکر ارزانست ارزانتر شود
O confectioners, wallow in sugar, like the parrot, in despite of the bilious ones.
در شکر غلطید ای حلواییان ** همچو طوطی کوری صفراییان
Pound the sugar-cane: this is the only work (of importance); lavish your souls (on him): this is the only Beloved.2530
نیشکر کوبید کار اینست و بس ** جان بر افشانید یار اینست و بس
Now not a single sour one is left in our city, since Shírín has seated the Khusraws on the throne (of Love).
یک ترش در شهر ما اکنون نماند ** چونکه شیرین خسروان را بر نشاند
’Tis dessert on dessert and wine on wine! Ho, go up on the minaret and proclaim that all are welcome (to the feast).
نقل بر نقلست و می بر می هلا ** بر مناره رو بزن بانگ صلا
The nine years old vinegar is becoming sweet; the stone and marble are becoming ruby(-like) and golden.
سرکهی نه ساله شیرین میشود ** سنگ و مرمر لعل و زرین میشود
The sun in heaven is clapping his hands: the motes are dancing like lovers.
آفتاب اندر فلک دستکزنان ** ذرهها چون عاشقان بازیکنان