English    Türkçe    فارسی   

5
3240-3264

  • O (dear) soul, Love alone cuts disputation short, for it (alone) comes to the rescue when you cry for help against arguments. 3240
  • عشق برد بحث را ای جان و بس  ** کو ز گفت و گو شود فریاد رس 

  • Eloquence is dumbfounded by Love: it dare not engage in altercation;
  • حیرتی آید ز عشق آن نطق را  ** زهره نبود که کند او ماجرا 

  • For he (the lover) fears that, if he answer back, a pearl (his inner experience) may fall out of his mouth.
  • که بترسد گر جوابی وا دهد  ** گوهری از لنج او بیرون فتد 

  • He closes his lips tight against (uttering) good or evil (words) lest the pearl should fall from his mouth (and be lost),
  • لب ببندد سخت او از خیر و شر  ** تا نباید کز دهان افتد گهر 

  • Even as the Companion of the Prophet said, “Whenever the Prophet recited sections (of the Qur’án) to us,
  • هم‌چنانک گفت آن یار رسول  ** چون نبی بر خواندی بر ما فصول 

  • At the moment of munificence that chosen Messenger would demand of us attentiveness and a hundred reverences.” 3245
  • آن رسول مجتبی وقت نثار  ** خواستی از ما حضور و صد وقار 

  • ’Tis as when a bird is (perched) on your head, and your soul trembles for fear of its flitting,
  • آنچنان که بر سرت مرغی بود  ** کز فواتش جان تو لرزان شود 

  • So you dare not stir from your place, lest your beautiful bird should take to the air;
  • پس نیاری هیچ جنبیدن ز جا  ** تا نگیرد مرغ خوب تو هوا 

  • You dare not breathe, you suppress a cough, lest that humá should fly away;
  • دم نیاری زد ببندی سرفه را  ** تا نباید که بپرد آن هما 

  • And if any one speak sweet or sour (words) to you, you lay a finger on your lip, meaning, “Hush!”
  • ور کست شیرین بگوید یا ترش  ** بر لب انگشتی نهی یعنی خمش 

  • Bewilderment is (like) that bird: it makes you silent: it puts the lid on the kettle and fills you with the boiling (of love). 3250
  • حیرت آن مرغست خاموشت کند  ** بر نهد سردیگ و پر جوشت کند 

  • How the King (Mahmúd) purposely asked Ayáz, “(Why) art thou telling all this sorrow and joy to a rustic shoe and a sheepskin jacket, which are inanimate?” (His purpose was) that he might induce Ayáz to speak.
  • پرسیدن پادشاه قاصدا ایاز را کی چندین غم و شادی با چارق و پوستین کی جمادست می‌گویی تا ایاز را در سخن آورد 

  • (The King said), “O Ayáz, pray, why are these marks of affection, like (those of) a lover to his adored one, (shown by thee) to a rustic shoe?
  • ای ایاز این مهرها بر چارقی  ** چیست آخر هم‌چو بر بت عاشقی 

  • Thou hast made a rustic shoe (the object of) thy devotion and religion, as Majnún (made) of his Laylá’s face (an object of the same kind).
  • هم‌چو مجنون از رخ لیلی خویش  ** کرده‌ای تو چارقی را دین و کیش 

  • Thou hast mingled thy soul’s love with two old articles (of dress) and hung them both in a chamber.
  • با دو کهنه مهر جان آمیخته ** هر دو را در حجره‌ای آویخته

  • How long wilt thou speak new words to (those) two old things and breathe the ancient secret into a substance devoid of life?
  • چند گویی با دو کهنه نو سخن  ** در جمادی می‌دمی سر کهن 

  • Like (the poets among) the Arabs, O Ayáz, thou art drawing out long and lovingly thy converse with the (deserted) abodes and the traces of former habitation. 3255
  • چون عرب با ربع و اطلال ای ایاز  ** می‌کشی از عشق گفت خود دراز 

  • Of what Ásaf are thy shoon the abode? One would say that thy sheepskin jacket is the shirt of Joseph.”
  • چارقت ربع کدامین آصفست  ** پوستین گویی که کرته‌ی یوسفست 

  • (This is) like (the case of) the Christian who recounts to his priest a year’s sins––fornication and malice and hypocrisy––
  • هم‌چو ترسا که شمارد با کشش  ** جرم یکساله زنا و غل و غش 

  • In order that the priest may pardon his sins, for he regards his (the priest’s) forgiveness as forgiveness from God.
  • تا بیامرزد کشش زو آن گناه  ** عفو او را عفو داند از اله 

  • The priest has no (real) knowledge of sin and pardon; but love and firm belief are mightily bewitching.
  • نیست آگه آن کشش از جرم و داد  ** لیک بس جادوست عشق و اعتقاد 

  • Love and imagination weave (create) a hundred (forms beautiful as) Joseph: in sooth they are greater sorcerers than Hárút and Márút. 3260
  • دوستی و وهم صد یوسف تند  ** اسحر از هاروت و ماروتست خود 

  • They cause a form (of phantasy) to appear in memory of him (your Beloved): the attraction of the form leads you into (conversation with it).
  • صورتی پیدا کند بر یاد او  ** جذب صورت آردت در گفت و گو 

  • You tell a hundred thousand secrets in the form’s presence, just as a friend speaks (intimately) in the presence of a friend.
  • رازگویی پیش صورت صد هزار  ** آن چنان که یار گوید پیش یار 

  • No (material) form or shape is there; (yet) from it proceed a hundred (utterances of the words) “Am not I (thy Beloved)?” and (from you) a hundred “Yeas.”
  • نه بدانجا صورتی نه هیکلی  ** زاده از وی صد الست و صد بلی 

  • (‘Tis) as when a mother, distraught (with grief) beside the grave of a child newly dead,
  • آن چنان که مادری دل‌برده‌ای  ** پیش گور بچه‌ی نومرده‌ای