English    Türkçe    فارسی   

5
472-496

  • Never, O old wolf, practise foxiness and perform service with the purpose of (gaining) lordship;
  • روبهی و خدمت ای گرگ کهن  ** هیچ بر قصد خداوندی مکن 

  • But rush into the fire like a moth: do not hoard up that (service), play for love!
  • لیک چون پروانه در آتش بتاز  ** کیسه‌ای زان بر مدوز و پاک باز 

  • Renounce power and adopt piteous supplication: (the Divine) mercy comes towards piteous supplication, O dervish.
  • زور را بگذار و زاری را بگیر  ** رحم سوی زاری آید ای فقیر 

  • The piteous supplication of one sorely distressed and athirst is real; the piteous (but) cold supplication of falsehood is proper to the miscreant. 475
  • زاری مضطر تشنه معنویست  ** زاری سرد دروغ آن غویست 

  • The weeping of Joseph's brethren is a trick, for their hearts are full of envy and infirmity.
  • گریه‌ی اخوان یوسف حیلتست  ** که درونشان پر ز رشک و علتست 

  • Story of the Arab of the desert whose dog was dying of hunger, while his wallet was full of bread; he was lamenting over the dog and reciting poetry and sobbing and beating his head and face; and yet he grudged the dog a morsel from his wallet.
  • حکایت آن اعرابی کی سگ او از گرسنگی می‌مرد و انبان او پر نان و بر سگ نوحه می‌کرد و شعر می‌گفت و می‌گریست و سر و رو می‌زد و دریغش می‌آمد لقمه‌ای از انبان به سگ دادن 

  • The dog was dying, and the Arab sobbing, shedding tears, and crying, “Oh, sorrow!”
  • آن سگی می‌مرد و گریان آن عرب  ** اشک می‌بارید و می‌گفت ای کرب 

  • A beggar passed by and asked, “What is this sobbing? For whom is thy mourning and lamentation?”
  • سایلی بگذشت و گفت این گریه چیست  ** نوحه و زاری تو از بهر کیست 

  • He replied, “There was in my possession a dog of excellent disposition. Look, he is dying on the road.
  • گفت در ملکم سگی بد نیک‌خو  ** نک همی‌میرد میان راه او 

  • He hunted for me by day and kept watch by night; (he was) keen-eyed and (good at) catching the prey and driving off thieves.” 480
  • روز صیادم بد و شب پاسبان  ** تیزچشم و صیدگیر و دزدران 

  • He (the beggar) asked, “What ails him? Has he been wounded?” The Arab replied, “Ravenous hunger has made him (so) lamentable.”
  • گفت رنجش چیست زخمی خورده است  ** گفت جوع الکلب زارش کرده است 

  • “Show some patience,” said he, “in (bearing) this pain and anguish: the grace of God bestows a recompense on those who are patient.”
  • گفت صبری کن برین رنج و حرض  ** صابران را فضل حق بخشد عوض 

  • Afterwards he said to him, “O noble chief, what is this full wallet in your hand?”
  • بعد از آن گفتش کای سالار حر  ** چیست اندر دستت این انبان پر 

  • He replied, “My bread and provender and food left over from last night, (which) I am taking along (with me) to nourish my body.”
  • گفت نان و زاد و لوت دوش من  ** می‌کشانم بهر تقویت بدن 

  • “Why don't you give (some) bread and provender to the dog?” he asked. He replied, “I have not love and liberality to this extent. 485
  • گفت چون ندهی بدان سگ نان و زاد  ** گفت تا این حد ندارم مهر و داد 

  • Bread cannot be obtained (by a traveller) on the road without money, but water from the eyes costs nothing.”
  • دست ناید بی‌درم در راه نان  ** لیک هست آب دو دیده رایگان 

  • He (the beggar) said, “Earth be on your head, O water-skin full of wind! for in your opinion a crust of bread is better than tears.”
  • گفت خاکت بر سر ای پر باد مشک  ** که لب نان پیش تو بهتر ز اشک 

  • Tears are (originally) blood and have been turned by grief into water: idle tears have not the value of earth.
  • اشک خونست و به غم آبی شده  ** می‌نیرزد خاک خون بیهده 

  • He (the Arab) made the whole of himself despicable, like Iblís: a piece of this whole is naught but vile.
  • کل خود را خوار کرد او چون بلیس  ** پاره‌ی این کل نباشد جز خسیس 

  • I am the (devoted) slave of him who will not sell his existence save to that bounteous and munificent Sovereign, 490
  • من غلام آنک نفروشد وجود  ** جز بدان سلطان با افضال و جود 

  • (So that) when he weeps, heaven begins to weep, and when he moans (in supplication), the celestial sphere begins to cry, “O Lord!”
  • چون بگرید آسمان گریان شود  ** چون بنالد چرخ یا رب خوان شود 

  • I am the (devoted) slave of that high-aspiring copper which humbles itself to naught but the Elixir.
  • من غلام آن مس همت‌پرست  ** کو به غیر کیمیا نارد شکست 

  • Lift up in prayer a broken hand: the loving kindness of God flies towards the broken.
  • دست اشکسته برآور در دعا  ** سوی اشکسته پرد فضل خدا 

  • If thou hast need of deliverance from this narrow dungeon (the world), O brother, go without delay (and cast thyself) on the fire.
  • گر رهایی بایدت زین چاه تنگ  ** ای برادر رو بر آذر بی‌درنگ 

  • Regard God's contrivance and abandon thine own contrivance: oh, by His contrivance (all) the contrivance of contrivers is put to shame. 495
  • مکر حق را بین و مکر خود بهل  ** ای ز مکرش مکر مکاران خجل 

  • When thy contrivance is naughted in the contrivance of the Lord, thou wilt open a most marvellous hiding-place,
  • چونک مکرت شد فنای مکر رب  ** برگشایی یک کمینی بوالعجب