English    Türkçe    فارسی   

6
1067-1091

  • Night would become day radiant as dawn: I cannot express (the real meaning of) that mystic allocution.
  • روز روشن گردد آن شب چون صباح  ** من نتوانم باز گفت آن اصطلاح 

  • You yourself know what (words) a sun, in (the sign of) Aries, speaks to the plants and the date-palms;
  • خود تو دانی که آفتابی در حمل  ** تا چه گوید با نبات و با دقل 

  • You yourself, too, know what the limpid water is saying to the sweet herbs and the sapling.
  • خود تو دانی هم که آن آب زلال  ** می چه گوید با ریاحین و نهال 

  • The doing of God towards all the particles of the world is like the words (spells) breathed by enchanters. 1070
  • صنع حق با جمله اجزای جهان  ** چون دم و حرفست از افسون‌گران 

  • The Divine attraction holds a hundred discourses with the effects and secondary causes, without (uttering) a word or (moving) a lip.
  • جذب یزدان با اثرها و سبب  ** صد سخن گوید نهان بی‌حرف و لب 

  • Not that the production of effects by the Divine decree is not actual; but His production of effects thereby is inconceivable to reason.
  • نه که تاثیر از قدر معمول نیست  ** لیک تاثیرش ازو معقول نیست 

  • Since reason has learned by rote (from the prophets) in regard to the fundamentals, know O trifler, that it (also) learns by rote in regard to the derivatives.
  • چون مقلد بود عقل اندر اصول  ** دان مقلد در فروعش ای فضول 

  • If reason should ask how the aim may be (attained), say, “In a manner that thou knowest not, and (so) farewell!”
  • گر بپرسد عقل چون باشد مرام  ** گو چنانک تو ندانی والسلام 

  • How Mustafá (Mohammed), on whom be peace, reproached the Siddíq, may God be pleased with him, saying, “I enjoined thee to buy in partnership with me: why hast thou bought for thyself alone?” and his (the Siddíq's) excuse.
  • معاتبه‌ی مصطفی علیه‌السلام با صدیق رضی الله عنه کی ترا وصیت کردم کی به شرکت من بخر تو چرا بهر خود تنها خریدی و عذر او 

  • He (the Prophet) said, “Why, O Siddíq, I told thee to make me the partner in (thy) generosity.” 1075
  • گفت ای صدیق آخر گفتمت  ** که مرا انباز کن در مکرمت 

  • He replied, “We are two slaves in thy street: I set him free for thy sake.
  • گفت ما دو بندگان کوی تو  ** کردمش آزاد من بر روی تو 

  • Keep me as thy slave and loyal friend: I want no freedom, beware (of thinking so)!
  • تو مرا می‌دار بنده و یار غار  ** هیچ آزادی نخواهم زینهار 

  • For my freedom consists in being thy slave: without thee, tribulation and injustice are (inflicted) on me.
  • که مرا از بندگیت آزادیست  ** بی‌تو بر من محنت و بیدادیست 

  • O thou who through being the chosen (Prophet) hast brought the (whole) world to life and hast made the common folk to be the elect, especially me,
  • ای جهان را زنده کرده ز اصطفا  ** خاص کرده عام را خاصه مرا 

  • In my youth my spirit used to dream that the orb of the sun salaamed to me, 1080
  • خوابها می‌دید جانم در شباب  ** که سلامم کرد قرص آفتاب 

  • And lifted me up from earth to heaven: by mounting (so) high I had become its fellow-traveller.
  • از زمینم بر کشید او بر سما  ** همره او گشته بودم ز ارتقا 

  • I said (to myself), ‘This is an hallucination and absurd: how should absurdity ever become actuality?’
  • گفتم این ماخولیا بود و محال  ** هیچ گردد مستحیلی وصف حال 

  • When I beheld thee I beheld myself: blessings on that mirror goodly in its ways!
  • چون ترا دیدم بدیدم خویش را  ** آفرین آن آینه‌ی خوش کیش را 

  • When I beheld thee, the absurd became actual for me: my spirit was submerged in the Glory.
  • چون ترا دیدم محالم حال شد  ** جان من مستغرق اجلال شد 

  • When I beheld thee, O Spirit of the world, verily love for this (earthly) sun fell from mine eye. 1085
  • چون ترا دیدم خود ای روح البلاد  ** مهر این خورشید از چشمم فتاد 

  • By thee mine eye was endowed with lofty aspiration: it looks not on the (earthly) garden save with contempt.
  • گشت عالی‌همت از نو چشم من  ** جز به خواری نگردد اندر چمن 

  • I sought light: verily I beheld the Light of light. I sought the houri: verily (in thee) I beheld an object of envy to the houri.
  • نور جستم خود بدیدم نور نور  ** حور جستم خود بدیدم رشک حور 

  • I sought a Joseph comely and with limbs (white as) silver: in thee I beheld an assembly of Josephs.
  • یوسفی جستم لطیف و سیم تن  ** یوسفستانی بدیدم در تو من 

  • I was (engaged) in searching after Paradise: from every part of thee a Paradise appeared (to me).
  • در پی جنت بدم در جست و جو  ** جنتی بنمود از هر جزو تو 

  • In relation to me this is praise and eulogy; in relation to thee this is vituperation and satire, 1090
  • هست این نسبت به من مدح و ثنا  ** هست این نسبت به تو قدح و هجا 

  • Like the praise given to God by the simple shepherd in the presence of Moses the Kalím—
  • هم‌چو مدح مرد چوپان سلیم  ** مر خدا را پیش موسی کلیم