English    Türkçe    فارسی   

6
1712-1736

  • How long wilt thou listen to the blandishments of this world that leave neither thy mind underanged nor thy spirit?
  • تا بکی نوشی تو عشوه‌ی این جهان  ** که نه عقلت ماند بر قانون نه جان 

  • The jests of Time, this mean and petty boon-companion, have robbed of honour a hundred thousand like thee.
  • لاغ این چرخ ندیم کرد و مرد  ** آب روی صد هزاران چون تو برد 

  • This Universal Tailor is ever tearing and stitching the garments of a hundred travellers silly as children.
  • می‌درد می‌دوزد این درزی عام  ** جامه‌ی صدسالگان طفل خام 

  • If his jests conferred a gift on the orchards (in spring), when December came they (his jests) gave that gift to the winds. 1715
  • لاغ او گر باغها را داد داد  ** چون دی آمد داده را بر باد داد 

  • The old children sit down beside him to beg that he will jest (and amuse them) by (giving them) fortunes good or bad.
  • پیره‌طفلان شسته پیشش بهر کد  ** تا به سعد و نحس او لاغی کند 

  • How the tailor said to the Turk, “Hey, hold your tongue: if I tell any more funny stories the coat will be (too) tight for you.”
  • گفتن درزی ترک را هی خاموش کی اگر مضاحک دگر گویم قبات تنگ آید 

  • The tailor said, ‘Begone, unmanly fellow! Woe to you if I make another jest;
  • گفت درزی ای طواشی بر گذر  ** وای بر تو گر کنم لاغی دگر 

  • (For) then, after that, the coat will be (too) tight for you: does any one practice this (fraud) on himself?
  • پس قبایت تنگ آید باز پس  ** این کند با خویشتن خود هیچ کس 

  • What laughter (is this)? If you had an inkling (of the truth), instead of laughing you would weep (tears of) blood.’
  • خنده‌ی چه رمزی ار دانستیی  ** تو به جای خنده خون بگرستیی 

  • Explaining that the idle folk who wish (to hear) stories are like the Turk, and that the deluding and treacherous World is like the tailor, and that lusts and women are (like) this World's telling laughable jokes, and that Life resembles the piece of satin placed before this Tailor to be made into a coat of eternity and a garment of piety.
  • بیان آنک بی‌کاران و افسانه‌جویان مثل آن ترک‌اند و عالم غرار غدار هم‌چو آن درزی و شهوات و زبان مضاحک گفتن این دنیاست و عمر هم‌چون آن اطلس پیش این درزی جهت قبای بقا و لباس تقوی ساختن 

  • The Tailor, (who is) Worldly Vanity, takes away the satin of your life, bit by bit, with his scissors, (which are) the months. 1720
  • اطلس عمرت به مقراض شهور  ** برد پاره‌پاره خیاط غرور 

  • You wish that your star might always jest and your happiness continue for ever.
  • تو تمنا می‌بری که اختر مدام  ** لاغ کردی سعد بودی بر دوام 

  • You are very angry with its quartile aspects and its disdain and enmity and mischiefs;
  • سخت می‌تولی ز تربیعات او  ** وز دلال و کینه و آفات او 

  • You are very annoyed with its silence and inauspiciousness and severity and its endeavour to show hostility,
  • سخت می‌رنجی ز خاموشی او  ** وز نحوس و قبض و کین‌کوشی او 

  • Saying, ‘Why doesn't the merry Venus dance?’ Do not depend on its good luck and auspicious dance.
  • که چرا زهره‌ی طرب در رقص نیست  ** بر سعود و رقص سعد او مه‌ایست 

  • Your star says, ‘If I jest any more, I shall cause you to be swindled entirely.’ 1725
  • اخترت گوید که گر افزون کنم  ** لاغ را پس کلیت مغبون کنم 

  • Do not regard the counterfeiting of these stars: regard your love for the counterfeiter, O despicable man.
  • تو مبین قلابی این اختران  ** عشق خود بر قلب‌زن بین ای مهان 

  • Parable.
  • مثل 

  • A certain man was on the way to his shop (when) he found the road in front of him barred by women.
  • آن یکی می‌شد به ره سوی دکان  ** پیش ره را بسته دید او از زنان 

  • He was hurrying along hot-foot, and the way was blocked by a crowd of women (beautiful) as the moon.
  • پای او می‌سوخت از تعجیل و راه  ** بسته از جوق زنان هم‌چو ماه 

  • He turned his face to one woman and said, ‘O vile (creature), how numerous you are, little girls, eh!’
  • رو به یک زن کرد و گفت ای مستهان  ** هی چه بسیارید ای دخترچگان 

  • The woman turned towards him and replied, ‘O man of trust, do not think it dreadful that there are so many of us. 1730
  • رو بدو کرد آن زن و گفت ای امین  ** هیچ بسیاری ما منکر مبین 

  • Consider that notwithstanding the multitude of us on the earth you (men) find it insufficient for your enjoyment.
  • بین که با بسیاری ما بر بساط  ** تنگ می‌آید شما را انبساط 

  • Propter paucitatem feminarum inciditis in paedicationem: infamissini in mundo sunt agens et patiens.’ [Because of the scarcity of women, you engage in sodomy: (both) active and passive (homosexuals) are the shame of the world.]
  • در لواطه می‌فتید از قحط زن  ** فاعل و مفعول رسوای زمن 

  • (O Súfí), do not regard these happenings of Time which (proceed) from heaven (and) come to pass intolerably here.
  • تو مبین این واقعات روزگار  ** کز فلک می‌گردد اینجا ناگوار 

  • Do not regard the (anxious) husbanding of (one's) daily bread and livelihood and this dearth (of food) and fear and trembling,
  • تو مبین تحشیر روزی و معاش  ** تو مبین این قحط و خوف و ارتعاش 

  • (But) consider that in spite of all its (the World's) bitternesses ye are mortally enamoured of it and recklessly devoted to it. 1735
  • بین که با این جمله تلخیهای او  ** مرده‌ی اویید و ناپروای او 

  • Deem bitter tribulation to be a (Divine) mercy, deem the kingdom of Merv and Balkh to be a (Divine) vengeance.
  • رحمتی دان امتحان تلخ را  ** نقمتی دان ملک مرو و بلخ را