English    Türkçe    فارسی   

6
1717-1741

  • The tailor said, ‘Begone, unmanly fellow! Woe to you if I make another jest;
  • گفت درزی ای طواشی بر گذر  ** وای بر تو گر کنم لاغی دگر 

  • (For) then, after that, the coat will be (too) tight for you: does any one practice this (fraud) on himself?
  • پس قبایت تنگ آید باز پس  ** این کند با خویشتن خود هیچ کس 

  • What laughter (is this)? If you had an inkling (of the truth), instead of laughing you would weep (tears of) blood.’
  • خنده‌ی چه رمزی ار دانستیی  ** تو به جای خنده خون بگرستیی 

  • Explaining that the idle folk who wish (to hear) stories are like the Turk, and that the deluding and treacherous World is like the tailor, and that lusts and women are (like) this World's telling laughable jokes, and that Life resembles the piece of satin placed before this Tailor to be made into a coat of eternity and a garment of piety.
  • بیان آنک بی‌کاران و افسانه‌جویان مثل آن ترک‌اند و عالم غرار غدار هم‌چو آن درزی و شهوات و زبان مضاحک گفتن این دنیاست و عمر هم‌چون آن اطلس پیش این درزی جهت قبای بقا و لباس تقوی ساختن 

  • The Tailor, (who is) Worldly Vanity, takes away the satin of your life, bit by bit, with his scissors, (which are) the months. 1720
  • اطلس عمرت به مقراض شهور  ** برد پاره‌پاره خیاط غرور 

  • You wish that your star might always jest and your happiness continue for ever.
  • تو تمنا می‌بری که اختر مدام  ** لاغ کردی سعد بودی بر دوام 

  • You are very angry with its quartile aspects and its disdain and enmity and mischiefs;
  • سخت می‌تولی ز تربیعات او  ** وز دلال و کینه و آفات او 

  • You are very annoyed with its silence and inauspiciousness and severity and its endeavour to show hostility,
  • سخت می‌رنجی ز خاموشی او  ** وز نحوس و قبض و کین‌کوشی او 

  • Saying, ‘Why doesn't the merry Venus dance?’ Do not depend on its good luck and auspicious dance.
  • که چرا زهره‌ی طرب در رقص نیست  ** بر سعود و رقص سعد او مه‌ایست 

  • Your star says, ‘If I jest any more, I shall cause you to be swindled entirely.’ 1725
  • اخترت گوید که گر افزون کنم  ** لاغ را پس کلیت مغبون کنم 

  • Do not regard the counterfeiting of these stars: regard your love for the counterfeiter, O despicable man.
  • تو مبین قلابی این اختران  ** عشق خود بر قلب‌زن بین ای مهان 

  • Parable.
  • مثل 

  • A certain man was on the way to his shop (when) he found the road in front of him barred by women.
  • آن یکی می‌شد به ره سوی دکان  ** پیش ره را بسته دید او از زنان 

  • He was hurrying along hot-foot, and the way was blocked by a crowd of women (beautiful) as the moon.
  • پای او می‌سوخت از تعجیل و راه  ** بسته از جوق زنان هم‌چو ماه 

  • He turned his face to one woman and said, ‘O vile (creature), how numerous you are, little girls, eh!’
  • رو به یک زن کرد و گفت ای مستهان  ** هی چه بسیارید ای دخترچگان 

  • The woman turned towards him and replied, ‘O man of trust, do not think it dreadful that there are so many of us. 1730
  • رو بدو کرد آن زن و گفت ای امین  ** هیچ بسیاری ما منکر مبین 

  • Consider that notwithstanding the multitude of us on the earth you (men) find it insufficient for your enjoyment.
  • بین که با بسیاری ما بر بساط  ** تنگ می‌آید شما را انبساط 

  • Propter paucitatem feminarum inciditis in paedicationem: infamissini in mundo sunt agens et patiens.’ [Because of the scarcity of women, you engage in sodomy: (both) active and passive (homosexuals) are the shame of the world.]
  • در لواطه می‌فتید از قحط زن  ** فاعل و مفعول رسوای زمن 

  • (O Súfí), do not regard these happenings of Time which (proceed) from heaven (and) come to pass intolerably here.
  • تو مبین این واقعات روزگار  ** کز فلک می‌گردد اینجا ناگوار 

  • Do not regard the (anxious) husbanding of (one's) daily bread and livelihood and this dearth (of food) and fear and trembling,
  • تو مبین تحشیر روزی و معاش  ** تو مبین این قحط و خوف و ارتعاش 

  • (But) consider that in spite of all its (the World's) bitternesses ye are mortally enamoured of it and recklessly devoted to it. 1735
  • بین که با این جمله تلخیهای او  ** مرده‌ی اویید و ناپروای او 

  • Deem bitter tribulation to be a (Divine) mercy, deem the kingdom of Merv and Balkh to be a (Divine) vengeance.
  • رحمتی دان امتحان تلخ را  ** نقمتی دان ملک مرو و بلخ را 

  • That Ibráhím fled not from destruction and remained (safe), while this Ibráhím fled from (worldly) honour and rode away.
  • آن براهیم از تلف نگریخت و ماند  ** این براهیم از شرف بگریخت و راند 

  • That one is not burnt, and this one is burnt. Oh, wonderful! In the Way of search (for God) everything is upside down.”
  • آن نسوزد وین بسوزد ای عجب  ** نعل معکوس است در راه طلب 

  • How the Súfí repeated his questions.
  • باز مکرر کردن صوفی سال را 

  • The Súfí said, “He (God) whose help is invoked hath the power to make our trading free from loss.
  • گفت صوفی قادرست آن مستعان  ** که کند سودای ما را بی زیان 

  • He who turns the fire (of Nimrod) into roses and trees is also able to make this (World-fire) harmless. 1740
  • آنک آتش را کند ورد و شجر  ** هم تواند کرد این را بی‌ضرر 

  • He who brings forth roses from the very midst of thorns is also able to turn this winter into spring.
  • آنک گل آرد برون از عین خار  ** هم تواند کرد این دی را بهار