English    Türkçe    فارسی   

6
3451-3475

  • Whatsoever the sun of God's grace shines upon, whether it be dog or horse, gains (is endowed with) the glory of the Cave;
  • آفتاب لطف حق بر هر چه تافت  ** از سگ و از اسپ فر کهف یافت 

  • Yet deem not the radiance of His grace to be uniform: it has given a sign (distinctive character) to the pebble and the ruby.
  • تاب لطفش را تو یکسان هم مدان  ** سنگ را و لعل را داد او نشان 

  • From that (radiance) the ruby has a borrowed treasure, (while) the pebble has only heat and brightness.
  • لعل را زان هست گنج مقتبس  ** سنگ را گرمی و تابانی و بس 

  • (The radiance of) the sun falling on a wall is not the same as (when it is reflected) from water and quivering movement.
  • آنک بر دیوار افتد آفتاب  ** آن‌چنان نبود کز آب و اضطراب 

  • After the peerless king had been astounded by (gazing at) it (the horse) for a moment, he turned his face to the ‘Imádu ’l-Mulk, 3455
  • چون دمی حیران شد از وی شاه فرد  ** روی خود سوی عماد الملک کرد 

  • Saying, “O vizier, is not this an exceedingly beautiful horse? Surely it belongs to Paradise, not to the earth.”
  • کای اچی بس خوب اسپی نیست این  ** از بهشتست این مگر نه از زمین 

  • Thereupon the ‘Imádu ’l-Mulk said to him, “O emperor, a demon is made angelic by thy (fond) inclination.
  • پس عماد الملک گفتش ای خدیو  ** چون فرشته گردد از میل تو دیو 

  • That on which thou lookest (fondly) becomes (appears good (to thee). This steed is very handsome and graceful, and yet
  • در نظر آنچ آوری گردید نیک  ** بس گش و رعناست این مرکب ولیک 

  • The head is a blemish in its (elegant) form: you might say that its head is like the head of an ox.”
  • هست ناقص آن سر اندر پیکرش  ** چون سر گاوست گویی آن سرش 

  • These words worked on the heart of the Khwárizmsháh and caused the horse to be cheap in the king's sight. 3460
  • در دل خوارمشه این دم کار کرد  ** اسپ را در منظر شه خوار کرد 

  • When prejudice becomes a go-between and describer (of beauty), you may get (buy) a Joseph for three ells of linen.
  • چون غرض دلاله گشت و واصفی  ** از سه گز کرباس یابی یوسفی 

  • When the hour arrives for the spirit's parting (from the body), the Devil becomes a broker (depreciator) of the pearl of Faith,
  • چونک هنگام فراق جان شود  ** دیو دلال در ایمان شود 

  • And then in that (moment of) sore distress the fool hastily sells his faith for a jug of water;
  • پس فروشد ابله ایمان را شتاب  ** اندر آن تنگی به یک ابریق آب 

  • But ’tis a (mere) phantom and not (really) a jug: the aim of the broker (the Devil) is naught but trickery.
  • وان خیالی باشد و ابریق نی  ** قصد آن دلال جز تخریق نی 

  • At this (present) time, when you are healthy and fat, you are giving up the Truth for a phantom. 3465
  • این زمان که تو صحیح و فربهی  ** صدق را بهر خیالی می‌دهی 

  • You are constantly selling the pearls of the (spiritual) mine and taking walnuts (in exchange), like a child;
  • می‌فروشی هر زمانی در کان  ** هم‌چو طفلی می‌ستانی گردگان 

  • Therefore it is no wonder if you act in this (same) way in the (mortal) sickness of your day of doom (death).
  • پس در آن رنجوری روز اجل  ** نیست نادر گر بود اینت عمل 

  • You have concocted an idea (a vain notion) in your fancy: when you are rattled (tested) like a walnut, you are (proved to be) rotten.
  • در خیالت صورتی جوشیده‌ای  ** هم‌چو جوزی وقت دق پوسیده‌ای 

  • In the beginning that phantom resembles the full-moon, but in the end it will become like the new-moon.
  • هست از آغاز چون بدر آن خیال  ** لیک آخر می‌شود هم‌چون هلال 

  • If you regard its first (state) as being (really) like its last (state), you will be quit of its feeble deception. 3470
  • گر تو اول بنگری چون آخرش  ** فارغ آیی از فریب فاترش 

  • This world is a rotten walnut: O man of trust, do not make trial of it, (but) behold it from afar.
  • جوز پوسیده‌ست دنیا ای امین  ** امتحانش کم کن از دورش ببین 

  • The king viewed the horse with regard to the present, while the ‘Imádu ’l- Mulk (viewed it) with regard to the future.
  • شاه دید آن اسپ را با چشم حال  ** وآن عمادالملک با چشم مل 

  • The king's eye, because of (its) distortion, saw (only) two ells, (but) the eye of him who regarded the end saw fifty ells.
  • چشم شه دو گز همی دید از لغز  ** چشم آن پایان‌نگر پنجاه گز 

  • What a (wondrous) collyrium is that which God applies (to the spiritual eye), so that the spirit discerns the truth behind a hundred curtains!
  • آن چه سرمه‌ست آنک یزدان می‌کشد  ** کز پس صد پرده بیند جان رشد 

  • Since the Chief's (the Prophet's) eye was ever fixed on the end, by reason of (seeing with) that eye he called the world a carcase. 3475
  • چشم مهتر چون به آخر بود جفت  ** پس بدان دیده جهان را جیفه گفت