’Tis best for a man to be killed (mortified) in tribulation: the carnal soul is an ingrate and one that has gone astray.
آدمی اندر بلا کشته بهست ** نفس کافر نعمتست و گمرهست
How God addressed Azrael, saying, “Of all these creatures whose souls thou hast seized, whom didst thou pity most?” and the answer given by Azrael to the Lord.
خطاب حق تعالی به عزرائیل علیه‌السلام کی ترا رحم بر کی بیشتر آمد ازین خلایق کی جانشان قبض کردی و جواب دادن عزرائیل حضرت را
God was saying to Azrael, “O marshal, whom of all the miserable ones didst thou pity (most)?”
حق به عزرائیل می‌گفت ای نقیب ** بر کی رحم آمد ترا از هر کیب
He replied, “My heart burns with grief for them all, but I am afraid to neglect the (Divine) command,
گفت بر جمله دلم سوزد به درد ** لیک ترسم امر را اهمال کرد
So that I should say, ‘Would that God might sacrifice me in exchange for the (generous) youth!’”
تا بگویم کاشکی یزدان مرا ** در عوض قربان کند بهر فتی
God asked, “For whom didst thou feel the greatest pity? On account of whom was thy heart most filled with flame and grilled?”4800
گفت بر کی بیشتر رحم آمدت ** از کی دل پر سوز و بریان‌تر شدت
“One day,” said he, “by (Thy) command I wrecked a ship on the fierce waves, so that it went to pieces.
گفت روزی کشتیی بر موج تیز ** من شکستم ز امر تا شد ریز ریز
Then Thou bad’st me take the souls of them all, except one woman and one child belonging to that company.
پس بگفتی قبض کن جان همه ** جز زنی و غیر طفلی زان رمه
The twain were left on a plank, and the plank was being driven on by the waves.
هر دو بر یک تخته‌ای در ماندند ** تخته را آن موج‌ها می‌راندند
Then Thou saidst, ‘Take the mother's soul and leave the child alone in obedience to the command Be!’
باز گفتی جان مادر قبض کن ** طفل را بگذار تنها ز امر کن
When I parted the child from its mother, Thou thyself knowest how bitter ’twas to me.4805
چون ز مادر بسکلیدم طفل را ** خود تو می‌دانی چه تلخ آمد مرا
Often have I seen sighs (heaved) in great mournings, (but) the bitter grief of that child has never gone from my recollection.”
بس بدیدم دود ماتم‌های زفت ** تلخی آن طفل از فکرم نرفت
God said, “Of My grace I bade the waves cast that child into a forest—
گفت حق آن طفل را از فضل خویش ** موج را گفتم فکن در بیشه‌ایش
A forest abounding in lilies and sweet basils and roses, full of trees laden with fruit good to eat,
بیشه‌ای پر سوسن و ریحان و گل ** پر درخت میوه‌دار خوش‌اکل
And fountains of sweet limpid water. I fostered the child with a hundred endearments.
چشمه‌های آب شیرین زلال ** پروریدم طفل را با صد دلال
Myriads of melodious singing-birds poured forth a hundred songs in that garden.4810
صد هزاران مرغ مطرب خوش‌صدا ** اندر آن روضه فکنده صد نوا
I made for him a couch of wild-rose leaves; I made him secure from the shock of afflictions.
پسترش کردم ز برگ نسترن ** کرده او را آمن از صدمه‌ی فتن
I told the sun not to scorch him; I told the wind to blow on him gently;
گفته من خورشید را کو را مگز ** باد را گفته برو آهسته وز
I told the clouds not to rain upon him; I told the lightning not to dart at him.
ابر را گفته برو باران مریز ** برق را گفته برو مگرای تیز
I said, ‘O December, do not cut off the mild weather from this orchard; O November, do not let thy fist fall on this garden.’”
زین چمن ای دی مبران اعتدال ** پنجه ای بهمن برین روضه ممال
The miracles of Shaybán Rá‘í, may God sanctify his venerable spirit!
کرامات شیخ شیبان راعی قدس الله روحه العزیز
Just as Shaybán Rá‘í (the shepherd), because of the froward wolf, used to draw a line round his flock at the hour of the Friday prayers,4815
هم‌چو آن شیبان که از گرگ عنید ** وقت جمعه بر رعا خط می‌کشید
In order that no sheep should go beyond that line, and that no wolf or mischievous robber should come inside.
تا برون ناید از آن خط گوسفند ** نه در آید گرگ و دزد با گزند
’Twas on the model of Húd's circle of refuge, in which his followers were safe from the sarsar wind.
بر مثال دایره‌ی تعویذ هود ** که اندر آن صرصر امان آل بود
(Húd said to them), “Stay quietly within this line for eight days and view the terrible mutilation (which is being inflicted) outside.”