English    Türkçe    فارسی   

6
692-716

  • From whom art thou hiding Him, O jealous one? The sun (itself) cannot see a trace of Him.
  • از که پنهان می‌کنی ای رشک‌ور  ** که آفتاب از وی نمی‌بیند اثر 

  • (Reason says), “The jealousy in my body is (all) the greater because I desire to hide Him even from myself.
  • رشک از آن افزون‌ترست اندر تنم  ** کز خودش خواهم که هم پنهان کنم 

  • On account of the fire of fell jealousy I am at war with my own eyes and ears.”
  • ز آتش رشک گران آهنگ من  ** با دو چشم و گوش خود در جنگ من 

  • Since thou hast such a (mighty) jealousy, O my soul and heart, close thy mouth and leave off speaking. 695
  • چون چنین رشکیستت ای جان و دل  ** پس دهان بر بند و گفتن را بهل 

  • (Reason says), “If I keep silence, I fear that that Sun will rend the veil and (display Himself) from another quarter.”
  • ترسم ار خامش کنم آن آفتاب  ** از سوی دیگر بدراند حجاب 

  • In (keeping) silence our (inward) speaking (of Him) is (only) made more evident, since the desire (for manifestation) is increased by suppression.
  • در خموشی گفت ما اظهر شود  ** که ز منع آن میل افزون‌تر شود 

  • If the Sea roar, its roaring turns to foam and becomes the surge of “I desired to be known.”
  • گر بغرد بحر غره‌ش کف شود  ** جوش احببت بان اعرف شود 

  • To utter words (concerning Him) is to shut the window (through which He reveals Himself): the very act of expression is the concealment (of Him).
  • حرف گفتن بستن آن روزنست  ** عین اظهار سخن پوشیدنست 

  • Sing, like nightingales, in the presence of the Rose, in order that you may divert them from the scent of the Rose, 700
  • بلبلانه نعره زن در روی گل  ** تا کنی مشغولشان از بوی گل 

  • So that their ears will be engaged in (listening to) the song, and their attention will not fly to the face of the Rose.
  • تا به قل مغشول گردد گوششان  ** سوی روی گل نپرد هوششان 

  • Before this Sun, which is exceedingly radiant, every guide is in reality a highway robber.
  • پیش این خورشید کو بس روشنیست  ** در حقیقت هر دلیلی ره‌زنیست 

  • Story of the minstrel who began to sing this ode at the banquet of the Turkish Amír: “Art Thou a rose or a lily or a cypress or a man? I know not. What dost Thou desire from this bewildered one who has lost his heart? I know not”— and how the Turk shouted at him, “Tell of that which you know!”—and the minstrel's reply to the Amír.
  • حکایت آن مطرب کی در بزم امیر ترک این غزل آغاز کرد گلی یا سوسنی یا سرو یا ماهی نمی‌دانم ازین آشفته‌ی بی‌دل چه می‌خواهی نمی‌دانم و بانگ بر زدن ترک کی آن بگو کی می‌دانی و جواب مطرب امیر را 

  • In the presence of the drunken Turk the minstrel began (to sing of) the mysteries of Alast under the veil of melody—
  • مطرب آغازید پیش ترک مست  ** در حجاب نغمه اسرار الست 

  • “I know not whether Thou art a moon or an idol, I know not what Thou desirest of me.
  • من ندانم که تو ماهی یا وثن  ** من ندانم تا چه می‌خواهی ز من 

  • I know not what service I shall pay Thee, whether I shall keep silence or express Thee in words. 705
  • می‌ندانم که چه خدمت آرمت  ** تن زنم یا در عبارت آرمت 

  • ’Tis marvellous that Thou art not separate from me, (and yet) where am I, and where Thou, I know not.
  • این عجب که نیستی از من جدا  ** می‌ندانم من کجاام تو کجا 

  • I know not how Thou art drawing me: Thou drawest me now into Thy bosom, now into blood.”
  • می‌ندانم که مرا چون می‌کشی  ** گاه در بر گاه در خون می‌کشی 

  • In this fashion he opened his lips (only) to say “I know not”: he made a tune of “I know not, I know not.”
  • هم‌چنین لب در ندانم باز کرد  ** می‌ندانم می‌ندانم ساز کرد 

  • When (the refrain) “I know not” passed beyond bounds, our Turk was amazed and his heart became sick of this ditty.
  • چون ز حد شد می‌ندانم از شگفت  ** ترک ما را زین حراره دل گرفت 

  • The Turk leaped up and fetched an iron mace to smite the minstrel's head with it on the spot; 710
  • برجهید آن ترک و دبوسی کشید  ** تا علیها بر سر مطرب رسید 

  • (But) an officer seized the mace with his hand, saying, “Nay; ’tis wicked to kill the minstrel at this moment.”
  • گرز را بگرفت سرهنگی بدست  ** گفت نه مطرب کشی این دم بدست 

  • He (the Turk) replied, “This endless and countless repetition of his has pounded my nerves: I will pound his head.
  • گفت این تکرار بی حد و مرش  ** کوفت طبعم را بکوبم من سرش 

  • O cuckold, (if) you don't know, don't talk nonsense; and if you do know, play (a tune) to the purpose.
  • قلتبانا می‌ندانی گه مخور  ** ور همی‌دانی بزن مقصود بر 

  • Tell of that which you know, O crazy fool: don't draw out (repeat continually) ‘I know not, I know not.’
  • آن بگو ای گیج که می‌دانیش  ** می‌ندانم می‌ندانم در مکش 

  • (Suppose) I ask, ‘Where do you come from, hypocrite, eh?’ you will say, ‘Not from Balkh, and not from Herát, 715
  • من بپرسم کز کجایی هی مری  ** تو بگویی نه ز بلخ و نه از هری 

  • Not from Baghdád and not from Mosul and not from Tiráz’: you will draw out a long journey in (saying) ‘not’ and ‘not.’
  • نه ز بغداد و نه موصل نه طراز  ** در کشی در نی و نی راه دراز