“Eh,” said one (of them), “are you mad? You are not a Shí‘ite, you are an enemy of the (Holy) Family.
آن یکی گفتش که هی دیوانهای ** تو نهای شیعه عدو خانهای
Don't you know that the Day of ‘Áshúrá is (a day of) mourning for a single soul that is more excellent than a (whole) generation?790
روز عاشوار نمیدانی که هست ** ماتم جانی که از قرنی بهست
How should this anguish (tragedy) be lightly esteemed by the true believer? Love for the ear-ring is in proportion to love for the ear.
پیش مومن کی بود این غصه خوار ** قدر عشق گوش عشق گوشوار
In the true believer's view the mourning for that pure spirit is more celebrated than a hundred Floods of Noah.”
پیش مومن ماتم آن پاکروح ** شهرهتر باشد ز صد طوفان نوح
The poet's subtle discourse in criticism of the Shí‘ites of Aleppo.
نکته گفتن آن شاعر جهت طعن شیعه حلب
“Yes,” said he; “but where (in relation to our time) is the epoch of Yazíd? When did this grievous tragedy occur? How late has (the news of) it arrived here!
گفت آری لیک کو دور یزید ** کی بدست این غم چه دیر اینجا رسید
The eyes of the blind have seen that loss, the ears of the deaf have heard that story.
چشم کوران آن خسارت را بدید ** گوش کران آن حکایت را شنید
Have ye been asleep till now, that (only) now ye have rent your garments in mourning?795
خفته بودستید تا اکنون شما ** که کنون جامه دریدیت از عزا
Then, O sleepers, mourn for yourselves, for this heavy slumber is an evil death.
پس عزا بر خود کنید ای خفتگان ** زانک بد مرگیست این خواب گران
A royal spirit escaped from a prison: why should we rend our garments and how should we gnaw our hands?
روح سلطانی ز زندانی بجست ** جامه چه درانیم و چون خاییم دست
Since they were monarchs of the (true) religion, ’twas the hour of joy (for them) when they broke their bonds.
چونک ایشان خسرو دین بودهاند ** وقت شادی شد چو بشکستند بند
They sped towards the pavilion of empire, they cast off their fetters and chains.
سوی شادروان دولت تاختند ** کنده و زنجیر را انداختند
’Tis the day of (their) kingship and pride and sovereignty, if thou hast (even) an atom of knowledge of them.800
روز ملکست و گش و شاهنشهی ** گر تو یک ذره ازیشان آگهی
And if thou hast not (this) knowledge, go, weep for thyself, for thou art disbelieving in the removal (from this world to the next) and in the assembly at the Last Judgement.
ور نهای آگه برو بر خود گری ** زانک در انکار نقل و حشری
Mourn for thy corrupt heart and religion, for it (thy heart) sees naught but this old earth.
بر دل و دین خرابت نوحه کن ** که نمیبیند جز این خاک کهن
Or if it is seeing (the spiritual world), why is it not brave and supporting (others) and self-sacrificing and fully contented?
ور همیبیند چرا نبود دلیر ** پشتدار و جانسپار و چشمسیر
In thy countenance where is the happiness (which is the effect) of the wine of (true) religion? If thou hast beheld the Ocean (of Bounty), where is the bounteous hand?
در رخت کو از می دین فرخی ** گر بدیدی بحر کو کف سخی
He that has beheld the River does not grudge water (to the thirsty), especially he that has beheld that Sea and (those) Clouds.”805
آنک جو دید آب را نکند دریغ ** خاصه آن کو دید آن دریا و میغ
Comparison of the covetous man, who does not see the all-providingness of God and the (infinite) stores of His mercy, to an ant struggling with a single grain of wheat on a great threshing-floor and showing violent agitation and trembling and dragging it hurriedly along, unconscious of the amplitude of the threshing-floor.
تمثیل مرد حریص نابیننده رزاقی حق را و خزاین و رحمت او را به موری کی در خرمنگاه بزرگ با دانهی گندم میکوشد و میجوشد و میلرزد و به تعجیل میکشد و سعت آن خرمن را نمیبیند
The ant trembles for a grain (of wheat) because it is blind to the goodly threshing-floors.
مور بر دانه بدان لرزان شود ** که ز خرمنهای خوش اعمی بود
It drags a grain along greedily and fearfully, for it does not see such a noble stack of winnowed wheat (as is there).
میکشد آن دانه را با حرص و بیم ** که نمیبیند چنان چاش کریم
The Owner of the threshing-floor is saying (to the ant), “Hey, thou who in thy blindness deemest nothing something,
صاحب خرمن همیگوید که هی ** ای ز کوری پیش تو معدوم شی
Hast thou regarded that (alone) as belonging to My threshing-floors, so that thou art devoted with (all) thy soul to that (single) grain?”
تو ز خرمنهای ما آن دیدهای ** که در آن دانه به جان پیچیدهای
O thou who in semblance art (insignificant as) a mote, look at Saturn; thou art a lame ant: go, look at Solomon.810
ای به صورت ذره کیوان را ببین ** مور لنگی رو سلیمان را ببین
Thou art not this body: thou art that (spiritual) Eye. If thou hast beheld the spirit, thou art delivered from the body.
تو نهای این جسم تو آن دیدهای ** وا رهی از جسم گر جان دیدهای
Man (essentially) is eye: the rest (of him) is (mere) flesh and skin: whatsoever his eye has beheld, he is that thing.
آدمی دیدهست باقی گوشت و پوست ** هرچه چشمش دیده است آن چیز اوست
A jar will submerge a mountain with (its) water when the eye of the jar is open to the Sea.
کوه را غرقه کند یک خم ز نم ** منفذش چون باز باشد سوی یم