- Peygamberler, halk nazarında gözbebeği gibi küçük görünürlerdi ama felekten kurtuluş yolunu görmüşlerdi.
- کز فلک راه برون شو دیده بود ** در نظر چون مردمک پیچیده بود
- Halk, peygamberleri; gözbebeği gibi küçük gördü, gözbebeğinin manen büyüklüğünü kimse anlayamadı.”
- مردمش چون مردمک دیدند خرد ** در بزرگی مردمک کس ره نبرد
- Av hayvanlarının Tavşan'ın sözlerine itiraz etmeleri(fırat)
- اعتراض نخجیران بر سخن خرگوش
- Hayvanlar ona “Ey eşek, kulak ver! Kendini tavşan kadrince tut, haddini aşma! 1005
- قوم گفتندش که ای خر گوش دار ** خویش را اندازه‌‌ی خرگوش دار
- Bu ne lâftır ki senden daha iyiler, dünyada onu hatırlarına bile getirmezler.
- هین چه لاف است این که از تو بهتران ** در نیاوردند اندر خاطر آن
- Ya gugurlandın yahut da kaza, bizim izimizde. Yoksa bu lâf, senin gibisine nerden yaraşacak?” dediler.
- معجبی یا خود قضامان در پی است ** ور نه این دم لایق چون تو کی است
- Tavşanın av hayvanlarına cevabı
- جواب خرگوش نخجیران را
- Tavşan, “Dostlar, Hak bana ilham etti. Hakikaten zayıf birisi, kuvvetli bir rye ve tedbire nail oldu.
- گفت ای یاران حقم الهام داد ** مر ضعیفی را قوی رایی فتاد
- Hakk’ın arıya öğrettiğini, aslan ve ejderha bilemez.
- آن چه حق آموخت مر زنبور را ** آن نباشد شیر را و گور را
- Arı, teritaze balla dolu petekler yapar. Tanrı, ona, o ilimde kapı açtı. 1010
- خانه‌‌ها سازد پر از حلوای تر ** حق بر او آن علم را بگشاد در
- Hakk’ın, ipekböceğine öğrettiğini hiçbir fil bilir mi?
- آن چه حق آموخت کرم پیله را ** هیچ پیلی داند آن گون حیله را
- Toprağa mensup insan Hak’tan ilim öğrendi ve o bilgi ile yedinci kat göğe kadar bütün âlemi aydınlattı;
- آدم خاکی ز حق آموخت علم ** تا به هفتم آسمان افروخت علم
- Tanrı’ya şüphe eden kişinin körlüğüne rağmen meleklerin adını, sanını unutturdu;
- نام و ناموس ملک را در شکست ** کوری آن کس که در حق درشک است
- Altı yüz bin yıllık zahidin, o buzağının ağzını bağladı;
- زاهد چندین هزاران ساله را ** پوز بندی ساخت آن گوساله را
- Bu suretle din bilgisi sütünü emmesine, o yüce ve sağlam köşkün etrafında dönüp dolaşmasına mâni oldu. 1015
- تا نتاند شیر علم دین کشید ** تا نگردد گرد آن قصر مشید
- Duygu ehlinin, yalnız zâhire itibar edenlerin bilgileri, o yüce bilgiden süt emenler için ağız bağıdır.
- علمهای اهل حس شد پوز بند ** تا نگیرد شیر ز آن علم بلند
- Gönül katresine bir inci düştü ki o inci denizlere; feleklere bile verilmemiştir.
- قطره‌‌ی دل را یکی گوهر فتاد ** کان به دریاها و گردونها نداد
- Ey surete tapan! Niceye dek suret kaygısı? Senin manasız canın suretten kurtulmadı gitti.
- چند صورت آخر ای صورت پرست ** جان بی‌‌معنیت از صورت نرست
- Eğer insan, suretle insan olsaydı Ahmed’le Ebucehil müsavi olurdu.
- گر به صورت آدمی انسان بدی ** احمد و بو جهل خود یکسان بدی
- Duvar üstüne yapılan insan resmi de insana benzer. Bak, sûret bakımından nesi eksik* 1020
- نقش بر دیوار مثل آدم است ** بنگر از صورت چه چیز او کم است
- O parlak resmin yalnız canı noksan. Yürü, o nadir bulunur cevheri ara;
- جان کم است آن صورت با تاب را ** رو بجو آن گوهر کمیاب را
- Eshab-ı Kehf’in köpeğine el verilince, dünyadaki bütün aslanların başları alçaldı.
- شد سر شیران عالم جمله پست ** چون سگ اصحاب را دادند دست
- Canı, nur denizinde gark olduktan sonra ona, kötü ve çirkin suretin ne ziyanı var?
- چه زیان استش از آن نقش نفور ** چون که جانش غرق شد در بحر نور
- Kalemler sureti övmezler. Kitaplara da adamın suretine ait vasıflar değil, “âlim, adalet sahibi” gibi zatına ait vasıflar yazılır.
- وصف صورت نیست اندر خامه‌‌ها ** عالم و عادل بود در نامه‌‌ها
- Bilgi ve adalet sahibi… Hep manadır, onları önde, artta, bir yerde bulamazsın, 1025
- عالم و عادل همه معنی است بس ** کش نیابی در مکان و پیش و پس
- Zata ait sıfatlar Lâmekân elinden cana şûle vermektedir, can güneşi, göklere sığamaz” dedi.
- می‌‌زند بر تن ز سوی لامکان ** می‌‌نگنجد در فلک خورشید جان
- Tavşanın bilgisi, bilginin fazileti ve faydaları
- ذکر دانش خرگوش و بیان فضیلت و منافع دانستن
- Bu sözün sonu yoktur. Kulak ver, tavşan hikâyesini anla!
- این سخن پایان ندارد هوش دار ** گوش سوی قصه‌‌ی خرگوش دار