- Nâr ehliyle nur ehli, görünüşte karışıktır ama aralarında Kaf dağı çekilmiştir.
- اهل نار و اهل نور آمیخته ** در میانشان کوه قاف انگیخته
- Bunlar, madende toprakla altının birbirine karışmasına benzerler. Toprakla altın karışıktır ama aralarında yüzlerce ova, yüzlerce konak var!
- همچو در کان خاک و زر کرد اختلاط ** در میانشان صد بیابان و رباط
- Bu, bir dizide hakikî inci ile yalancı incinin bir gecelik konuk gibi misafir olmasına benzer.
- همچنان که عقد در در و شبه ** مختلط چون میهمان یک شبه
- Denizin yarısı şeker gibi tatlı, lezzetli, rengi ay gibi parlak;
- بحر را نیمیش شیرین چون شکر ** طعم شیرین رنگ روشن چون قمر
- Diğer yarısı, yılan zehiri gibi acı,lezzetsiz, rengi de katran gibi kara. 2575
- نیم دیگر تلخ همچون زهر مار ** طمع تلخ و رنگ مظلم قیروار
- Cennetlikle cehennemlik olanlar da deniz gibi alttan üstten, dalgalanıp dururlar.
- هر دو بر هم میزنند از تحت و اوج ** بر مثال آب دریا موج موج
- Dar ve küçük bir cisimden dalgaların birbiri ardınca zuhuru da canların barışta, savaşta birbirlerine karışmalarına benzer.
- صورت بر هم زدن از جسم تنگ ** اختلاط جانها در صلح و جنگ
- Barış dalgaları kopar, gönüllerden kinleri giderir.
- موجهای صلح بر هم میزند ** کینهها از سینهها بر میکند
- Bunun aksine savaş dalgaları kopar, sevgileri altüst eder.
- موجهای جنگ بر شکل دگر ** مهرها را میکند زیر و زبر
- Sevgi, acıları tatlıya çeker, tatlılaştırır. Çünkü sevgilerin aslı, doğru yola götürmedir. 2580
- مهر تلخان را به شیرین میکشد ** ز آن که اصل مهرها باشد رشد
- Kahır ise, tatlıyı acılığa çekmektedir. Acı, tatlı ile bir arada bulunur, bağdaşır mı?
- قهر شیرین را به تلخی میبرد ** تلخ با شیرین کجا اندر خورد
- Acı tatlı; bu gözle görünmez. Basiret ehli, onları, akıbet penceresinden görmeyi bilir.
- تلخ و شیرین زین نظر ناید پدید ** از دریچهی عاقبت دانند دید
- Akıbeti gören göz, doğruyu görebilir. Âhiri gören göz ise gururdan, körlükten ibarettir.
- چشم آخر بین تواند دید راست ** چشم آخر بین غرور است و خطاست
- Nice tatlılar vardır ki şeker gibidir, fakat o şeker içinde zehir gizlidir.
- ای بسا شیرین که چون شکر بود ** لیک زهر اندر شکر مضمر بود
- Aklı en üstün, anlayışı en keskin olan, kokudan anlar. Öbürüyse ancak dudağına, dişine değince fark eder. 2585
- آن که زیرکتر به بو بشناسدش ** و آن دگر چون بر لب و دندان زدش
- Şeytan “Yiyin” diye bağırır ama o adamın dudağı zehri, boğazına varmadan reddeder.
- پس لبش ردش کند پیش از گلو ** گر چه نعره میزند شیطان کلوا
- Başka biri boğazına varınca anlar, bir başkası yer, bedenini berbat edince anlar.
- و آن دگر را در گلو پیدا کند ** و آن دگر را در بدن رسوا کند
- Zehir; diğer birisinde abdest bozarken yanış yapar; zaman zaman ciğerini delen bir acı peyda eder.
- و آن دگر را در حدث سوزش دهد ** ذوق آن زخم جگر دوزش دهد
- Bir başkasında zehrin eseri; günler, aylar geçtikten sonra görünür. Diğer birisinde ise ölümden ve Sûr üfürüldükten sonra meydana çıkar.
- و آن دگر را بعد ایام و شهور ** و آن دگر را بعد مرگ از قعر گور
- Eğer o kişiye mezarda mühlet verirlerse mutlaka mahşer günü azap ederler. 2590
- ور دهندش مهلت اندر قعر گور ** لا بد آن پیدا شود یوم النشور
- Her otun, her şekerin zamanede bir oluş müddeti vardır.
- هر نبات و شکری را در جهان ** مهلتی پیداست از دور زمان
- Lâlin, güneşin tesiriyle renk, parlaklık ve letafet elde etmesi için yılların geçmesi gerektir.
- سالها باید که اندر آفتاب ** لعل یابد رنگ و رخشانی و تاب
- Alelâde otlar, iki ay içinde yetişir. Fakat kırmızı gül, ancak bir yılda yetişir gül verir.
- باز تره در دو ماه اندر رسد ** باز تا سالی گل احمر رسد
- Yüce ve Ulu Tanrı, bunun için eceli, yani her şeyin müddetini En’am sûresinde anlatmıştır.
- بهر این فرمود حق عز و جل ** سوره الانعام در ذکر اجل
- Bunu duydun ya; her kılın kulak kesilsin... Bu duyduğun âbıhayattır, afiyet olsun! 2595
- این شنیدی مو به مویت گوش باد ** آب حیوان است خوردی نوش باد