English    Türkçe    فارسی   

1
3386-3410

  • O sağır gibi...Sağır, iyilik yaptım sanmıştı, halbuki aksi zuhur etti.
  • همچو آن کر که همی‌‌پنداشته ست ** کو نکویی کرد و آن بر عکس جست‌‌

  • O, bir hastaya iyilikte bulundum hatırını ele aldım, komşuluk hakkını ele getirdim diye rahatça oturmuştu.
  • او نشسته خوش که خدمت کرده‌‌ام ** حق همسایه به جا آورده‌‌ام‌‌

  • Halbuki hastanın gönlünde bir ateş alevlenmiş, kendisini de yakmıştı.
  • بهر خود او آتشی افروخته ست ** در دل رنجور و خود را سوخته ست‌‌

  • Yaktığınız ateşlerden korkun. Siz, onu günahlarınızla çoğalttınız, günahınız yüzünden alevdesiniz.
  • فاتقوا النار التی أوقدتم ** إنکم فی المعصیة ازددتم‌‌

  • Peygamber bir riyakâra namaz kıldığı halde “ Ey yiğit kalk, namaz kıl, çünkü senin kıldığın namaz değil” dedi. 3390
  • گفت پیغمبر به یک صاحب ریا ** صل إنک لم تصل یا فتی‌‌

  • Bu korkular yüzünden her namazda “ ihdinassırâtal müstakîme- sen bizi doğru yola hidayet et” denir.
  • از برای چاره‌‌ی این خوفها ** آمد اندر هر نمازی اهدنا

  • Yani “ Ey Tanrı! Bu namazımı yolunu azıtmışların, riyakârların namazıyla karıştırma.”
  • کاین نمازم را میامیز ای خدا ** با نماز ضالین و اهل ریا

  • O sağır adamın seçtiği kıyas yüzünden on yıllık konuşma hiç olup gitti.
  • از قیاسی که بکرد آن کر گزین ** صحبت ده ساله باطل شد بدین‌‌

  • Ulu kişi, hele bu kıyas, tavsif edilemeyecek vahiyde aşağılık duygusunun kıyası olursa...
  • خاصه ای خواجه قیاس حس دون ** اندر آن وحیی که هست از حد فزون‌‌

  • Senin duygu kulağın harfleri anlayabilirse de bil ki gaybı duyan kulağın sağırdır. 3395
  • گوش حس تو به حرف ار در خور است ** دان که گوش غیب گیر تو کر است‌‌

  • Nas karşısında ilk olarak kıyası ileri süren İblis’ti
  • اول کسی که در مقابله‌‌ی نص قیاس آورد ابلیس بود

  • Tanrı nurlarına karşı bu kıyasçıkları ileri süren ilk kişi, İblisti.
  • اول آن کس کاین قیاسکها نمود ** پیش انوار خدا ابلیس بود

  • Dedi ki: “ Şüphe yok, ateş topraktan daha iyidir. Ben ateşten yaratıldım Âdem kapkara topraktan.
  • گفت نار از خاک بی‌‌شک بهتر است ** من ز نار و او ز خاک اکدر است‌‌

  • Şu halde fer’i, asla nispetle mukayese edelim: O zulmettendir, biz aydın nurdan.”
  • پس قیاس فرع بر اصلش کنیم ** او ز ظلمت ما ز نور روشنیم‌‌

  • Tanrı “ Hayır, soy sop yok. Zâhitlik ve şüpheli şeylerden çekinmek, faziletin mihrabıdır.
  • گفت حق نی بل که لا انساب شد ** زهد و تقوی فضل را محراب شد

  • Bu, fâni dünyanın mirası değildir ki soy sop yüzünden onu elde edesin. Bu can mirasıdır. 3400
  • این نه میراث جهان فانی است ** که به انسابش بیابی جانی است‌‌

  • Hattâ Peygamberlerin mirası. Bunun vârisi şüpheli şeylerden sakınan müminlerin canıdır.
  • بلکه این میراثهای انبیاست ** وارث این جانهای اتقیاست‌‌

  • O Ebucehl’in oğlu, açıkça müslüman oldu; şu Nuh Peygamberin oğlu yolunu yanılanlardan.
  • پور آن بو جهل شد مومن عیان ** پور آن نوح نبی از گمرهان‌‌

  • Topraktan yaratılan, ay gibi nurlandı. Ateşten yaratılan sen, yüzü kara oldun, defol!” dedi.
  • زاده‌‌ی خاکی منور شد چو ماه ** زاده‌‌ی آتش تویی رو رو سیاه‌‌

  • Bu kıyaslar, bu araştırmalar; bulutlu günde, yahut geceleyin kıbleyi bulmak içindir.
  • این قیاسات و تحری روز ابر ** یا به شب مر قبله را کرده ست حبر

  • Fakat güneş doğmuş, Kâbe de karşıdayken bu kıyası, bu araştırmayı bırak, arama! 3405
  • لیک با خورشید و کعبه پیش رو ** این قیاس و این تحری را مجو

  • Kıyas yüzünden Kâbe’yi görmezlikten gelme, ondan yüz çevirme. Doğruyu Tanrı daha iyi bilir.
  • کعبه نادیده مکن رو زو متاب ** از قیاس الله أعلم بالصواب‌‌

  • Tanrı kuşundan bir ötüş duyunca ders beller gibi yalnız zâhirini beller, hatırında tutarsın.
  • چون صفیری بشنوی از مرغ حق ** ظاهرش را یاد گیری چون سبق‌‌

  • Sonra da kendinden kıyaslar yapar, hayalin ta kendisini hakikat sanırsın.
  • وانگهی از خود قیاساتی کنی ** مر خیال محض را ذاتی کنی‌‌

  • Abdâllerin ıstılahları vardır ki sözlerin, onlardan haberi yok.
  • اصطلاحاتی است مر ابدال را ** که نباشد ز آن خبر اقوال را

  • Sen, kuş dilini, yalnız ses bakımından öğrendin; yüzlerce kıyas ve hevesler ateşledin. 3410
  • منطق الطیری به صوت آموختی ** صد قیاس و صد هوس افروختی‌‌