English    Türkçe    فارسی   

1
980-1004

  • Dünya kazancı için çarelere başvurmak soğuk bir şeydir. Dünyayı terk etmek için çarelere başvurmak ise caizdir, emredilmiştir. 980
  • مکرها در کسب دنیا بارد است ** مکرها در ترک دنیا وارد است‌‌

  • Hile ve çare diye zindanı delip de çıkmaya derler. Yoksa birisi zaten açılmış deliği kapatırsa yaptığı iş, soğuk ve ters bir iştir.
  • مکر آن باشد که زندان حفره کرد ** آن که حفره بست آن مکری ست سرد

  • Bu dünya zindandır, biz de zindandaki mahpuslarız. Zindanı del, kendini kurtar!
  • این جهان زندان و ما زندانیان ** حفره کن زندان و خود را وارهان‌‌

  • Dünya nedir? Tanrı’dan gafil olmaktır. Kumaş, para, ölçüp tartarak ticaret etmek ve kadın; dünya değildir.
  • چیست دنیا از خدا غافل بدن ** نی قماش و نقره و میزان و زن‌‌

  • Din yolunda sarf etmek üzere kazandığın mala, Peygamber, “ne güzel mal” demiştir.
  • مال را کز بهر دین باشی حمول ** نعم مال صالح خواندش رسول‌‌

  • Suyun gemi içinde olması geminin helâkidir. Gemi altındaki su ise gemiye; geminin yürümesine yardımcıdır. 985
  • آب در کشتی هلاک کشتی است ** آب اندر زیر کشتی پشتی است‌‌

  • Mal, mülk sevgisini gönülden sürüp çıkardığındandır ki Süleyman, ancak yoksul adını takındı.
  • چون که مال و ملک را از دل براند ** ز آن سلیمان خویش جز مسکین نخواند

  • Ağzı kapalı testi, içi hava ile dolu olduğundan derin ve uçsuz bucaksız su üstünde yüzüp gitti.
  • کوزه‌‌ی سر بسته اندر آب زفت ** از دل پر باد فوق آب رفت‌‌

  • İşte yoksulluk havası oldukça insan, dünya denizine batmaz, o denizin üstünde durur.
  • باد درویشی چو در باطن بود ** بر سر آب جهان ساکن بود

  • Bütün bu dünya, onun mülkü olsa bu mülk, gözünde hiçbir şey değildir.
  • گر چه جمله‌‌ی این جهان ملک وی است ** ملک در چشم دل او لا شی است‌‌

  • Şu halde kalbini Min Ledün ululuğunun havasıyla doldur, ağzını da bağla, mühürle! 990
  • پس دهان دل ببند و مهر کن ** پر کنش از باد کبر من لدن‌‌

  • Çalışma da haktır, deva da haktır, dert de hak. Münkir kimse çalışmayı inkârda ısrar eder durur.”
  • جهد حق است و دوا حق است و درد ** منکر اندر نفی جهدش جهد کرد

  • Çalışmanın tevekküle tercihi
  • مقرر شدن ترجیح جهد بر توکل‌‌

  • Aslan bu yolda birçok deliller getirdi. O Cebrîler, aslanın cevabına kandılar.
  • زین نمط بسیار برهان گفت شیر ** کز جواب آن جبریان گشتند سیر

  • Tilki, geyik, tavşan ve çakal cebre inanışı ve dedikoduyu bıraktılar.
  • روبه و آهو و خرگوش و شغال ** جبر را بگذاشتند و قیل و قال‌‌

  • Bu bîatte ziyana düşmemek için kükremiş aslanla ahitlerde bulundular:
  • عهدها کردند با شیر ژیان ** کاندر این بیعت نیفتد در زیان‌‌

  • Zahmetsizce her günün kısmeti gelecek, aslanın başka bir teşebbüse ihtiyacı kalmayacaktı. 995
  • قسم هر روزش بیاید بی‌‌جگر ** حاجتش نبود تقاضای دگر

  • Kur’a kime isabet ederse günü gününe aslanın yanına sırtlan gibi o koşar, teslim olurdu.
  • قرعه بر هر که فتادی روز روز ** سوی آن شیر او دویدی همچو یوز

  • Bu kadeh dönerek tavşana gelince; tavşan haykırdı: “Niceye dek bu zulüm?”
  • چون به خرگوش آمد این ساغر به دور ** بانگ زد خرگوش کاخر چند جور

  • Aslana gitmekte geciktiğinden av hayvanlarının tavşana itiraz etmeleri
  • انکار کردن نخجیران بر خرگوش در تاخیر رفتن بر شیر

  • Hayvanlar dediler ki: “Bunca zamanlardır biz ahdimize vefa ederek can feda ettik.
  • قوم گفتندش که چندین گاه ما ** جان فدا کردیم در عهد و وفا

  • Ey inatçı, bizim kötü bir adla anılmamıza sebep olma, aslan da incinmesin. Yürü, yürü; çabuk, çabuk!”
  • تو مجو بد نامی ما ای عنود ** تا نرنجد شیر رو رو زود زود

  • Tavşanın av hayvanlarına cevabı
  • جواب گفتن خرگوش نخجیران را

  • Tavşan, “Dostlar, bana mühlet verin de hilemle siz de belâdan kurtulun. 1000
  • گفت ای یاران مرا مهلت دهید ** تا به مکرم از بلا بیرون جهید

  • Benim hilemle canımız kurtulsun, bu hile, çocuklarımıza miras kalsın.
  • تا امان یابد به مکرم جانتان ** ماند این میراث فرزندانتان‌‌

  • Her Peygamber, dünyada ümmetini böyle bir kurtuluş yerine davet etti.
  • هر پیمبر امتان را در جهان ** همچنین تا مخلصی می‌‌خواندشان‌‌

  • Peygamberler, halk nazarında gözbebeği gibi küçük görünürlerdi ama felekten kurtuluş yolunu görmüşlerdi.
  • کز فلک راه برون شو دیده بود ** در نظر چون مردمک پیچیده بود

  • Halk, peygamberleri; gözbebeği gibi küçük gördü, gözbebeğinin manen büyüklüğünü kimse anlayamadı.”
  • مردمش چون مردمک دیدند خرد ** در بزرگی مردمک کس ره نبرد

  • Av hayvanlarının Tavşan'ın sözlerine itiraz etmeleri(fırat)
  • اعتراض نخجیران بر سخن خرگوش‌‌