Coşkunluğu âdeta göğün üstüne erişecek bir dereceyi buluyor, ciğerler acısı bir hale geliyordu.
شور چندان شد که تا فوق فلک ** میرسید از وی جگرها را نمک
Kendine gel ey çorak toprak, kendi coşkunluğunu bu işe sahip olan temiz kişilerin coşkunluğu ile bir tutma!
هین منه تو شور خود ای شوره خاک ** پهلوی شور خداوندان پاک
Halk onun deliliğine tahammül edemez bir hale geldi. Ateşi, âdeta halkın sakalını tutuşturmaktaydı.
خلق را تاب جنون او نبود ** آتش او ریشهاشان میربود
Avamın sakalına ateş düşünce onu körlüklerinden, inatlarından tutup bağladılar.1390
چون که در ریش عوام آتش فتاد ** بند کردندش به زندانی نهاد
Halk, bu yolda umumiyetle dara düşse de yine yuları geri çekmeye imkân yoktur.
نیست امکان واکشیدن این لگام ** گر چه زین ره تنگ میآیند عام
Bu padişahların hepsi, halktan can korkusuna düştüler. Çünkü bu güruh kördür, padişahların da nişanı yok!
دیده این شاهان ز عامه خوف جان ** کاین گره کورند و شاهان بینشان
Hüküm külhaniler eline geçince nihayet Zünnun zindana düştü.
چون که حکم اندر کف رندان بود ** لاجرم ذو النون در زندان بود
Bir tek ulu padişah, tek başına atına binmiş, gitmekte. Ardına düşen, ona uyan yok. Böyle bir eşi bulunmaz inci, çocukların eline düşmüş. Kadrini bilen anlayan yok.
یک سواره میرود شاه عظیم ** در کف طفلان چنین در یتیم
İnci de nedir ki? Bir katrada gizlenmiş bir deniz.. bir zerreye sığmış güneş!1395
در چه دریا نهان در قطرهای ** آفتابی مخفی اندر ذرهای
Öyle bir güneş ki kendisini zerre gösterdi de yavaş, yavaş yüzünü açtı.
آفتابی خویش را ذره نمود ** و اندک اندک روی خود را بر گشود
Bütün zerreler, onda yok oldu. Âlem, onun yüzünden sarhoş oldu, onun yüzünden kendisine geldi.
جملهی ذرات در وی محو شد ** عالم از وی مست گشت و صحو شد
Fakat kalem, bir gaddarın elinde oldu mu şüphe yok, Mansur, dâra çekilir.
چون قلم در دست غداری بود ** بیگمان منصور بر داری بود
Bu hüküm, bu hükümet, kötü kişilerin elinde oldukça elbette peygamberleri öldürmek lâzım.
چون سفیهان راست این کار و کیا ** لازم آمد یقتلون الأنبیاء
Yol azıtmış kavim, aptallıklarından peygamberlere “ Biz, sizi şom bilmekteyiz. Bize sizin yüzünüzden kötülük geliyor” dedi.1400
انبیا را گفته قومی راه گم ** از سفه إنا تطیرنا بکم
Hıristiyanların cehaletine bak ki asılan bir Allahtan medet ummaktadır.
جهل ترسا بین امان انگیخته ** ز آن خداوندی که گشت آویخته
Çünkü onlarca İsa’yı Yahudiler asmıştır. Peki, iş böyleyse ona kim imdat etsin?
چون به قول اوست مصلوب جهود ** پس مر او را امن کی تاند نمود
O padişahın yüreği, onların yüzünden kan olunca “ Sen, onların içinde oldukça Allah onlara azap göndermez” hükmü nasıl olur da sürüp gider?
چون دل آن شاه ز ایشان خون بود ** عصمت و أنت فیهم چون بود
Hain kalpazandan, halis altınla kuyumcu, daha fazla korkar.
زر خالص را و زرگر را خطر ** باشد از قلاب خاین بیشتر
Yusuflar, çirkin kişilerin hasedinden korkup gizlenirler. Güzeller, düşman korkusundan ateş içinde yaşarlar.1405
یوسفان از رشک زشتان مخفیند ** کز عدو خوبان در آتش میزیند
Yusuflar, kardeşlerinin hilesi yüzünden kuyuya düşmüşlerdir. Çünkü o kardeşler, hasetlerinden Yusuf’u kurtlara verip dururlar.
یوسفان از مکر اخوان در چهاند ** کز حسد یوسف به گرگان میدهند
Hasetten Mısır Yusuf’unun başına neler geldi? Bu haset, pusuya yatmış büyük bir kurttur.
از حسد بر یوسف مصری چه رفت ** این حسد اندر کمین گرگی است زفت
Hulâsa halîm Yakup, Yusuf’a bir şey yapmasın diye bu kurttan daima korkar.
لاجرم زین گرگ یعقوب حلیم ** داشت بر یوسف همیشه خوف و بیم
Zahiri kurt, Yusuf’un etrafında dönüp dolaşmadı. Fakat bu haset, işlediği işle kurtları da geçti!
گرگ ظاهر گرد یوسف خود نگشت ** این حسد در فعل از گرگان گذشت
Bu haset kurdu, Yusuf’u yaraladı da “ Biz onu elbiselerimizin başında bırakmış, gitmiştik, kurt kapmış” diye tatlı sözlerle özür serdetti.1410
رحم کرد این گرگ و ز عذر لبق ** آمده که إنا ذهبنا نستبق
Bu hile, yüz binlerce kurtta bile yok Hele dur, bak, bu kurt sonunda nasıl rüsvay olur!
صد هزاران گرگ را این مکر نیست ** عاقبت رسوا شود این گرگ بیست