English    Türkçe    فارسی   

2
1574-1598

  • Yaratılışları kötü, ahlâkları fena kişilerin gönüllerini görüyor, o testicilerle gizlice alay ediyordu.
  • در تماشای دل بد گوهران ** می‏زدی خنبک بر آن کوزه‏گران‏

  • Hileciler, hile düzüp koşuyorlar, padişahı çömleğe sokmak istiyorlardı. 1575
  • مکر می‏سازند قومی حیله‏مند ** تا که شه را در فقاعی در کنند

  • O kadar büyük bir padişah, a eşekler, nasıl bir çömleğe sığar?
  • پادشاهی بس عظیمی بی‏کران ** در فقاعی کی بگنجد ای خران‏

  • Padişah için bir tuzak ördüler ama nihayet bu hileyi de ondan öğrendiler.
  • از برای شاه دامی دوختند ** آخر این تدبیر از او آموختند

  • Ne kötü talebedir o talebe ki hocasıyla baş koşar, onunla kendisini bir görür.
  • نحس شاگردی که با استاد خویش ** همسری آغازد و آید به پیش‏

  • Hem de hangi hocayla? Huzurunda gizli, aşikâr bir olan cihan hocasıyla.
  • با کدام استاد استاد جهان. ** پیش او یکسان هویدا و نهان

  • Onun gözü, Allah nuruyla bakmakta, bilgisizlik perdelerini yırtıp yakmaktadır. 1580
  • چشم او ینظر بنور الله شده ** پرده‏های جهل را خارق بده‏

  • O talebe, eski kilim gibi paramparça, delik deşik olmuş gönülleri bir perde yapıp o hâkimin önüne gerer.
  • از دل سوراخ چون کهنه گلیم ** پرده‏ای بندد به پیش آن حکیم‏

  • Hâlbuki o perde bile yüzlerce ağzıyla ona gülüp durur. Her ağzı hocaya bir delik olmuştur. ( deliklerden talebenin gönlünü seyreder durur.)
  • پرده می‏خندد بر او با صد دهان ** هر دهانی گشته اشکافی بر آن‏

  • Hoca, talebeye der ki; “ Ey köpekten de aşağı olan, bana hiç mi vefan yok?
  • گوید آن استاد مر شاگرد را ** ای کم از سگ نیستت با من وفا

  • Haydi, beni kuvvetli, müşküller halledici bir hoca farz etme, tut ki senin gibi bir talebeyim, senin gibi gönül gözüm kör.
  • خود مرا استا مگیر آهن گسل ** همچو خود شاگرد گیر و کوردل‏

  • Fakat canına, gönlüne yardımım da mı dokunmadı? Sana ben olmadıkça bir feyiz bile akmıyor. 1585
  • نه از منت یاری است در جان و روان ** بی‏منت آبی نمی‏گردد روان‏

  • Şu halde görüyorsun ya, gönlüm, senin bahtının tezgâhı. Be doğru düzen olmayan, bu tezgahı niye kırarsın?
  • پس دل من کارگاه بخت تست ** چه شکنی این کارگاه ای نادرست‏

  • Çakmağı gizlice çakıyorum dersen kalpten, kalbe pencere yok mu ki?
  • گویی‏اش پنهان زنم آتش زنه ** نه به قلب از قلب باشد روزنه‏

  • Gönül, nihayet senin fikrini de pencereden görür, andığın şeye şahadet eder.
  • آخر از روزن ببیند فکر تو ** دل گواهی می‏دهد زین ذکر تو

  • Tut ki kereminden yüzüne vurmuyor, yüzünü yerlere sürtmüyor, ne söylersen gülüp “ Evet, evet” diyor.
  • گیر در رویت نمالد از کرم ** هر چه گویی خندد و گوید نعم‏

  • Fakat senin hilene, hud’ana gülmüyor. Kötü huyuna, yaptığın şeylere gülüyor. 1590
  • او نمی‏خندد ز ذوق مالشت ** او همی‏خندد بر آن اسگالشت‏

  • Hile edenin göreceği, bulacağı karşılık hileden ibarettir. Büyük testiyi vur kır, küçük testiyi al iç. İşte lâyığın bu!
  • پس خداعی را خداعی شد جزا ** کاسه زن کوزه بخور اینک سزا

  • Eğer o senden razı olur, bu yüzden gülerse sana yüz binlerce gül açılır.
  • گر بدی با تو و را خنده‏ی رضا ** صد هزاران گل شکفتی مر ترا

  • Gönlü senden razı olursa bil ki o, Hamel burcunda bir güneş kesilir.
  • چون دل او در رضا آرد عمل ** آفتابی دان که آید در حمل‏

  • O yüzden hem gündüz güler hem bahar. Çiçeklerle yeşillikler birbirine karışır.
  • زو بخندد هم نهار و هم بهار ** در هم آمیزد شکوفه و سبزه‏زار

  • Yüz binlerce bülbülle kumru ötüşmeye başlar; sessiz cihanı sesle doldurur. 1595
  • صد هزاران بلبل و قمری نوا ** افکنند اندر جهان بی‏نوا

  • Ruh yaprağını sararmış, kararmış bir halde görüyorsun da padişahın gazabından yine haberin yok.
  • چون که برگ روح خود زرد و سیاه ** می‏ببینی چون ندانی خشم شاه‏

  • Padişahın güneşi itap burcunda olunca yüzleri kebap gibi karartır.
  • آفتاب شاه در برج عتاب ** می‏کند روها سیه همچون کباب‏

  • O Utarit’in sayfaları, bizim canımızdır; o sayfalardaki beyazlık, karalık, bizim mizanımız.
  • آن عطارد را ورقها جان ماست ** آن سپیدی و آن سیه میزان ماست‏