- Aklım hazinedir, ben viraneyim. Deliyim hazineyi gösterirsem! 2425
- عقل من گنج است و من ویرانهام ** گنج اگر پیدا کنم دیوانهام
- Divane odur ki divane olmadı, divane odur ki bu bekçiyi gördüğü halde evine girmedi.
- اوست دیوانه که دیوانه نشد ** این عسس را دید و در خانه نشد
- Benim bilgim cevherdir, araz değil. Bu değerli bilgi, bir maksada erişmek için değil ki.
- دانش من جوهر آمد نه عرض ** این بهایی نیست بهر هر غرض
- Ben şeker madeniyim, şeker kamışıyım, hem benden yetişmekte, hem ben yiyorum.
- کان قندم نیستان شکرم ** هم ز من میروید و من میخورم
- Bir bilgiyi işiten kişi beğenmez, kabul eylemez, feryat ederse o bilgi taklit bilgisidir, öğrenilerek elde edilmiştir.( adama mal olmamıştır.)
- علم تقلیدی و تعلیمی است آن ** کز نفورش مستمع دارد فغان
- Çünkü geçim elde edilmiştir, gönül aydınlatmak için değil. Bu ilim de, talibi gibi aşağılık dünya ilmidir. 2430
- چون پی دانه نه بهر روشنی است ** همچو طالب علم دنیای دنی است
- Bazı adamlar, havas ve avama görünmek için ilim öğrenmek ister, bu âlemden halâs olmak için değil.
- طالب علم است بهر عام و خاص ** نی که تا یابد از این عالم خلاص
- Böyle adam fareye benzer; her tarafı deler ama vuslat nurlarından gafildir.
- همچو موشی هر طرف سوراخ کرد ** چون که نورش راند از در گشت سرد
- Nuru, sahraya yol bulamadığı için ona bu karanlık kuyusu, hoş bir meskendir.
- چون که سوی دشت و نورش ره نبود ** هم در آن ظلمات جهدی مینمود
- Fakat Tanrı, ona akıl kanadını ihsan ederse farelikten kurtulur, kuşlar gibi uçar.
- گر خدایش پر دهد پر خرد ** برهد از موشی و چون مرغان پرد
- Kanat aramazsa yerin dibinde kalır, Simâk burcuna yol bulmaktan ümitsiz bir hale düşer. 2435
- ور نجوید پر بماند زیر خاک ** ناامید از رفتن راه سماک
- Söze gelen ilim, cansızdır; satın alıcıların yüzüne âşıktır.
- علم گفتاری که آن بیجان بود ** عاشق روی خریداران بود
- Münakaşa ve mübahase zamanı o ilim, büyük görünür ama alıcısı olmayınca ölür gider.
- گر چه باشد وقت بحث علم زفت ** چون خریدارش نباشد مرد و رفت
- Hâlbuki benim müşterim Tanrı’dır. Beni o yüceltir, o satın alır.
- مشتری من خدای است او مرا ** میکشد بالا که الله اشتری
- Benim kanımın diyeti ululuk sahibi Tanrı’nın cemalidir. Ben kendi kan diyetimi yemekteyim, bu bana helâl bir kazançtır.
- خونبهای من جمال ذو الجلال ** خونبهای خود خورم کسب حلال
- Bu müflis alıcıları bırak. Bir avuç toprak, ne satın alabilir ki? 2440
- این خریداران مفلس را بهل ** چه خریداری کند یک مشت گل
- Toprak yeme, toprak alma, toprağı arama. Çünkü toprak yiyenin yüzü daima sapsarıdır.
- گل مخور گل را مخر گل را مجو ** ز انکه گل خوار است دایم زرد رو
- Gönül ye de daima genç kal. Benzin, tecelliden erguvana dönsün!”
- دل بخور تا دایما باشی جوان ** از تجلی چهرهات چون ارغوان
- Yarabbi, bu ihsan bizim işimiz değil. Senin lûtfun, gizli lûtfe yol göstericidir.
- یا رب این بخشش نه حد کار ماست ** لطف تو لطف خفی را خود سزاست
- Ey düşkünlerin ellerini tutan, elimizi tut. Bizi al, perdeyi kaldır, perdemizi yırtma.
- دست گیر از دست ما ما را بخر ** پرده را بردار و پردهی ما مدر
- Bizi bu murdar nefisten kurtar. Çünkü bıçağı kemiğimize kadar dayandı. 2445
- باز خر ما را از این نفس پلید ** کاردش تا استخوان ما رسید
- Ey tacı, tahtı olmayan padişah, bizim gibi biçarelerden bu kuvvetli bağı kim çözebilir?
- از چو ما بیچارگان این بند سخت ** کی گشاید ای شه بیتاج و تخت
- Ey muhabbet ihsan eden muhabbetli Tanrı, böyle sağlam bir kilidi, senin fazlından başka kim açabilir?
- این چنین قفل گران را ای ودود ** کی تواند جز که فضل تو گشود
- Biz kendimizden vazgeçer, yüzümüzü sana tutarız. Çünkü sen, bize bizden yakınsın.
- ما ز خود سوی که گردانیم سر ** چون تویی از ما به ما نزدیکتر
- Bu dua da senin öğretmenledir, senin ihsanındandır. Yoksa külhanda nasıl olur da gül bahçesi yetişir?
- این دعا هم بخشش و تعلیم تست ** گر نه در گلخن گلستان از چه رست