- Nihayet kötülüğün, sonunda dönüp kötülükte bulunana geleceğini, ona ziyan vereceğini anlamaz.
- تا نداند که هر آن که کرد بد ** عاقبت باز آید و بر وی زند
- Kendisini mat edecek şeylerin hepsini aksine görür. Hâlbuki mat olan kendisidir, kendisi ziyan eder! 2515
- جمله فرزین بندها بیند بعکس ** مات بر وی گردد و نقصان و وکس
- Çünkü kendisi bir hiçten ibaret olduğunu görse, yarasının öldürücü ve şiddetli olduğunu bilse,
- ز انکه گر او هیچ بیند خویش را ** مهلک و ناسور بیند ریش را
- Böyle görüş, böyle biliş, adamın gönlünü dertlendirir. Dert de onu hicaptan çıkarırdı.
- درد خیزد زین چنین دیدن درون ** درد او را از حجاب آرد برون
- Anaları doğum ağrısı tutmasa çocuk doğmaya hiçbir yol bulamaz.
- تا نگیرد مادران را درد زه ** طفل در زادن نیابد هیچ ره
- Bu emanet gönüldedir, gönülde gebe. Bu nasihatlerse ebeye benzer.
- این امانت در دل و دل حامله ست ** این نصیحتها مثال قابله ست
- Ebe “Kadının ağrısı yok, ağrı lâzım, ağrı çocuğa yoldur” der. 2520
- قابله گوید که زن را درد نیست ** درد باید درد کودک را رهی است
- Dertsiz kişi yol vurucudur, dertsizlik “Enel Hak- ben Hakk’ım” demektir.
- آن که او بیدرد باشد ره زن است ** ز انکه بیدردی انا الحق گفتن است
- Bu “Ene” sözünü vakitsiz söylemek; lânete düşmektir, “Ene” yi vaktinde söylemek rahmettir.
- آن انا بیوقت گفتن لعنت است ** آن انا در وقت گفتن رحمت است
- Mansur’un “Ene” deyişi, şüphe yok ki rahmetten ibarettir; fakat Firavunun “ Ene” deyişine bir bak, lânetin ta kendisi!
- آن انا منصور رحمت شد یقین ** آن انا فرعون لعنت شد ببین
- Hulasa vakitsiz öten her horozun ibret için başını kesmek gerekir.
- لاجرم هر مرغ بیهنگام را ** سر بریدن واجب است اعلام را
- Baş kesmek nedir? Dünyada nefsi öldürmek, nefsin dileklerini terk etmek. 2525
- سر بریدن چیست کشتن نفس را ** در جهاد و ترک گفتن نفس را
- Bu da öldürülmekten kurtulsun diye akrebin iğnesini çıkarmak gibidir.
- آن چنان که نیش کژدم بر کنی ** تا که یابد او ز کشتن ایمنی
- Taşla tepelenme belâsından kurtulsun diye yılanın zehirli dişini sökersin ya!
- بر کنی دندان پر زهری ز مار ** تا رهد مار از بلای سنگسار
- Nefsi, pirin gölgesinden başka hiçbir şey öldürmez. O nefis öldürenin eteğine sımsıkı sarıl.
- هیچ نکشد نفس را جز ظل پیر ** دامن آن نفس کش را سخت گیر
- Eteğini sıkıca tuttun mu, bu, Tanrı tevfikidir. Sende beliren her kuvvet, onun seni çekişinden, dileyişinden meydana gelir.
- چون بگیری سخت آن توفیق هوست ** در تو هر قوت که آید جذب اوست
- “Ma remeye iz remeyte” iyi bil. Canın nesi varsa canlar canındandır. 2530
- ما رمیت إذ رمیت راست دان ** هر چه کارد جان بود از جان جان
- Elini tutan, yükünü yüklenen odur. Her an, her nefes, o anı, o nefesi ondan um!
- دست گیرنده وی است و بردبار ** دمبهدم آن دم از او امید دار
- Onun feyzine geç mazhar olduysan gam yeme. Bilirsin ki ihmal etmez, imhal eder.
- نیست غم گر دیر بیاو ماندهای ** دیرگیر و سختگیرش خواندهای
- Tanrı rahmeti geç erişir ama adamakıllı erişir, seni bir an bile huzurundan ayırmaz, her an seninledir.
- دیر گیرد سخت گیرد رحمتش ** یک دمت غایب ندارد حضرتش
- Bu vuslatın, bu muhabbetin şerhini duymak istersen adamakıllı düşünerek “Vedduha” suresini okuyuver!
- گر تو خواهی شرح این وصل و ولا ** از سر اندیشه میخوان و الضحی
- Eğer sen kötülükler de ondandır dersen öyledir ama bundan onun kemaline noksan mı gelir ki? 2535
- ور تو گویی هم بدیها از وی است ** لیک آن نقصان فضل او کی است
- Bu kötülük ihsanı da onun kemalindendir. Dinle ulu kişi, sana bir misal getireyim:
- آن بدی دادن کمال اوست هم ** من مثالی گویمت ای محتشم
- Meselâ ressam iki türlü resim yapar: Güzellerin resimleriyle, çirkin resimleri.
- کرد نقاشی دو گونه نقشها ** نقشهای صاف و نقشی بیصفا
- Yusuf’un, yaratılışı güzel hurinin resmini de yapar, ifritlerin, çirkin iblislerin resmini de.
- نقش یوسف کرد و حور خوش سرشت ** نقش عفریتان و ابلیسان زشت