- Altı cihete kaçma, çünkü o cihetlerde altı kapı vardır. Tavlada altı kapı da alındı mı karşıda ki mat oldu! Mat.
- شش جهت مگریز زیرا در جهات ** ششدره است و ششدره مات است مات
- Zindandakilerin, Kadı’nın vekiline o müflisi şikâyet etmeleri
- شکایت کردن اهل زندان پیش وکیل قاضی از دست آن مفلس
- Zindandakiler, Kadı’nın anlayışlı vekiline şikâyet ederek dediler ki:
- با وکیل قاضی ادراکمند ** اهل زندان در شکایت آمدند
- “ Hemen bizim selâmımızı kadıya götür, bu aşağılık adamdan incindiğimizi söyle. 615
- که سلام ما به قاضی بر کنون ** باز گو آزار ما زین مرد دون
- O, boşboğaz, obur ve muzır herif, bu zindanda kalıp duruyor.
- کاندر این زندان بماند او مستمر ** یاوه تاز و طبلخوار است و مضر
- Kötü ve çirkin huyu yüzünden sinek gibi çağrılmadan selâmsız, sabahsız her yemeğe konmada.
- چون مگس حاضر شود در هر طعام ** از وقاحت بیصلا و بیسلام
- Altmış kişinin yemeği ona yetişmiyor. Ne kadar söylesek vurdumduymazlıktan geliyor.
- پیش او هیچ است لوت شصت کس ** کر کند خود را اگر گوییش بس
- Yüzlerce hileli tedbirlerle sofraya oturdu mu zindandakilere bir lokma bile kalmıyor.
- مرد زندان را نیاید لقمهای ** ور به صد حیلت گشاید طعمهای
- Sofra serildi mi o cehennem boğazlı herif hemen gelip oturuyor. Delili de şu: Allah, yiyin dedi! 620
- در زمان پیش آید آن دوزخ گلو ** حجتش این که خدا گفتا کلوا
- Üç yıllık kıtlığa benzeyen bu adamdan elaman. Efendimizin ömrü ebedî olsun!
- زین چنین قحط سه ساله داد داد ** ظل مولانا ابد پاینده باد
- Ya bu sığırı zindandan defolup gitsin yahut doyması için vakıftan bir maaş tayin edilsin.
- یا ز زندان تا رود این گاومیش ** یا وظیفه کن ز وقفی لقمهایش
- Ey hem erkeğin, hem kadının memnuniyetini kazanan, bize imdat eyle imdat!”
- ای ز تو خوش هم ذکور و هم اناث ** داد کن المستغاث المستغاث
- Tatlı sözlü vekil, Kadı’nın yanına gelip halkın şikâyetlerini bir, bir anlattı.
- سوی قاضی شد وکیل با نمک ** گفت با قاضی شکایت یک به یک
- Kadı, o adamı zindandan çağırttı. Kendi adamlarından da işi tahkik etti. 625
- خواند او را قاضی از زندان به پیش ** پس تفحص کرد از اعیان خویش
- Zindandakilerin şikâyetlerinde haklı olduklarını anladı.
- گشت ثابت پیش قاضی آن همه ** که نمودند از شکایت آن رمه
- “ Hemen zindandan git; sahipsiz kalası herif, var evine yıkıl!” dedi.
- گفت قاضی خیز از این زندان برو ** سوی خانهی مردهریگ خویش شو
- Herif dedi ki: “ Benim evim, barkım, senin ihsanından ibaret. Kâfir gibi, zindanın bana cennettir.
- گفت خان و مان من احسان تست ** همچو کافر جنتم زندان تست
- Eğer beni zindandan sürersen yoksulluktan, ihtiyaçtan öldüm gitti!
- گر ز زندانم برانی تو به رد ** خود بمیرم من ز تقصیری و کد
- İblis gibi, Yarabbi, beni kıyamete kadar yaşat. 630
- همچو ابلیسی که میگفت ای سلام ** رب أنظرنی إلی یوم القیام
- Ben bu dünya zindanında rahatım. Beni yaşat da düşmanımın evlâdını tepeleyeyim.
- کاندر این زندان دنیا من خوشم ** تا که دشمن زادگان را میکشم
- Kimin imandan nasibi varsa, kimin yol için bir lokma ekmeği mevcutsa,
- هر که او را قوت ایمانی بود ** و ز برای زاد ره نانی بود
- Ondan, o azığı, o ekmeği gâh hile, gâh hud’a ile alayım da pişmanlıktan feryada başlasın.
- میستانم گه به مکر و گه به ریو ** تا بر آرند از پشیمانی غریو
- Onları bazen yoksullukla korkutayım, bazen güzelliğin saçlarıyla, benleriyle gözlerini bağlayayım, dedi.
- گه به درویشی کنم تهدیدشان ** گه به زلف و خال بندم دیدشان
- Bu zindanda iman azığı azdır. Bu azığa sahip olanlar da köpeğin korkusundan ıstırap içindedir. 635
- قوت ایمانی در این زندان کم است ** وان که هست از قصد این سگ در خم است
- Namazdan, oruçtan, yüz türlü çaresizlikten meydana gelen zevk azığını da gelip birden alır, götürüverir.
- از نماز و صوم و صد بیچارگی ** قوت ذوق آید برد یک بارگی
- Allah Şeytanından Allah’a sığınırım; ah, onun azgınlığından helâk olup gittik!
- أستعیذ الله من شیطانه ** قد هلکنا آه من طغیانه