English    Türkçe    فارسی   

3
1248-1272

  • Size o derecede ihsanlarda bulunacağım ki cömertlik de utanacak” dedi.
  • برفشانم بر شما چندان عطا ** که بدرد پرده‌ی جود و سخا

  • Sihirbazlar da cevaben dediler ki: “Padişahın sayesinde galebe edeceğiz, düşmanın bitik bir hale gelecek.
  • پس بگفتندش به اقبال تو شاه ** غالب آییم و شود کارش تباه

  • Biz bu fende saflar bozan yiğitleriz. Âlemde kimse bizimle başa çıkamaz.” 1250
  • ما درین فن صفدریم و پهلوان ** کس ندارد پای ما اندر جهان

  • Musa’nın anılışı, hatırları oraya bağlıyor, bu hikâyeler evvelce olup biten şeylere aittir zannını veriyor.
  • ذکر موسی بند خاطرها شدست ** کین حکایتهاست که پیشین بدست

  • Hâlbuki Musa’yı anmamız işi gizlemek için. Yoksa Musa’nın nuru, ey iyi adam, senin bugün elinde.
  • ذکر موسی بهر روپوشست لیک ** نور موسی نقد تست ای مرد نیک

  • Musa da sende, Firavun da. Bu iki düşmanı da kendinde ara sen.
  • موسی و فرعون در هستی تست ** باید این دو خصم را در خویش جست

  • Musa, kıyamete kadar vardır. Nuru hep o nurdur, başka nur değil… Değişen yalnız kandildir.
  • تا قیامت هست از موسی نتاج ** نور دیگر نیست دیگر شد سراج

  • Bu kandille fitil başka, fakat nuru başka nur değil, hep o âlemden. 1255
  • این سفال و این پلیته دیگرست ** لیک نورش نیست دیگر زان سرست

  • Kandile bakarsan kayboldun gitti. Çünkü ikilik ve sayıya sığış, kandile göredir.
  • گر نظر در شیشه داری گم شوی ** زانک از شیشه‌ست اعداد دوی

  • Fakat nura baktın mı ikilikten de, önü, sonu bulunan cisim âleminin sayısından da kurtulursun.
  • ور نظر بر نور داری وا رهی ** از دوی واعداد جسم منتهی

  • Ey varlık hulâsası, müminle Mecusi ve Yahudi’nin birbirlerine aykırılığı, hep bakış, görüş yüzündendir.
  • از نظرگاهست ای مغز وجود ** اختلاف مومن و گبر و جهود

  • Filin, nasıl bir hayvan olduğu ve şekli hususunda ihtilâf
  • اختلاف کردن در چگونگی و شکل پیل

  • Hintliler karanlık bir ahıra bir fil getirip halka göstermek istediler.
  • پیل اندر خانه‌ی تاریک بود ** عرضه را آورده بودندش هنود

  • Hayvanı görmek için o kapkaranlık yere bir hayli adam toplandı. 1260
  • از برای دیدنش مردم بسی ** اندر آن ظلمت همی‌شد هر کسی

  • Fakat ahır o kadar karanlıktı ki gözle görmenin imkânı yoktu. O, göz gözü görmeyecek kadar karanlık yerde file ellerini sürmeye başladılar.
  • دیدنش با چشم چون ممکن نبود ** اندر آن تاریکیش کف می‌بسود

  • Birisi eline hortumunu geçirdi, “Fil bir oluğa benzer” dedi.
  • آن یکی را کف به خرطوم اوفتاد ** گفت همچون ناودانست این نهاد

  • Başka birinin eline kulağı geçti, “Fil bir yelpazeye benziyor” dedi.
  • آن یکی را دست بر گوشش رسید ** آن برو چون بادبیزن شد پدید

  • Bir başkasının eline ayağı geçmişti, dedi ki: “Fil bir direğe benzer.”
  • آن یکی را کف چو بر پایش بسود ** گفت شکل پیل دیدم چون عمود

  • Bir başkası da sırtını ellemişti, “Fil bir taht gibidir é dedi. 1265
  • آن یکی بر پشت او بنهاد دست ** گفت خود این پیل چون تختی بدست

  • Herkes neresini elledi, nasıl sandıysa fili ona göre anlatmaya koyuldu.
  • همچنین هر یک به جزوی که رسید ** فهم آن می‌کرد هر جا می‌شنید

  • Onların sözleri, görüşleri yüzünden birbirine aykırı oldu. Birisi dal dedi, öbürü elif.
  • از نظرگه گفتشان شد مختلف ** آن یکی دالش لقب داد این الف

  • Herkesin elinde bir mum olsaydı sözlerindeki aykırılık kalmazdı.
  • در کف هر کس اگر شمعی بدی ** اختلاف از گفتشان بیرون شدی

  • Duygu gözü ancak avuca, ancak köpüğe benzer, avuç bütün fili birden elleyemez ki!
  • چشم حس همچون کف دستست و بس ** نیست کف را بر همه‌ی او دست‌رس

  • Denizi gören göz başka, köpüğü gören göz başka. Köpüğü bırak da denizin gözüyle bak sen. 1270
  • چشم دریا دیگرست و کف دگر ** کف بهل وز دیده‌ی دریا نگر

  • Köpükler, gece gündüz denizden meydana gelir, onları deniz harekete getirir. Fakat sen ne şaşılacak şey, köpüğü görüyorsun da denizi göremiyorsun!
  • جنبش کفها ز دریا روز و شب ** کف همی‌بینی و دریا نه عجب

  • Biz, gemilere benziyoruz. Aydın denizin içindeyiz de gözlerimiz görmüyor, birbirimize çarpıp duruyoruz.
  • ما چو کشتیها بهم بر می‌زنیم ** تیره‌چشمیم و در آب روشنیم