- İsterse hepsi ölsün, isterse diri kalsın… Gönül gözünden kaybolmuyorlar ki!
- جمله گر مردند ایشان گر حی‌اند ** غایب و پنهان ز چشم دل کی‌اند
- Onları gözümün önünde görüp dururken neden senin gibi yüzümü yırtayım?
- من چو بینمشان معین پیش خویش ** از چه رو رو را کنم همچون تو ریش
- Zamanın devranından çıktılar… Çıktılar ama onlar yine benimle beraber, etrafımda oynayıp duruyorlar! 1820
- گرچه بیرون‌اند از دور زمان ** با من‌اند و گرد من بازی‌کنان
- Ağlayış ya elemden olur, ya ayrılıktan. Hâlbuki ben aziz sevgililerimle vuslattayım, koşuşup duruyorum.
- گریه از هجران بود یا از فراق ** با عزیزانم وصالست و عناق
- Halk onları rüyada görür, bense uyanıkken onları apaşikâr görüyorum.
- خلق اندر خواب می‌بینندشان ** من به بیداری همی‌بینم عیان
- Bu cihandan kendimi gizledim mi, duygu yaprağını varlık ağacından silktim mi onlarla beraberim.
- زین جهان خود را دمی پنهان کنم ** برگ حس را از درخت افشان کنم
- Kadınım, duygu akla esirdir, fakat bil ki akılda ruhun esiridir.
- حس اسیر عقل باشد ای فلان ** عقل اسیر روح باشد هم بدان
- Can, aklın bağlı olan ellerini çözdü mü haline imkân bulunmayan işleri de yapar, düzer. 1825
- دست بسته‌ی عقل را جان باز کرد ** کارهای بسته را هم ساز کرد
- Duygularla düşünceler, duru suyun yüzünü çer çöp gibi kaplamıştır.
- حسها و اندیشه بر آب صفا ** همچو خس بگرفته روی آب را
- Aklın eli, onları bir tarafa atar, su meydana çıkar.
- دست عقل آن خس به یکسو می‌برد ** آب پیدا می‌شود پیش خرد
- Çerçöp habbeler gibi suyun yüzünü örter. Fakat bunlar bir tarafa sürüldü mü su görünür.
- خس بس انبه بود بر جو چون حباب ** خس چو یکسو رفت پیدا گشت آب
- Allah, aklın elini açmadıkça hava, suyumuzun yüzünü çerçöple, süprüntüyle doldurur.
- چونک دست عقل نگشاید خدا ** خس فزاید از هوا بر آب ما
- Suyu daima örter; hava buna güler; akılsa ağlar durur. 1830
- آب را هر دم کند پوشیده او ** آن هوا خندان و گریان عقل تو
- Allah korkusu, havanın ellerini bağlarsa Hakk aklın ellerini çözer.
- چونک تقوی بست دو دست هوا ** حق گشاید هر دو دست عقل را
- Hizmetkârın âkil olursa sana galip olan duygularda mahkûmun olur.
- پس حواس چیره محکوم تو شد ** چون خرد سالار و مخدوم تو شد
- Gayba mensup sırlar, can âleminden zuhur etsin diye duyguları zahirî olmayan bir uykuya daldırır da,
- حس را بی‌خواب خواب اندر کند ** تا که غیبیها ز جان سر بر زند
- İnsan uyanıkken rüyalar da görür, insana gök kapıları da açılır.
- هم به بیداری ببینی خوابها ** هم ز گردون بر گشاید بابها
- Kör Şeyhin Kur’an’ı yüzünden okuması ve Kur’an okurken gözlerinin görmesi
- قصه‌ی خواندن شیخ ضریر مصحف را در رو و بینا شدن وقت قرائت
- Yoksul şeyhin biri, bir vakitler kör bir pirin evinde bir mushaf gördü. 1835
- دید در ایام آن شیخ فقیر ** مصحفی در خانه‌ی پیری ضریر
- Temmuz ayı idi, ona mihman olmuştu: O iki zâhit, birkaç gün bir araya gelmişlerdi.
- پیش او مهمان شد او وقت تموز ** هر دو زاهد جمع گشته چند روز
- Kendi kendisine “Burada mushafın ne işi var? Bu adam kör” dedi.
- گفت اینجا ای عجب مصحف چراست ** چونک نابیناست این درویش راست
- Bu düşünceye düştü, huzuru kaçtı; “Burada bu körden başka kimse de yok, bu ne iş?
- اندرین اندیشه تشویشش فزود ** که جز او را نیست اینجا باش و بود
- Burada yalnız o var, bir de buraya mushaf koymuş. Ben ne bunağım, ne sersem…
- اوست تنها مصحفی آویخته ** من نیم گستاخ یا آمیخته
- Onun için hiçbir şey sormayayım, sabredeyim de sabırla muradıma erişeyim” dedi. 1840
- تا بپرسم نه خمش صبری کنم ** تا به صبری بر مرادی بر زنم
- Sabretti, bir müddet gönlü sıkıldı, fakat nihayet meseleyi anladı. Çünkü sabır, genişliğin anahtarıdır.
- صبر کرد و بود چندی در حرج ** کشف شد کالصبر مفتاح الفرج
- Lokman’ın Davud aleyhisselâm’ı demir halkalar yaparken görüp merak etmesi, sabredersem elbette anlarım diye sormayıp sabretmesi
- صبرکردن لقمان چون دید کی داود حلقه‌ها می‌ساخت از سال کردن با این نیت کی صبر از سال موجب فرج باشد
- Lokman, tertemiz Davud’un yanına gitmiş, onun demir halkalar yapmakta olduğunu görmüştü.
- رفت لقمان سوی داود صفا ** دید کو می‌کرد ز آهن حلقه‌ها