- Aklın eli, onları bir tarafa atar, su meydana çıkar.
- دست عقل آن خس به یکسو می‌برد ** آب پیدا می‌شود پیش خرد
- Çerçöp habbeler gibi suyun yüzünü örter. Fakat bunlar bir tarafa sürüldü mü su görünür.
- خس بس انبه بود بر جو چون حباب ** خس چو یکسو رفت پیدا گشت آب
- Allah, aklın elini açmadıkça hava, suyumuzun yüzünü çerçöple, süprüntüyle doldurur.
- چونک دست عقل نگشاید خدا ** خس فزاید از هوا بر آب ما
- Suyu daima örter; hava buna güler; akılsa ağlar durur. 1830
- آب را هر دم کند پوشیده او ** آن هوا خندان و گریان عقل تو
- Allah korkusu, havanın ellerini bağlarsa Hakk aklın ellerini çözer.
- چونک تقوی بست دو دست هوا ** حق گشاید هر دو دست عقل را
- Hizmetkârın âkil olursa sana galip olan duygularda mahkûmun olur.
- پس حواس چیره محکوم تو شد ** چون خرد سالار و مخدوم تو شد
- Gayba mensup sırlar, can âleminden zuhur etsin diye duyguları zahirî olmayan bir uykuya daldırır da,
- حس را بی‌خواب خواب اندر کند ** تا که غیبیها ز جان سر بر زند
- İnsan uyanıkken rüyalar da görür, insana gök kapıları da açılır.
- هم به بیداری ببینی خوابها ** هم ز گردون بر گشاید بابها
- Kör Şeyhin Kur’an’ı yüzünden okuması ve Kur’an okurken gözlerinin görmesi
- قصه‌ی خواندن شیخ ضریر مصحف را در رو و بینا شدن وقت قرائت
- Yoksul şeyhin biri, bir vakitler kör bir pirin evinde bir mushaf gördü. 1835
- دید در ایام آن شیخ فقیر ** مصحفی در خانه‌ی پیری ضریر
- Temmuz ayı idi, ona mihman olmuştu: O iki zâhit, birkaç gün bir araya gelmişlerdi.
- پیش او مهمان شد او وقت تموز ** هر دو زاهد جمع گشته چند روز
- Kendi kendisine “Burada mushafın ne işi var? Bu adam kör” dedi.
- گفت اینجا ای عجب مصحف چراست ** چونک نابیناست این درویش راست
- Bu düşünceye düştü, huzuru kaçtı; “Burada bu körden başka kimse de yok, bu ne iş?
- اندرین اندیشه تشویشش فزود ** که جز او را نیست اینجا باش و بود
- Burada yalnız o var, bir de buraya mushaf koymuş. Ben ne bunağım, ne sersem…
- اوست تنها مصحفی آویخته ** من نیم گستاخ یا آمیخته
- Onun için hiçbir şey sormayayım, sabredeyim de sabırla muradıma erişeyim” dedi. 1840
- تا بپرسم نه خمش صبری کنم ** تا به صبری بر مرادی بر زنم
- Sabretti, bir müddet gönlü sıkıldı, fakat nihayet meseleyi anladı. Çünkü sabır, genişliğin anahtarıdır.
- صبر کرد و بود چندی در حرج ** کشف شد کالصبر مفتاح الفرج
- Lokman’ın Davud aleyhisselâm’ı demir halkalar yaparken görüp merak etmesi, sabredersem elbette anlarım diye sormayıp sabretmesi
- صبرکردن لقمان چون دید کی داود حلقه‌ها می‌ساخت از سال کردن با این نیت کی صبر از سال موجب فرج باشد
- Lokman, tertemiz Davud’un yanına gitmiş, onun demir halkalar yapmakta olduğunu görmüştü.
- رفت لقمان سوی داود صفا ** دید کو می‌کرد ز آهن حلقه‌ها
- O yüce padişah demir halkalar yapıyor, halkaları birbirine takıyordu.
- جمله را با همدگر در می‌فکند ** ز آهن پولاد آن شاه بلند
- Lokman silah yapma sanatını pek görmemişti, şaşırıp kaldı, vesveseleri arttı.
- صنعت زراد او کم دیده بود ** درعجب می‌ماند وسواسش فزود
- Bu nedir acaba, şunu bir sorsam, bu kat kat halkalarla ne yapıyorsun desem, dedi. 1845
- کین چه شاید بود وا پرسم ازو ** که چه می‌سازی ز حلقه تو بتو
- Sonra yine kendi kendisine dedi ki: “ Dur hele sabır daha iyi. Sabır, adamı maksadına çabucak ulaştırır.
- باز با خود گفت صبر اولیترست ** صبر تا مقصود زوتر رهبرست
- Sormazsam iş daha çabuk anlaşılır. Sabırlı kuş, bütün kuşlardan daha iyi uçar.
- چون نپرسی زودتر کشفت شود ** مرغ صبر از جمله پران‌تر بود
- Fakat sorarsam maksadı daha geç anlarım, kolaycacık anlayacağım şey, bu sorgumla güçleşir.
- ور بپرسی دیرتر حاصل شود ** سهل از بی صبریت مشکل شود
- Lokman, orada bir müddet sabredip durdu. Bu müddet içinde Davud da zırhı yapıp tamamladı.
- چونک لقمان تن بزد هم در زمان ** شد تمام از صنعت داود آن
- Kerem ve sabır sahibi Lokman’ın önünde bedenine geçirip giyindi. 1850
- پس زره سازید و در پوشید او ** پیش لقمان کریم صبرخو
- “Civanım, bu, savaşta yaralanmamak için güzel bir elbisedir” dedi.
- گفت این نیکو لباسست ای فتی ** درمصاف و جنگ دفع زخم را