Can rızkını senin Davud’un olan şeyhin himmeti olmadıkça nasıl olur da çalışıp çabalamayla elde edebilirsin?
رزق جانی کی بری با سعی و جست ** جز به عدل شیخ کو داود تست
Nefis şeyhle adım attığını, ona uyduğunu görürse zorla sana râm olur.2545
نفس چون با شیخ بیند کام تو ** از بن دندان شود او رام تو
Öküz sahibi de Davud’un sözünü anlayınca râm oldu.
صاحب آن گاو رام آنگاه شد ** کز دم داود او آگاه شد
Şeyh sana dost oldu mu avda aklın, köpek nefse galip olur.
عقل گاهی غالب آید در شکار ** برسگ نفست که باشد شیخ یار
Nefis, yüzlerce hile, Hud’a sahibi bir ejderhadır. Fakat şeyhin yüzü, o ejderhanın gözüne karşı tutulan bir zümrüttür.
نفس اژدرهاست با صد زور و فن ** روی شیخ او را زمرد دیده کن
Öküz sahibini zebun etmek istersen onu eşekler gibi bizle, o tarafa sür be hoyrat adam!
گر تو صاحب گاو را خواهی زبون ** چون خران سیخش کن آن سو ای حرون
Nefis, Allah velisine, yaklaşırsa dili yüz arşın kısalır.2550
چون به نزدیک ولی الله شود ** آن زبان صد گزش کوته شود
Onun yüz dili vardır, her dilinde yüz lûgat, hilesi, riyası anlatılamaz ki!
صد زبان و هر زبانش صد لغت ** زرق و دستانش نیاید در صفت
Öküz nefsi dâva eden fasih sözler söyledi, yüz binlerce doğru olmayan delil getirdi.
مدعی گاو نفس آمد فصیح ** صد هزاران حجت آرد ناصحیح
Bütün şehri kandırdı, yalnız padişahı kandıramadı, o her şeyi bilen padişahın yolunu vuramadı!
شهر را بفریبد الا شاه را ** ره نتاند زد شه آگاه را
Nefsin sağ elinde tespih ve Kur’an vardır ama yerinde de hançer ve kılıç gizlidir.
نفس را تسبیح و مصحف در یمین ** خنجر و شمشیر اندر آستین
Onun mushafına, onun riyasına kanma… Kendini onunla sırdaş, haldaş yapma!2555
مصحف و سالوس او باور مکن ** خویش با او همسر و همسر مکن
Seni aptes al diye havuzun kenarına getirir de havuza, suyun ta dibine atıverir!
سوی حوضت آورد بهر وضو ** واندر اندازد ترا در قعر او
Akıl, nuranî ve iyi bir hak ve hakikat arayıcısıyken neden zulmanî nefis ona galip oluyor.
عقل نورانی و نیکو طالبست ** نفس ظلمانی برو چون غالبست
Neden mi? Nefis, kendi evinde, kendi yurdunda… Akılsa garip! Köpek bile kapısında korkunç bir aslan kesilir!
زانک او در خانه عقل تو غریب ** بر در خود سگ بود شیر مهیب
Hele sabret, aslanlar ormana gitsinler. Bu kör köpekler, o vakit onlara inanırlar.
باش تا شیران سوی بیشه روند ** وین سگان کور آنجا بگروند
Şehirli, nefsin hilesini, tenin düzenini ne bilsin? O ancak kalbe gelen vahiyle kahredilebilir.2560
مکر نفس و تن نداند عام شهر ** او نگردد جز بوحی القلب قهر
Kim onun cinsiyse ona dost olur. Ancak şeyhin olan Davut müstesna!
هر که جنس اوست یار او شود ** جز مگر داود کان شیخت بود
Çünkü o varlığını tebdil etmiştir. Allah, kimi gönül makamına vasıl ederse o kişide ten cinsiyeti kalmaz.
کو مبدل گشت و جنس تن نماند ** هر که را حق در مقام دل نشاند
Halk, umumiyetle bu cihan içinde illetlidir. İllet, şüphe yok ki illete dosttur.
خلق جمله علتیاند از کمین ** یار علت میشود علت یقین
Her aşağılık kişi Davutluk dâvasına kalkışır. Anlamayan kişiler de ona yapışır.
هر خسی دعوی داودی کند ** هر که بی تمییز کف در وی زند
Ahmak kuş, avcıdan kuş sesi duyar da o tarafa uçar gider.2565
از صیادی بشنود آواز طیر ** مرغ ابله میکند آن سوی سیر
Davut olmadığı halde Davutluk dâvasına kalkışan, kendi malı olan şeyle başkasından naklettiği şeyi ayırt edemez, sapıktır o kişi. Kendine gel de manevi bir adam bile olsa kaç ondan!
نقد را از نقل نشناسد غویست ** هین ازو بگریز اگر چه معنویست
Onun yanında kurtulmuş kişiyle bağlı kişi birdir. Yakına eriştim diye iddia etse de şüphededir.
رسته و بر بسته پیش او یکیست ** گر یقین دعوی کند او در شکیست
Böyle adam, halk yanında zekâdan ibaret bile olsa mademki kendisinde bu anlayış, bu ayırt ediş yok ahmaktır!
این چنین کس گر ذکی مطلقست ** چونش این تمییز نبود احمقست