- Öküzün iki gözünü çıkarmanın cezası bir gözü çıkarma cezasıdır... Çünkü onda şeref yoktur ki!
- چون دو چشم گاو در جرم تلف ** هم‌چو یک چشمست کش نبود شرف
- Öküzün iki gözü, değerinin yarısıdır... Çünkü onun iki gözle yapacağı şeyi, sen ona yaptırabilirsin!
- نصف قیمت ارزد آن دو چشم او ** که دو چشمش راست مسند چشم تو
- Fakat bir insanın tek gözünü çıkarsan değerinin yarısını vermek gerek!
- ور کنی یک چشم آدم‌زاده‌ای ** نصف قیمت لایقست از جاده‌ای
- Zira insan gözü, başlı başına başka birinin yardımı olmaksızın bir iş görebilir!
- زانک چشم آدمی تنها به خود ** بی دو چشم یار کاری می‌کند
- Eşeğin gözü, işin sonunu görmediğinden eşek, çift gözlü olsa da tek gözlü hükmündedir. 1715
- چشم خر چون اولش بی آخرست ** گر دو چشمش هست حکمش اعورست
- Bu sözün sonu yoktur... O hafif akıllı, ekmek tamahı ile padişaha mektup yazmaya koyuldu.
- این سخن پایان ندارد وان خفیف ** می‌نویسد رقعه در طمع رغیف
- Nafaka istemek için kölenin padişaha mektup yazması
- بقیه‌ی نوشتن آن غلام رقعه به طلب اجری
- Mektubu yazmadan mutfak eminine gitti... Ey cömert padişahın mutfağındaki hasis adam, dedi...
- رفت پیش از نامه پیش مطبخی ** کای بخیل از مطبخ شاه سخی
- Nafakamdan bu kadar şey kesmek padişahtan, padişahın himmetinden uzaktır!
- دور ازو وز همت او کین قدر ** از جری‌ام آیدش اندر نظر
- Mutfak emini dedi ki: öyle iktiza etmiştir de ondan kesmiştir... Ne hasisliktendir bu, ne de darlığından!
- گفت بهر مصلحت فرموده است ** نه برای بخل و نه تنگی دست
- Köle, hayır dedi... Vallahi bu söz, bu emir, padişahın değildir... Padişahın yanında eski altın bile topraktır âdeta! 1720
- گفت دهلیزیست والله این سخن ** پیش شه خاکست هم زر کهن
- Mutfak emini, ona on türlü delil getirdi... Fakat o hırsından hepsini reddetti.
- مطبخی ده گونه حجت بر فراشت ** او همه رد کرد از حرصی که داشت
- Kuşluk vakti nafakası az gelince bir hayli söylendi, kötü sözler söyledi, fakat hiçbir faydası olmadı.
- چون جری کم آمدش در وقت چاشت ** زد بسی تشنیع او سودی نداشت
- Dedi ki: siz bunu kasten yapıyorsunuz. Mutfak emini “hayır biz emir kuluyuz!”
- گفت قاصد می‌کنید اینها شما ** گفت نه که بنده فرمانیم ما
- Bunu feri’den sanma, asıldandır bu... Yaya pek kabahat bulma, oku atan koldur.
- این مگیر از فرع این از اصل گیر ** بر کمان کم زن که از بازوست تیر
- “Attığın vakit sen atmadın” ayeti bir iptilâdır... Fakat Peygambere de pek günah bulma; bu iş Allah’tandır! 1725
- ما رمیت اذ رمیت ابتلاست ** بر نبی کم نه گنه کان از خداست
- “A gözü kamaşmış adam, su baştan bulanıktır... Gözünü bir iyice aç da işin önüne bak!” dedi.
- آب از سر تیره است ای خیره‌خشم ** پیشتر بنگر یکی بگشای چشم
- Köle kızgınlıkla, dertle bir bucağa çekildi, padişaha kızgınlığını bildirir bir mektup yazdı.
- شد ز خشم و غم درون بقعه‌ای ** سوی شه بنوشت خشمین رقعه‌ای
- Mektupta padişahı övdü... Onun cömertlik incilerini deldi!
- اندر آن رقعه ثنای شاه گفت ** گوهر جود و سخای شاه سفت
- “Ey avucu, hacetler isteyeni hacetini vermede denizden de cömert olan, buluttan da cömert olan!
- کای ز بحر و ابر افزون کف تو ** در قضای حاجت حاجات‌جو
- Çünkü bulut verir ama ağlaya ağlaya verir... Hâlbuki senin elin, gülerek biteviye sofralar yayar” dedi. 1730
- زانک ابر آنچ دهد گریان دهد ** کف تو خندان پیاپی خوان نهد
- Mektubun zahiri medihti ama o medihlerden kızgınlığının kokusu duyuluyordu.
- ظاهر رقعه اگر چه مدح بود ** بوی خشم از مدح اثرها می‌نمود
- Senin işin de tıpkı onun işi gibi nursuz ve çirkin... Çünkü sen, yaradılış nurundan uzaksın, uzak!
- زان همه کار تو بی‌نورست و زشت ** که تو دوری دور از نور سرشت
- Bayağı kişilerin işi kesatlıdır... Taze meyve gibi o, çabucak bozulur, çürür!
- رونق کار خسان کاسد شود ** هم‌چو میوه‌ی تازه زو فاسد شود
- Dünyanın parlaklığı ve revacı da ondan kesat bulur... Çünkü o, oluş ve bozulmuş âlemindendir.
- رونق دنیا برآرد زو کساد ** زانک هست از عالم کون و فساد
- Methedende kin oldu mu onun karihasından doğan medihler, insana hoş gelmez! 1735
- خوش نگردد از مدیحی سینه‌ها ** چونک در مداح باشد کینه‌ها