- Nasıl olurda bize eşit olabilir? Kapının bir kanadı tahtadan, öbürü fildişinden... Böyle şey olur mu hiç?
- کی بود این کفو ایشان در زواج ** یک در از چوب و دری دیگر ز عاج
- Nikâhta iki çiftin birbirine eşit ve denk olması lâzım... Yoksa iş bozulur, geçim olmaz!”
- کفو باید هر دو جفت اندر نکاح ** ورنه تنگ آید نماند ارتیاح
- Kadının, o çeyiz kaydında değil, istediği şey kapalı ve namuslu olmasından ibaret demesi, sofinin de bunu gizli tut demesi
- گفتن زن کی او در بند جهاز نیست مراد او ستر و صلاحست و جواب گفتن صوفی این را سرپوشیده
- Kadın dedi ki: “Ben de bu özrü söyledim, ama o, çeyiz filan arayanlardan değilim...
- گفت گفتم من چنین عذری و او ** گفت نه من نیستم اسباب جو
- Biz mala, altına doymuş, imtilâ olmuş, usanmışız... Halk gibi hırs sahibi değiliz, mal ve para toplama düşüncesi yok bizde.
- ما ز مال و زر ملول و تخمه‌ایم ** ما به حرص و جمع نه چون عامه‌ایم
- Bizim istediğimiz şey, yalnız kapalı, temiz ve namuslu oluşudur. Zaten iki âlemde de kurtuluş, bununla olur.” dedi. 200
- قصد ما سترست و پاکی و صلاح ** در دو عالم خود بدان باشد فلاح
- Sofi, yine yoksulluk özrünü ortaya koydu; bunu gizli kalmasın diye tekrar tekrar anlattı.
- باز صوفی عذر درویشی بگفت ** و آن مکرر کرد تا نبود نهفت
- Kadın dedi ki: “Ben de bunu tekrarladım, çeyizimizin olmadığını iyice anlattım.
- گفت زن من هم مکرر کرده‌ام ** بی‌جهازی را مقرر کرده‌ام
- Fakat onun inanışı dağdan da sağlam... Yüzlerce yoksulluktan bile şikâyet etmiyor.
- اعتقاد اوست راسختر ز کوه ** که ز صد فقرش نمی‌آید شکوه
- Benim istediğim şey namustur, sizden dilediğim doğruluktur, himmettir deyip duruyor.”
- او همی‌گوید مرادم عفتست ** از شما مقصود صدق و همتست
- Sofi dedi ki: “Zaten çeyizimizi, malımızı gördü... Gizli aşikâr başka neyimiz varsa onları da hep görür. 205
- گفت صوفی خود جهاز و مال ما ** دید و می‌بیند هویدا و خفا
- İşte daracık bir evimiz, bir kişi sığacak kadar bir yerimiz var... Öyle dar ki orada bir iğne bile gizlenemez.
- خانه‌ی تنگی مقام یک تنی ** که درو پنهان نماند سوزنی
- Temizliğe, kapalılığa, namuslu oluşa gelince: o, bunu zaten bilir!
- باز ستر و پاکی و زهد و صلاح ** او ز ما به داند اندر انتصاح
- Kapalılığını, örtülü ve namuslu oluşunu o, önünde de, sonunda da, başında da, nihayetinde de bizden daha iyi bilir, bizden daha iyi görür.
- به ز ما می‌داند او احوال ستر ** وز پس و پیش و سر و دنبال ستر
- Zaten kızımızın çeyizi çimeni, aşçısı, işçisi olmadığı meydanda... İyi ve namuslu oluşuna gelince: o, bunu zaten bilir.
- ظاهرا او بی‌جهاز و خادمست ** وز صلاح و ستر او خود عالمست
- Kızın namuslu olduğunu babanın anlatması şart değil ya... Nasıl olduğu esasen onca aydın gün gibi meydandadır’’. 210
- شرح مستوری ز بابا شرط نیست ** چون برو پیدا چو روز روشنیست
- Senin de yanlışın meydana çıktı, rezil rüsvay oldun... Bari az söyle; bu hikâyeyi onun için anlattım.
- این حکایت را بدان گفتم که تا ** لاف کم بافی چو رسوا شد خطا
- A dâvada ayak direyip duran, senin anlayışın, hüküm çıkarışın da bundan ibaret işte!
- مر ترا ای هم به دعوی مستزاد ** این بدستت اجتهاد و اعتقاد
- Sen de sofinin karısı gibi hainsin, kötülükte hile tuzağını kurmuşsun!
- چون زن صوفی تو خاین بوده‌ای ** دام مکر اندر دغا بگشوده‌ای
- Bu suretle her yüzü yunmadık pis kişiye temizliğini anlatır durursun... Kendinden utanır da Allah’tan utanmazsın!
- که ز هر ناشسته رویی کپ زنی ** شرم داری وز خدای خویش نی
- Allah’a “duyar, görür” demekteki maksat
- غرض از سمیع و بصیر گفتن خدا را
- Allah, her şeyi görür, bu görüş de daima seni korkutsun diye kendisine “gören” dedi. 215
- از پی آن گفت حق خود را بصیر ** که بود دید ویت هر دم نذیر
- Kötü sözlerden dudağını yumasın diye de kendisini “duyan diye anlattı.
- از پی آن گفت حق خود را سمیع ** تا ببندی لب ز گفتار شنیع
- Korkasın da bir fesat düşünmeyesin diye “bilen” adını takındı.
- از پی آن گفت حق خود را علیم ** تا نیندیشی فسادی تو ز بیم
- Fakat bunlar, meselâ zenciye kâfur adının verildiği gibi Allah’a konmuş adlar değildir.
- نیست اینها بر خدا اسم علم ** که سیه کافور دارد نام هم
- Allah ismi, sıfattan türeme, sıfattan meydana gelmedir, Allah sıfatlarıysa kadimdir, evveli yoktur. İlleti Ûlâ misali gibi batıl ve saçma değildir.
- اسم مشتقست و اوصاف قدیم ** نه مثال علت اولی سقیم
- Öyle olmasaydı sağıra duyan, köre aydın adlarının verilmesi gibi alay olur, maskaralık olurdu. 220
- ورنه تسخر باشد و طنز و دها ** کر را سامع ضریران را ضیا