- İnayet sürmesi gözünü aydınlatır, açarsa doğrucuyla mecazı o vakit ayırt eder, anlarsın!
- فرق آنگه باشد از حق و مجاز ** که کند کحل عنایت چشم باز
- Yoksa koku almayan adama mis de bir, fışkı da... değil mi ki koku almıyor! 3465
- ورنه پشک و مشک پیش اخشمی ** هر دو یکسانست چون نبود شمی
- Ululuk ıssı Tanrının sözünü okumaktan maksat kendini usançtan, elemden kurtarmaktır.
- خویشتن مشغول کردن از ملال ** باشدش قصد از کلام ذوالجلال
- Çünkü vesvese ve gussa ateşi, bu sözle yatışır... bu söz, insanın derdine deva olur.
- کاتش وسواس را و غصه را ** زان سخن بنشاند و سازد دوا
- Bu kadar bir ateşi söndürmede akılca duru ve temiz su da birdir, sidik de!
- بهر این مقدار آتش شاندن ** آب پاک و بول یکسان شدن به فن
- Vesvese ateşini, su da sidik de... her ikisi de uykunun, dert ve gussa ateşini söndürmesi gibi söndürür.
- آتش وسواس را این بول و آب ** هر دو بنشانند هم‌چون وقت خواب
- Fakat Tanrının ruhlu sözü olan bu temiz suyun, 3470
- لیک گر واقف شوی زین آب پاک ** که کلام ایزدست و روحناک
- Candan bütün vesveseleri tamamı ile giderdiğini bilsen gönül, gül bahçesinin yolunu bulur, o bahçeye varır.
- نیست گردد وسوسه کلی ز جان ** دل بیابد ره به سوی گلستان
- Çünkü Tanrı kitaplarının sırrından bir koku alan, bağlarda, dere kıyılarında uçar durur.
- زانک در باغی و در جویی پرد ** هر که از سر صحف بویی برد
- Sen yoksa velilerin yüzünü de bizim gördüğümüz gibi midir sanırsın?
- یا تو پنداری که روی اولیا ** آنچنان که هست می‌بینیم ما
- Peygamber bile müminler nasıl oluyor da benim yüzümü göremiyorlar diye hayrette kaldı.
- در تعجب مانده پیغامبر از آن ** چون نمی‌بینند رویم مومنان
- Halk, nasıl oluyor da yüzümün nurunu görmüyorlar? Halbuki o nur, doğu güneşinin nurunu bile aştı... 3475
- چون نمی‌بینند نور روم خلق ** که سبق بردست بر خورشید شرق
- Yok, görüp duruyorlarsa bu şaşırma nedir? diyordu. Nihayet o yüz, gizlilikler âlemindedir diye vahiy geldi.
- ور همی‌بینند این حیرت چراست ** تا که وحی آمد که آن رو در خفاست
- Yüzünü kâfirler görmesin diye sence ay ama halka göre bulut.
- سوی تو ماهست و سوی خلق ابر ** تا نبیند رایگان روی تو گبر
- Bu şaraptan halk ve ileri gelenler içmesin diye sence tane ama halka göre tuzak!
- سوی تو دانه‌ست و سوی خلق دام ** تا ننوشد زین شراب خاص عام
- Tanrı, “Onlar sana bakarlar” fakat hamam duvarındaki resimlere benzerler... “Bakarlar da görmezler” dedi.
- گفت یزدان که تراهم ینظرون ** نقش حمامند هم لا یبصرون
- Ey resme tapan, resim de o iki sönük gözle sana bakar,öyle görünür. 3480
- می‌نماید صورت ای صورت‌پرست ** که آن دو چشم مرده‌ی او ناظرست
- Onun huzurunda terbiyeni takınırsın... fakat onun hiç aldırış etmediğini görünce neden bana riayet etmiyor ki diye hayretlere düşersin.
- پیش چشم نقش می‌آری ادب ** کو چرا پاسم نمی‌دارد عجب
- Neden bu güzel resim, sorularına cevap vermiyor... neden verdiğim selâmı almıyor?
- از چه پس بی‌پاسخست این نقش نیک ** که نمی‌گوید سلامم را علیک
- Ben, ona yüzlerce secde ettiğim halde neden o, bir lûtfedip başını, sakalını oynatmıyor dersin?
- می‌نجنباند سر و سبلت ز جود ** پاس آنک کردمش من صد سجود
- Tanrı da dış âlemde görünmez, baş oynatmaz ama buna karşılık içine öyle bir zevk verir ki,
- حق اگر چه سر نجنباند برون ** پاس آن ذوقی دهد در اندرون
- O zevk, iki yüz baş sallamaya değer... işte akıl ve can böyle baş sallar! 3485
- که دو صد جنبیدن سر ارزد آن ** سر چنین جنباند آخر عقل و جان
- Çalışıp çabalar akla hizmet edersen aklın sana yapacağı şey şudur: Seni doğru yola ulaştırır; bu yola ulaşma vesilelerini arttırır.
- عقل را خدمت کنی در اجتهاد ** پاس عقل آنست که افزاید رشاد
- Tanrı sana açıkça baş sallamaz ama seni başlara başbuğ yapar!
- حق نجنباند به ظاهر سر ترا ** لیک سازد بر سران سرور ترا
- Tanrı, sana gizlice öyle bir şey verir ki bütün dünyadakiler sana secde ederler.
- مر ترا چیزی دهد یزدان نهان ** که سجود تو کنند اهل جهان