Göz sağlam oldu mu aslı görür. Fakat insan şaşı olursa aslı değil de fer’i görür” dedi.
اصل بیند دیده چون اکمل بود ** فرع بیند چونک مرد احول بود
Tanrıdan, Ey Azrail, sebepleri, hastalıkları, kılıç yarasını görmeyen, senin yaptığın işi de görmez. O sebeplerden daha gizlisin ama sen de sebepsin. Hatta o hastaya "Tanrı, ona sizden yakındır ama siz görmezsiniz" sırrı bile gizli kalmaz.
جواب آمدن کی آنک نظر او بر اسباب و مرض و زخم تیغ نیاید بر کار تو عزرائیل هم نیاید کی تو هم سببی اگر چه مخفی‌تری از آن سببها و بود کی بر آن رنجور مخفی نباشد کی و هو اقرب الیه منکم و لکن لا تبصرون
Tanrı dedi ki: Aslı bilen kişi, nasıl olur da arada seni görür? 1710
گفت یزدان آنک باشد اصل دان ** پس ترا کی بیند او اندر میان
Kendini halktan gizledin ama sırları apaydın görenlerce sen de bir perdesin.
گرچه خویش را عامه پنهان کرده‌ای ** پیش روشن‌دیدگان هم پرده‌ای
Onlara ecel, şeker gibi tatlı gelirken Artık gözleri dünya devlet ve ikbaline sarhoş olur mu?
وانک ایشان را شکر باشد اجل ** چون نظرشان مست باشد در دول
Onlarca bedene ait olan ölüm, acı değildir. Çünkü onlar, kuyudan, zindandan çayırlığa, çimenliğe gidiyorlar.
تلخ نبود پیش ایشان مرگ تن ** چون روند از چاه و زندان در چمن
Bu ıstıraplarla dolu alemden kurtuluyorlar. İnsan bir hiçin kayboluşuna ağlar mı?
وا رهیدند از جهان پیچ‌پیچ ** کس نگرید بر فوات هیچ هیچ
Padişaha mensup birisi zindanın burcunu yıksa zindandakinin gönlü, ona incinir mi? 1715
برج زندان را شکست ارکانیی ** هیچ ازو رنجد دل زندانیی
Yazık, şu mermer taşı kırdı da canımızı, ruhumuzu hapisten kurtardı.
کای دریغ این سنگ مرمر را شکست ** تا روان و جان ما از حبس رست
O güzelim mermer, o yüce taş, zindanın burcuna ne yakışıyordu, ne de güzel uymuştu.
آن رخام خوب و آن سنگ شریف ** برج زندان را بهی بود و الیف
Nasıl oldu da kırdı, beni de hapisten kurtardı? Bu suça karşılık elini kırmalı onun der mi?
چون شکستش تا که زندانی برست ** دست او در جرم این باید شکست
Hapisten çıkarılıp dar ağacına götürülen kişiden başka hiçbir mahpus böyle saçma bir söz söylemez.
هیچ زندانی نگوید این فشار ** جز کسی کز حبس آرندش به دار
Birisine, yılan zehrinden kurtarıp şeker verseler bu hal, o adama hiç acı gelir mi? 1720
تلخ کی باشد کسی را کش برند ** از میان زهر ماران سوی قند
Can beden kavgasından kurtulur. Beden ayağı olmaksızın gönül kanadıyla uçmaya başlar.
جان مجرد گشته از غوغای تن ** می‌پرد با پر دل بی‌پای تن
Hani zindanın kuyusuna hapsedilen adamın uyuyup rüyasında gül bahçesini görmesi gibi.
هم‌چو زندانی چه که اندر شبان ** خسپد و بیند به خواب او گلستان
Bu adam der ki: Tanrım, beni bedene döndürme de su gül bahçesinde bir salınıp gezineyim.
گوید ای یزدان مرا در تن مبر ** تا درین گلشن کنم من کر و فر
Tanrı da duan kabul edildi, dönme der. Doğrusunu Tanrı daha iyi bilir ya.
گویدش یزدان دعا شد مستجاب ** وا مرو والله اعلم بالصواب
Bu çeşit rüya bir bak ne hoştur. Adam, ölümünü görmeden cennete gitmede.1725
این چنین خوابی ببین چون خوش بود ** مرگ نادیده به جنت در رود
Artık hiç o adam, uyanmaya hasret çeker, kuyunun dibinde zincirlere, bukağılara vurulmuş olarak yaşamayı arzular mı?
هیچ او حسرت خورد بر انتباه ** بر تن با سلسله در قعر چاه
İnanmışsan artık savaş safına gel ki senin meclisin gökyüzündedir.
مومنی آخر در آ در صف رزم ** که ترا بر آسمان بودست بزم
Yüzlerce ulaşma ümidiyle kalk, ey kul, mihrap önündeki mum gibi dinel.
بر امید راه بالا کن قیام ** هم‌چو شمعی پیش محراب ای غلام
Başı kesilmiş mum gibi bütün gece arayıp isteme yüzünden ağla, gözyaşları dök, yan dur.
اشک می‌بار و همی‌سوز از طلب ** هم‌چو شمع سر بریده جمله شب
Yemekten, içmekten ağzını yum, gök sofrasına koş. 1730
لب فرو بند از طعام و از شراب ** سوی خوان آسمانی کن شتاب
Her an ümidini gökyüzüne bağla. Gökyüzü havası ile söğüt gibi titre.
دم به دم بر آسمان می‌دار امید ** در هوای آسمان رقصان چو بید
Sana anbean gökten su ve ateş gelip durmada. Rızkını arttırmadadır.
دم به دم از آسمان می‌آیدت ** آب و آتش رزق می‌افزایدت
Seni de oraya götürürse şaşma. Aczine bakma isteğine bak.
گر ترا آنجا برد نبود عجب ** منگر اندر عجز و بنگر در طلب