Sen, bu sözü ters anladın da tembelleştin, anlayışına ters bir hal oldu, akim karıştı gitti.3120
بازگونه زین سخن کاهل شدی ** منعکس ادراک و خاطر آمدی
Emir, o filân efendinindir demek, ne demektir? Sakın ha,ondan başkasıyla az düş kalk.
امر امر آن فلان خواجهست هین ** چیست یعنی با جز او کمتر نشین
Onun başına dön dolaş. Emir, onun emri, düşmanı o öldürecek, dostun canini o kurtaracak.
گرد خواجه گرد چون امر آن اوست ** کو کشد دشمن رهاند جان دوست
O ne dilerse ancak ona nail olabilirsin. Onun için onun yanına az gitme, onu kaybetme, onu seç demektir.
هرچه او خواهد همان یابی یقین ** یاوه کم رو خدمت او برگزین
Mademki hüküm, onun hükmü, onun yanın" uğrama, onun etrafında dönüp dolaşma da amel defterin kapkara, yüzün sapsarı olmasın demek değildir.
نی چو حاکم اوست گرد او مگرد ** تا شوی نامه سیاه و روی زود
O sözü, tevîl etmek gerektir ki seni kızıştırsın. ümitlendirsin, çevik bir hale getirsin, âr ve haya sahibi etsin.3125
حق بود تاویل که آن گرمت کند ** پر امید و چست و با شرمت کند
Eğer sana gevşeklik verirse bil ki bu, seni başka bir hale sokuyor, tevil değildir.
ور کند سستت حقیقت این بدان ** هست تبدیل و نه تاویلست آن
Bu söz, seni gayrete getirmek, ümitsizleri iki ellerinden tutmak için gelmiştir.
این برای گرم کردن آمدست ** تا بگیرد ناامیدان را دو دست
Kur'an'ın mânasını, ancak Kur'an'dan, yahut da hava ve hevesini ateşe vurmuş,
معنی قرآن ز قرآن پرس و بس ** وز کسی که آتش زدست اندر هوس
Kur'an'ın huzurunda alçalmış,kurban olmuş,ruhu,Kur'an kesilmiş adamdan sor.
پیش قرآن گشت قربانی و پست ** تا که عین روح او قرآن شدست
Bir yağ, tamamiyle güle feda olur, gül kesilirse ister onu yağ diye kokla, ister gül diye!3130
روغنی کو شد فدای گل به کل ** خواه روغن بوی کن خواهی تو گل
"Kalem olacak şeyleri yazdı, mürekkebi bile kurudu" demek de buna benzer. Yani "Kalemin mürekkebi kurudu, ibadetle günah bir değildir, emin oluşla hırsızlık ediş bir değildir. Kalem yazdı,mürekkebi bile kurudu, şükürle nankörlük bir değildir. Kalem yazdı,mürekkebi bile kurudu, şüphe yok Tanrı, ihsan sahiplerinin ecrini zayetmez", bunları yazdı da kurudu demektir.
و همچنین قد جف القلم یعنی جف القلم و کتب لا یستوی الطاعة والمعصیة لا یستوی الامانة و السرقة جف القلم ان لا یستوی الشکر و الکفران جف القلم ان الله لا یضیع اجر المحسنین
"Kalem yazdı, mürekkebi bile kurudu" sözü de insanı, en önemli işe teşvik etmek içindir.
همچنین تاویل قد جف القلم ** بهر تحریضست بر شغل اهم
Şu halde kalem, herkesin işine lâyık olan mükâfat ve mücazatı yazmıştır.
پس قلم بنوشت که هر کار را ** لایق آن هست تاثیر و جزا
Eğri gidersen kalem de sana eğri yazar. Doğru gelirsen kalem de kutluluğunu artırır.
کژ روی جف القلم کژ آیدت ** راستی آری سعادت زایدت
Zulmedersen kötüsün, gerisin geriye gittin. Kalem bunu yazdı ve mürekkebi kurudu. Adalette bulunursan saadete erersin, kalem bunu yazdı, mürekkebi bile kurudu.