Ceylan dedi ki: Göbeğim, sözlerime tanıklık etmede. Öd ağacı ile ambere bile ehemmiyet vermemede.
گفت نافم خود گواهی می‌دهد ** منتی بر عود و عنبر می‌نهد
Fakat koku almayan, bunları nereden duyacak? Pisliğe tapan eşeğe o koku haramdır.
لیک آن را کی شنود صاحب‌مشام ** بر خر سرگین‌پرست آن شد حرام
Eşek, yolda eşek pisliğini koklar. Bu çeşit mahluklara miski nasıl sunabilirim?
خر کمیز خر ببوید بر طریق ** مشک چون عرضه کنم با این فریق
O şefaatçi peygamber, bu yüzden “İslam dünyada gariptir” remzini söylemiştir.925
بهر این گفت آن نبی مستجیب ** رمز الاسلام فی‌الدنیا غریب
Çünkü zati, meleklerle hem dem olmakla beraber akrabaları bile ondan kaçarlar.
زانک خویشانش هم از وی می‌رمند ** گرچه با ذاتش ملایک هم‌دمند
Halk onun suretine bakar, onu kendilerine cins sanır ama ondaki kokuyu duymaz.
صورتش را جنس می‌بینند انام ** لیک از وی می‌نیابند آن مشام
Öküz suretindeki aslan gibi. Onu uzaktan görürsün ama içini deşmeye kalkışma.
هم‌چو شیری در میان نقش گاو ** دور می‌بینش ولی او را مکاو
Deşersen ten öküzünü terk et. Çünkü o aslan huylu, öküzü paralar.
ور بکاوی ترک گاو تن بگو ** که بدرد گاو را آن شیرخو
Öküz tabiatı, seni başından eder, hayvanlık huyu, seni hayvanlıktan ayırır. 930
طبع گاوی از سرت بیرون کند ** خوی حیوانی ز حیوان بر کند
Öküz bile olsan onun yanında aslan kesilirsin. Fakat sen öküzlükten hoşlanıyorsan aslanlığı arama.
گاو باشی شیر گردی نزد او ** گر تو با گاوی خوشی شیری مجو
BASLIK YOK
تفسیر انی اری سبع بقرات سمان یاکلهن سبع عجاف آن گاوان لاغر را خدا به صفت شیران گرسنه آفریده بود تا آن هفت گاو فربه را به اشتها می‌خوردند اگر چه آن خیالات صور گاوان در آینه‌ی خواب نمودند تو معنی بگیر
Mısır azizi gayb gözüne kapı açıldığında rüyada,
آن عزیز مصر می‌دیدی به خواب ** چونک چشم غیب را شد فتح باب
Yedi semiz ve besili öküzü yedi tane arık öküzün yediğini gördü.
هفت گاو فربه بس پروری ** خوردشان آن هفت گاو لاغری
O arık öküzler hakikatte aslanlardı. Böyle olmasa o öküzleri yiyemezlerdi.
در درون شیران بدند آن لاغران ** ورنه گاوان را نبودندی خوران
Şu halde iş eri de surette insan görünür ama hakikatte onda insanı yiyen bir aslan gizlidir. 935
پس بشر آمد به صورت مرد کار ** لیک در وی شیر پنهان مردخوار
Adamı güzelce yer, onu tek mücerret bir hale getirir. Derdi varsa tortusunu süzer, saf bir hale sokar.
مرد را خوش وا خورد فردش کند ** صاف گردد دردش ار دردش کند
O bir dert yüzünden bütün tortulardan kurtulur, ayağını süha yıldızının başına kor.
زان یکی درد او ز جمله دردها ** وا رهد پا بر نهد او بر سها
Niceye yolsuzluklarla dopdolu olan kuzgun gibi söylenip duracaksın? Ey Halil horozu neden kestin diyeceksin?
چند گویی هم‌چو زاغ پر نحوس ** ای خلیل از بهر چه کشتی خروس
Halil der ki: Buyruğa uydum. İyi ama o buyruktaki hikmet neydi? Söyle de Tanrı’yı her bir kılımla tespih edeyim.
گفت فرمان حکمت فرمان بگو ** تا مسبح گردم آن را مو به مو
Halil aleyhisselam’ın, horozu kesmesi, müridin içinde bulunan helak edici ve kötü sıfatlardan hangi sıfatın giderilmesine işarettir?
بیان آنک کشتن خلیل علیه‌السلام خروس را اشارت به قمع و قهر کدام صفت بود از صفات مذمومات مهلکان در باطن مرید
Horoz şehvete mensuptur, şehvetine pek tapar. O zehirli ve kötü şaraptan sarhoştur. 940
شهوتی است او و بس شهوت‌پرست ** زان شراب زهرناک ژاژ مست
Şehvet soy üretmek için olmasaydı Adem utancından kendisini hadım ederdi.
گرنه بهر نسل بود ای وصی ** آدم از ننگش بکردی خود خصی