- Hikmetin kadrini bilme nerede,kuzgun nerede?Gübrede yaşayan kurt nerede, bağ bahçe nerede?
- قند حکمت از کجا زاغ از کجا ** کرم سرگین از کجا باغ از کجا
- Nefsiyle savaşmak, kahpe adama lâyık değildir. Eşeğin ardında öd ağacı yakılmaz, eşeğin ardına da misk sürülmez.
- نیست لایق غزو نفس و مرد غر ** نیست لایق عود و مشک و کون خر
- Kadınlara savaş yazılmamıştır. Nefisle savaşmaksa onların işi olamaz. Çünkü bu, büyük savaştır.
- چون غزا ندهد زنان را هیچ دست ** کی دهد آنک جهاد اکبرست
- Ancak nadir olarak bazı kadında da bir Rüstem vardır. Meryem gibi gizlidir o.
- جز بنادر در تن زن رستمی ** گشته باشد خفیه هم‌چون مریمی
- Nitekim erlerin bedeninde, yüreksizliklerinden kadınların gizlendiği vardır. 1885
- آنچنان که در تن مردان زنان ** خفیه‌اند و ماده از ضعف جنان
- Kim, erliğe hazırlanmamış, er olmamışsa o dişilik, öbür âlemde surete bürünür.
- آن جهان صورت شود آن مادگی ** هر که در مردی ندید آمادگی
- O gün adalet günüdür. Adalet, her şeyi lâyık olduğu yere koymaktır. Ayakkabı ayağındır, külâh başın.
- روز عدل و عدل داد در خورست ** کفش آن پا کلاه آن سرست
- Bu suretle her isteyen isteğine erişir her batan batacağı yere kavuşur.
- تا به مطلب در رسد هر طالبی ** تا به غرب خود رود هر غاربی
- Hiçbir istek, isteyenden esirgenmez. Parlaklığın eşi güneştir, suyun eşi bulut.
- نیست هر مطلوب از طالب دریغ ** جفت تابش شمس و جفت آب میغ
- Dünya, Allah’nın kahır yurdudur. Kahrı seçtiysen kahır göre dur. 1890
- هست دنیا قهرخانه‌ی کردگار ** قهر بین چون قهر کردی اختیار
- Kahır kılıcı, denize, karaya düşmüş. Kahrolanların kemiklerine, kıllarına bak.
- استخوان و موی مقهوران نگر ** تیغ قهر افکنده اندر بحر و بر
- Damın çevresinde kuşların kanatlarını, ayaklarını seyret. Bunlar, sessiz, sözsüz sana Allah kahrını anlatırlar.
- پر و پای مرغ بین بر گرد دام ** شرح قهر حق کننده بی‌کلام
- Ölü, gömüldüğü yerde bir yığın toprak kaldı. Öldüğü zaman geçtikçe o yığın da düzeldi gitti.
- مرد او بر جای خرپشته نشاند ** وآنک کهنه گشت هم پشته نماند
- Allah adaleti, herkesi eşiyle çift etmiştir; fili fille, sivrisineği sivrisinekle.
- هر کسی را جفت کرده عدل حق ** پیل را با پیل و بق را جنس بق
- Ahmed’e mecliste dört seçilmiş dost, enis olur, Ebucehl’e de Utbe’yle Zül-hımar! 1895
- مونس احمد به مجلس چار یار ** مونس بوجهل عتبه و ذوالخمار
- Cebrail’le canların kıblesi Sidre’dir, karnına kul olanların kıblesi sofra.
- کعبه‌ی جبریل و جانها سدره‌ای ** قبله‌ی عبدالبطون شد سفره‌ای
- Arifin kıblesi vuslat nurudur, filozaflaşan aklın kıblesi hayal.
- قبله‌ی عارف بود نور وصال ** قبله‌ی عقل مفلسف شد خیال
- Zâhidin kıblesi ihsan sahibi Allah’dır, tamahkârın kıblesi altınla dolu torba.
- قبله‌ی زاهد بود یزدان بر ** قبله‌ی مطمع بود همیان زر
- Mâna gözetenlerin kıblesi sabırdır, surete tapanların kıblesi taştan yapılan suret.
- قبله‌ی معنی‌وران صبر و درنگ ** قبله‌ی صورت‌پرستان نقش سنگ
- Bâtın âleminde oturanların kıblesi lûtuf ve ihsan sahibi Allah’dır, zâhire tapanların kıblesi kadın yüzü. 1900
- قبله‌ی باطن‌نشینان ذوالمنن ** قبله‌ی ظاهرپرستان روی زن
- Böylece eski yeni... Say dur. Usanırsan yürü, işine bak!
- هم‌چنین برمی‌شمر تازه و کهن ** ور ملولی رو تو کار خویش کن
- Bizim rızkımız, altın kâse içindeki şarap, köpeklerin rızkı, yal yedikleri yere dökülen tutamaç suyu.
- رزق ما در کاس زرین شد عقار ** وآن سگان را آب تتماج و تغار
- Ne huyla huylandırdıysak ona lâyıksın. Seni o rızk için göndermişizdir.
- لایق آنک بدو خو داده‌ایم ** در خور آن رزق بفرستاده‌ایم
- Onu ekmeğe âşık ettik, o huyu verdik ona. Bunu sevgiliye âşık ettik, sarhoş yaptık, bu huyu verdik buna.
- خوی آن را عاشق نان کرده‌ایم ** خوی این را مست جانان کرده‌ایم
- Huyundan razıysan, hoşlanıyorsan neden ondan kaçıyorsun öyleyse? 1905
- چون به خوی خود خوشی و خرمی ** پس چه از درخورد خویت می‌رمی