Sevdalarla, dertlerle dolu ah-ı alır, her ah-a karşılık yüzlerce kârlı mevkii lûtfeder.
می‌ستاند آه پر سودا و دود ** می‌دهد هر آه را صد جاه سود
Gözyaşı bulutunun sürdüğü ah bulutu yüzündendir ki Halil’e fazla ah eden dedi.
باد آهی که ابر اشک چشم راند ** مر خلیلی را بدان اواه خواند
Gel de hemen şu eşi olmayan alışverişi durmayan pazarda eskileri sat, hazır ve elde bir olan beyliği al.885
هین درین بازار گرم بی‌نظیر ** کهنه‌ها بفروش و ملک نقد گیر
Eğer bir şüphe gelir de yolunu vurursa ticarette bulunan peygamberleri kendine senet yap.
ور ترا شکی و ریبی ره زند ** تاجران انبیا را کن سند
O padişahlar padişahı, onların talihlerini öyle yaver etti, onlara öyle bir baht verdi ki dağlar bile onların pılı pırtılarını çekmeye muktedir değildir.
بس که افزود آن شهنشه بختشان ** می‌نتاند که کشیدن رختشان
Bilâl, Hicaz sıcağında Mustafa aliyhisselâm’ın sevgisiyle “ Allah birdir, birAhad ahad “ derdi . Efendisi de kâfirlik gayretiyle kuşluk zamanları Hicaz güneşinin altında onu dikenle döverdi. Bilâl’in vücudu yaralanır, yaraların dan kan fışkırır, fakat yine ihtiyarsız olarak ağzından “ Ahad ahad “ sözü çıkardı, nitekim dertliler de ihtiyarsız bir surette feryad eder, inlerler.. Bilâl ,aşk derdiyle doluydu. Firavun’un büyücüleri Cercis Peygamber ve daha sayısız erler gibi oda bu derde düştüğünden diken derdinden kurtulmayı düşünmüyor , o derde aldırış bile etmiyordu.
قصه‌ی احد احد گفتن بلال در حر حجاز از محبت مصطفی علیه‌السلام در آن چاشتگاهها کی خواجه‌اش از تعصب جهودی به شاخ خارش می‌زد پیش آفتاب حجاز و از زخم خون از تن بلال برمی‌جوشید ازو احد احد می‌جست بی‌قصد او چنانک از دردمندان دیگر ناله جهد بی‌قصد زیرا از درد عشق ممتلی بود اهتمام دفع درد خار را مدخل نبود هم‌چون سحره‌ی فرعون و جرجیس و غیر هم لایعد و لا یحصی
Efendisi, Bilâl’i terbiye etmek için diken dalı ile dövmekte, o da dikenlere canını feda etmekteydi.
تن فدای خار می‌کرد آن بلال ** خواجه‌اش می‌زد برای گوشمال
Efendisi, neden Ahmed’i anmaktasın diyordu... Sen, kötü bir kulsun, benim dinimi inkâr ediyorsun.
که چرا تو یاد احمد می‌کنی ** بنده‌ی بد منکر دین منی
Efendisi onu güneş altında dövmekte, o da “Ahad” diye övünmekteydi.890
می‌زد اندر آفتابش او به خار ** او احد می‌گفت بهر افتخار
Derken Sıddıyk, o taraftan geçti, onun “Ahad” demesini duydu.
تا که صدیق آن طرف بر می‌گذشت ** آن احد گفتن به گوش او برفت
Gözü doldu, gönlü incindi, o “Ahad” sözünden bir âşina kokusu aldı.
چشم او پر آب شد دل پر عنا ** زان احد می‌یافت بوی آشنا
Sonra onu tenhaca görüp nasihat verdi, dedi ki: İnanışını kâfirlerden gizli tut.
بعد از آن خلوت بدیدش پند داد ** کز جهودان خفیه می‌دار اعتقاد
Allah, gizli şeyleri bilir, maksadını gizle. Bilâl, tövbe ettim dedi.
عالم السرست پنهان دار کام ** گفت کردم توبه پیشت ای همام
Ertesi gün Sıddıyk, erkenden bir iş için oradan geçiyordu.895
روز دیگر از پگه صدیق تفت ** آن طرف از بهر کاری می‌برفت
Yine “Ahad” sözüyle dayak sesini duydu. Gönlü ateşlendi.
باز احد بشنید و ضرب زخم خار ** برفروزید از دلش سوز و شرار
Yine nasihat etti, o da tövbe etti ama aşk gelince tövbesini bozuverdi.
باز پندش داد باز او توبه کرد ** عشق آمد توبه‌ی او را بخورد
Böyle bir hayli tövbe etti, nihayet tövbeden bezdi.
توبه کردن زین نمط بسیار شد ** عاقبت از توبه او بیزار شد
İnanışını açığa vurdu, bedenini belâya attı, ey Muhammed dedi, ey tövbelere düşman!
فاش کرد اسپرد تن را در بلا ** کای محمد ای عدو توبه‌ها
Bedenim de seninle dolu, damarım da. Artık bu bedene nasıl olur da tövbe sığar?900
ای تن من وی رگ من پر ز تو ** توبه را گنجا کجا باشد درو
Bundan böyle tövbeyi gönülden çıkaracağım. Ebedî hayattan nasıl olur da tövbe edebilirim?
توبه را زین پس ز دل بیرون کنم ** از حیات خلد توبه چون کنم
Aşk, kahredicidir, ben de onun eline düşmüş, kahrolmuş birisiyim. Aşkın coşup köpürmesiyle, aşkın acılığiyle şeker gibi tatlılaştım.
عشق قهارست و من مقهور عشق ** چون شکر شیرین شدم از شور عشق
Ey kasırga, senin önünde bir yaprağım ben, nereye düşeceğimi ne bilirim?
برگ کاهم پیش تو ای تند باد ** من چه دانم که کجا خواهم فتاد
Hilâl’sem de koşuşup duruyorum Bilâl’sem de. Senin güneşine uymuşum bir kere.
گر هلالم گر بلالم می‌دوم ** مقتدی آفتابت می‌شوم
Ayın bedir oluş yahut zayıflayıp eriyerek hilâl haline gelişle ne işi var? O, güneşin ardına düşmüş gölge gibi koşar durur.905
ماه را با زفتی و زاری چه کار ** در پی خورشید پوید سایه‌وار
Kaza ve kadere karşı bir kararda durmaya kalkışan kendi sakalına güler.
با قضا هر کو قراری می‌دهد ** ریش‌خند سبلت خود می‌کند
Hem bir saman çöpü olup rüzgârın önüne düşmek, hem de bir yerde durmaya kalkışmak. Hem kıyamet, hem de sonra işe güce girişmeye kalkmak!
کاه‌برگی پیش باد آنگه قرار ** رستخیزی وانگهانی عزم‌کار