English    Türkçe    فارسی   

1
3530-3579

  • That the sun may be eclipsed by me, that I may show (the difference between) the (fruitful) date-palm and the (barren) willow. 3530
  • تا کسوف آید ز من خورشید را ** تا نمایم نخل را و بید را

  • I will show forth the mystery of Resurrection, the sterling coin and the coin mixed with alloy,
  • وا نمایم راز رستاخیز را ** نقد را و نقد قلب آمیز را

  • The people of the left with their hands cut off; I will show forth the colour of infidelity and the colour of the (Prophet's) folk.
  • دستها ببریده اصحاب شمال ** وانمایم رنگ کفر و رنگ آل‌‌

  • I will lay bare the seven rifts (sins) of hypocrisy in the light of the moon that suffers no eclipse or waning.
  • واگشایم هفت سوراخ نفاق ** در ضیای ماه بی‌‌خسف و محاق‌‌

  • I will display the woollen frocks of the damned, I will cause the drums and kettledrums of the prophets to be heard.
  • وانمایم من پلاس اشقیا ** بشنوانم طبل و کوس انبیا

  • Hell and the Gardens (of Paradise) and the intermediate state I will bring clearly before the eyes of the infidels. 3535
  • دوزخ و جنات و برزخ در میان ** پیش چشم کافران آرم عیان‌‌

  • I will display the pond of Kawthar heaving (with waves), which dashes water on their (the blessed ones') faces, (while) its sound (rings) in their ears;
  • وانمایم حوض کوثر را به جوش ** کآب بر روشان زند بانگش به گوش‌‌

  • And those who have been made to run athirst round it I will show clearly at this moment.
  • و آن کسان که تشنه بر گردش دوان ** گشته‌‌اند این دم نمایم من عیان‌‌

  • Their shoulders are rubbing against my shoulder, their cries are piercing my ears.
  • می‌‌بساید دوششان بر دوش من ** نعره‌‌هاشان می‌‌رسد در گوش من‌‌

  • Before my eyes the people of Paradise, from free choice, clasp each other to their bosoms,
  • اهل جنت پیش چشمم ز اختیار ** در کشیده یکدگر را در کنار

  • Visiting one another's high places of honour and snatching kisses from the lips (of the houris). 3540
  • دست همدیگر زیارت می‌‌کنند ** از لبان هم بوسه غارت می‌‌کنند

  • This ear of mine has become deafened by the cries of ‘Alas, Alas!’ (uttered) by the vile wretches (in Hell) and by the screams of ‘O sorrow!’
  • کر شد این گوشم ز بانگ آه آه ** از خسان و نعره‌‌ی وا حسرتاه‌‌

  • These are (only) hints. I would speak from the depth (of my knowledge), but I fear to offend the Messenger (of Allah).”
  • این اشارتهاست گویم از نغول ** لیک می‌‌ترسم ز آزار رسول‌‌

  • He was speaking in this wise, intoxicated and distraught: the Prophet twitched his collar
  • همچنین می‌‌گفت سر مست و خراب ** داد پیغمبر گریبانش به تاب‌‌

  • And said, “Beware! Draw (rein), for thy horse has become hot. (When) the reflexion of God is not ashamed (to speak the truth) strikes (on the heart), shame is gone.
  • گفت هین در کش که اسبت گرم شد ** عکس حق لا يستحيی زد شرم شد

  • Thy mirror has shot out of the case: how shall mirror and balance speak falsehood? 3545
  • آینه‌‌ی تو جست بیرون از غلاف ** آینه و میزان کجا گوید خلاف‌‌

  • How shall mirror and balance stop their breath (suppress the truth) for fear of hurting and shaming any one?
  • آینه و میزان کجا بندد نفس ** بهر آزار و حیای هیچ کس‌‌

  • Mirror and balance are noble touchstones: if thou do service (sue) to them for two hundred years,
  • آینه و میزان محکهای سنی ** گر دو صد سالش تو خدمتها کنی‌‌

  • Saying, ‘Conceal the truth for my sake, display the surplus and do not display the deficiency,’
  • کز برای من بپوشان راستی ** بر فزون بنما و منما کاستی‌‌

  • They will say to thee, ‘Do not laugh at thy beard and moustache: mirror and balance, and then deceit and (hypocritical) advice!
  • اوت گوید ریش و سبلت بر مخند ** آینه و میزان و آن گه ریو و پند

  • Since God has raised us up in order that by means of us it may be possible to know the truth, 3550
  • چون خدا ما را برای آن فراخت ** که به ما بتوان حقیقت را شناخت‌‌

  • If this do not happen (if we fail to display the truth), what worth have we, O young man? How shall we become a standard for the face of the fair?’
  • این نباشد ما چه ارزیم ای جوان ** کی شویم آیین روی نیکوان‌‌

  • But (said the Prophet) slip the mirror (back) into the cloth, if (Divine) illumination has made thy breast a Sinai.”
  • لیک در کش در نمد آیینه را ** گر تجلی کرد سینا سینه را

  • He (Zayd) said, “Why, shall the Sun of the Truth and the Sun of Eternity be contained any wise under the armpit?
  • گفت آخر هیچ گنجد در بغل ** آفتاب حق و خورشید ازل‌‌

  • It bursts asunder both imposture (daghal) and armpit (baghal); in its presence neither madness nor (soundness of) understanding remains.”
  • هم دغل را هم بغل را بر درد ** نه جنون ماند به پیشش نه خرد

  • He (the Prophet) said, “When thou layest one finger on an eye, thou seest the world empty of the sun. 3555
  • گفت یک اصبع چو بر چشمی نهی ** بیند از خورشید عالم را تهی‌‌

  • One finger-tip becomes a veil over the moon—and this is a symbol of the King's covering—
  • یک سر انگشت پرده‌‌ی ماه شد ** وین نشان ساتری الله شد

  • So that the (whole) world may be covered (hidden from view) by a single point, and the sun be eclipsed by a splinter.”
  • تا بپوشاند جهان را نقطه‌‌ای ** مهر گردد منکسف از سقطه‌‌ای‌‌

  • Close thy lips and gaze on the depth of the sea (within thee): God made the sea subject to man,
  • لب ببند و غور دریایی نگر ** بحر را حق کرد محکوم بشر

  • Even as the fountains of Salsabíl and Zanjabíl are under the control of the exalted ones of Paradise.
  • همچو چشمه‌‌ی سلسبیل و زنجبیل ** هست در حکم بهشتی جلیل‌‌

  • The four rivers of Paradise are under our control; this is not (by) our might, ’tis (by) the command of God: 3560
  • چار جوی جنت اندر حکم ماست ** این نه زور ما ز فرمان خداست‌‌

  • We keep them flowing wheresoever we will, like magic (which takes its course) according to the desire of the magicians,
  • هر کجا خواهیم داریمش روان ** همچو سحر اندر مراد ساحران‌‌

  • Just as these two flowing eye-fountains (the two eyes) are under the control of the heart and subject to the command of the spirit.
  • همچو این دو چشمه‌‌ی چشم روان ** هست در حکم دل و فرمان جان‌‌

  • If it (the heart) will, they turn towards poison and the snake, and if it will, they turn to (edifying) consideration.
  • گر بخواهد رفت سوی زهر و مار ** ور بخواهد رفت سوی اعتبار

  • If it will, they turn to sensuous things, and if it will, they turn to things clothed (in the forms of thought and phantasy).
  • گر بخواهد سوی محسوسات رفت ** ور بخواهد سوی ملبوسات رفت‌‌

  • If it will, they advance towards universals, and if it will, they remain in bondage to particulars. 3565
  • گر بخواهد سوی کلیات راند ** ور بخواهد حبس جزویات ماند

  • Similarly all the five senses are passing (in movement) according to the will and command of the heart, like the spool (in the hand of a weaver).
  • همچنین هر پنج حس چون نایزه ** بر مراد و امر دل شد جایزه‌‌

  • All the five senses are moving and trailing their skirts (sweeping along) in whatever direction the heart indicates to them.
  • هر طرف که دل اشارت کردشان ** می‌‌رود هر پنج حس دامن کشان‌‌

  • Hand and foot are plainly under command of the heart, like the staff in the hand of Moses.
  • دست و پا در امر دل اندر ملا ** همچو اندر دست موسی آن عصا

  • If the heart will, at once the foot begins to dance, or flees from defect towards increase.
  • دل بخواهد پا در آید زو به رقص ** یا گریزد سوی افزونی ز نقص‌‌

  • If the heart will, the hand comes to terms with the fingers to write a book. 3570
  • دل بخواهد دست آید در حساب ** با اصابع تا نویسد او کتاب‌‌

  • The hand remains in (the grasp of) a hidden hand: it (the hidden hand) within has set the body outside (as its instrument).
  • دست در دست نهانی مانده است ** او درون تن را برون بنشانده است‌‌

  • If it (the hidden hand) will, it (the external hand) becomes a snake to the enemy; and if it will, it becomes a helper to the friend;
  • گر بخواهد بر عدو ماری شود ** ور بخواهد بر ولی یاری شود

  • And if it will, a spoon in food; and if it will, a mace weighing ten maunds.
  • ور بخواهد کفچه‌‌ای در خوردنی ** ور بخواهد همچو گرز ده منی‌‌

  • I wonder what the heart is saying to them (the members of the body). ’Tis a marvelous connexion, a marvellous hidden link.
  • دل چه می‌‌گوید بدیشان ای عجب ** طرفه وصلت طرفه پنهانی سبب‌‌

  • Surely the heart has gotten the seal of Solomon, so that it has pulled the reins of (exerted control over) the five senses. 3575
  • دل مگر مهر سلیمان یافته ست ** که مهار پنج حس بر تافته ست‌‌

  • Five external senses are easy for it to manage, five internal senses (faculties) are under its command.
  • پنج حسی از برون میسور او ** پنج حسی از درون مأمور او

  • There are ten senses and seven limbs (of the body) et cetera: count over (to yourself) what is not mentioned (here).
  • ده حس است و هفت اندام و دگر ** آن چه اندر گفت ناید می‌‌شمر

  • O heart, since thou art a Solomon in empire, cast thy seal-ring (powerful spell) upon peri and demon.
  • چون سلیمانی دلا در مهتری ** بر پری و دیو زن انگشتری‌‌

  • If in this kingdom thou art free from deceit, the three demons will not take the seal out of thy hand;
  • گر در این ملکت بری باشی ز ریو ** خاتم از دست تو نستاند سه دیو