English    Türkçe    فارسی   

1
3764-3813

  • Be open, O Gate, to him that seeks the gate, so that by means of thee the husks may reach the core.
  • باز باش ای باب بر جویای باب ** تا رسد از تو قشور اندر لباب‌‌
  • Be open unto everlasting, O Gate of Mercy, O Entrance-hall to None is like unto Him.” 3765
  • باز باش ای باب رحمت تا ابد ** بارگاه ما له کفوا أحد
  • Every air and mote is indeed a place for vision (of God), (but so long as it is) unopened, who says “Yonder is a door”?
  • هر هوا و ذره‌‌ای خود منظری است ** ناگشاده کی گود کانجا دری است‌‌
  • Unless the Watcher open a door, this idea never stirs within.
  • تا بنگشاید دری را ديدبان ** در درون هرگیز نجنبك این گمان
  • When a door is opened, he (on whom this idea has dawned) becomes amazed, the bird of hope and desire begins to fly.
  • چون گشاه شد دری حیران شود ** مرغ اومید و طمع پُران شود
  • A careless man suddenly found the treasure in the ruin: after that, he was hastening to (search in) every ruin.
  • غافلی ناگه به ویران گنج یافت ** سوی هر ویران از آن پس می‌‌شتافت‌‌
  • Till you gain the pearl from one dervish, how should you seek the pearl from another dervish? 3770
  • تا ز درویشی نیابی تو گهر ** کی گهر جویی ز درویشی دگر
  • Though opinion run with its own feet for (many) years, it will not pass beyond the cleft of its own nostrils.
  • سالها گر ظن دود با پای خویش ** نگذرد ز اشکاف بینیهای خویش‌‌
  • Until the scent from the Unseen shall come to your nose, say, will you see anything except your nose?
  • تا به بینی نایدت از غیب بو ** غیر بینی هیچ می‌‌بینی بگو
  • How that infidel asked 'Ali, may God honour his person, saying, "Since thou wert victorious over such a man,as I am, how didst thou drop the sword from thy hand?" // Then that devoted friend, who had been newly converted to Islam, in his enthusiasm and delight said to 'Ali,
  • سوال کردن آن کافر از امیر المومنین علی علیه السلام که بر چون منی مظفر شدی شمشیر را از دست چون انداختی // پس بگفت آن نومسلمان ولی ** از سر مستی و لذت با علی
  • He said, "Speak, O Prince of the Faithful, that my soul may stir within my body, like the embryo."
  • که بفرما یا امیر المومنین.** تا بجنبد جان به تن در چون جنین
  • O (dear) soul, the seven planets, (each) in turn, do a (particular) service for a time to every embryo.
  • هفت اختر هر جنین را مدتی ** می‌‌کنند ای جان به نوبت خدمتی‌‌
  • When the time comes for the embryo to receive the (vital) spirit, at that time the sun becomes its helper. 3775
  • چون که وقت آید که جان گیرد جنین ** آفتابش آن زمان گردد معین‌‌
  • This embryo is brought into movement by the sun, for the sun is quickly endowing it with spirit.
  • این جنین در جنبش آید ز آفتاب ** کافتابش جان همی‌‌بخشد شتاب‌‌
  • From the other stars this embryo received only an impression, until the sun shone upon it.
  • از دگر انجم بجز نقشی نیافت ** این جنین تا آفتابش بر نتافت‌‌
  • By which way did it become connected in the womb with the beauteous sun?
  • از کدامین ره تعلق یافت او ** در رحم با آفتاب خوب رو
  • By the hidden way that is remote from our sense-perception. The sun in heaven hath many ways:
  • از ره پنهان که دور از حس ماست ** آفتاب چرخ را بس راههاست‌‌
  • The way whereby gold receives nourishment, and the way whereby the (common) stone is made a jacinth, 3780
  • آن رهی که زر بیابد قوت از او ** و آن رهی که سنگ شد یاقوت از او
  • And the way whereby it makes the ruby red, and the way whereby it gives the lightning-flash to the (iron) horse-shoe,
  • آن رهی که سرخ سازد لعل را ** و آن رهی که برق بخشد نعل را
  • And the way whereby it ripens the fruit, and the way whereby it gives heart to one distraught (with fear).
  • آن رهی که پخته سازد میوه را ** و آن رهی که دل دهد کالیوه را
  • “Say it forth, O falcon with shining wings who hast learned (to be familiar) with the King and with his fore-arm.
  • باز گو ای باز پر افروخته ** با شه و با ساعدش آموخته‌‌
  • Say it forth, O royal falcon that dost catch the ‘Anqá, O thou that dost vanquish an army by thyself, not with (the aid of) an army.
  • باز گو ای باز عنقا گیر شاه ** ای سپاه اشکن به خود نی با سپاه‌‌
  • Thou alone art the (whole) community, thou art one and a hundred thousand. Say it forth, O thou to whose falcon thy slave has fallen a prey. 3785
  • امت وحدی یکی و صد هزار ** باز گو ای بنده بازت را شکار
  • Wherefore this mercy in the place of vengeance? Whose way is it to give the hand to a dragon?”
  • در محل قهر این رحمت ز چیست ** اژدها را دست‌‌دادن راه کیست‌‌
  • How the Prince of the Faithful made answer (and explained) what was the reason of his dropping the sword from his hand on that occasion.
  • جواب گفتن امیر المؤمنین که سبب افکندن شمشیر از دست چه بود در آن حالت‌‌
  • He said, “I am wielding the sword for God's sake, I am the servant of God, I am not under the command of the body.
  • گفت من تیغ از پی حق می‌‌زنم ** بنده‌‌ی حقم نه مأمور تنم‌‌
  • I am the Lion of God, I am not the lion of passion: my deed bears witness to my religion.
  • شیر حقم نیستم شیر هوا ** فعل من بر دین من باشد گوا
  • In war I am (manifesting the truth of) thou didst not throw when thou threwest: I am (but) as the sword, and the wielder is the (Divine) Sun.
  • ما رمیت إذ رمیتم در حراب ** من چو تیغم و آن زننده آفتاب‌‌
  • I have removed the baggage of self out of the way, I have deemed (what is) other than God to be non-existence. 3790
  • رخت خود را من ز ره برداشتم ** غیر حق را من عدم انگاشتم‌‌
  • I am a shadow, the Sun is my lord; I am the chamberlain, I am not the curtain (which prevents approach) to Him.
  • سایه‌‌ام من کدخدایم آفتاب ** حاجبم من نیستم او را حجاب‌‌
  • I am filled with the pearls of union, like a (jewelled) sword: in battle I make (men) living, not slain.
  • من چو تیغم پر گهرهای وصال ** زنده گردانم نه کشته در قتال‌‌
  • Blood does not cover the sheen of my sword: how should the wind sweep away my clouds?
  • خون نپوشد گوهر تیغ مرا ** باد از جا کی برد میغ مرا
  • I am not a straw, I am a mountain of forbearance and patience and justice: how should the fierce wind carry off the mountain?”
  • که نیم کوهم ز حلم و صبر و داد ** کوه را کی در رباید تند باد
  • That which is removed from its place by a wind is rubbish, for indeed the contrary winds are many. 3795
  • آن که از بادی رود از جا خسی است ** ز آن که باد ناموافق خود بسی است‌‌
  • The wind of anger and the wind of lust and the wind of greed swept away him that performed not the (ritual) prayers.
  • باد خشم و باد شهوت باد آز ** برد او را که نبود اهل نماز
  • “I am a mountain, and my being is His building; and if I become like a straw, my wind (the wind that moves me) is recollection of Him.
  • کوهم و هستی من بنیاد اوست ** ور شود چون کاه بادم یاد اوست
  • My longing is not stirred save by His wind; my captain is naught but love of the One.
  • جز به باد او نجنبد میل من ** نیست جز عشق احد سر خیل من‌‌
  • Anger is king over kings, and to me it is a slave: even anger I have bound under the bridle.
  • خشم بر شاهان شه و ما را غلام ** خشم را هم بسته‌‌ام زیر لگام‌‌
  • The sword of my forbearance hath smitten the neck of my anger; the anger of God hath come on me like mercy. 3800
  • تیغ حلمم گردن خشمم زده ست ** خشم حق بر من چو رحمت آمده ست‌‌
  • I am plunged in light although my roof is ruined; I have become a garden although I am (styled) Bú Turáb (the father of dust).
  • غرق نورم گر چه سقفم شد خراب ** روضه گشتم گر چه هستم بو تراب‌‌
  • Since a motive (other than God) entered (my heart) in the (holy) war, I deemed it right to sheathe my sword,
  • چون در آمد علتی اندر غزا ** تیغ را دیدم نهان کردن سزا
  • That my name may be he loves for God's sake, that my desire may be he hates for God's sake,
  • تا احب لله آید نام من ** تا که ابغض لله آید کام من‌‌
  • That my generosity may be he gives for God's sake, that my being may be he withholds for God's sake.
  • تا که اعطا لله آید جود من ** تا که امسک لله آید بود من‌‌
  • My stinginess is for God's sake, my bounty is for God's sake alone: I belong entirely to God, I do not belong to any one (else); 3805
  • بخل من لله عطا لله و بس ** جمله لله‌‌ام نیم من آن کس‌‌
  • And that which I am doing for God's sake is not (done in) conformity, it is not fancy and opinion, it is naught but intuition.
  • و آن چه لله می‌‌کنم تقلید نیست ** نیست تخییل و گمان جز دید نیست‌‌
  • I have been freed from effort and search, I have tied my sleeve to the skirt of God.
  • ز اجتهاد و از تحری رسته‌‌ام ** آستین بر دامن حق بسته‌‌ام‌‌
  • If I am flying, I behold the place to which I soar; and if I am circling, I behold the axis on which I revolve;
  • گر همی‌‌پرم همی‌‌بینم مطار ** ور همی‌‌گردم همی‌‌بینم مدار
  • And if I am dragging a burden, I know whither: I am the moon, and the Sun is in front of me as the guide.”
  • ور کشم باری بدانم تا کجا ** ماهم و خورشید پیشم پیشوا
  • There is no means (possibility) of communicating more than this to the people: in the river there is no room for the Sea. 3810
  • بیش از این با خلق گفتن روی نیست ** بحر را گنجایی اندر جوی نیست‌‌
  • I speak low according to the measure of (their) understandings: ’tis no fault, this is the practice of the Prophet.
  • پست می‌‌گویم به اندازه‌‌ی عقول ** عیب نبود این بود کار رسول‌‌
  • “I am free from self-interest: hear the testimony of a freeman, for the testimony of slaves is not worth two barleycorns.”
  • از غرض حرم گواهی حر شنو ** که گواهی بندگان نه ارزد دو جو
  • In the religious law the testimony of a slave has no value at the time of litigation and judgement.
  • در شریعت مر گواهی بنده را ** نیست قدری وقت دعوی و قضا