English    Türkçe    فارسی   

4
2330-2379

  • If I inadvertently killed a ruffian, I killed (him) neither for self's sake nor in sport. 2330
  • گر بکشتم من عوانی را به سهو ** نه برای نفس کشتم نه به لهو

  • I struck (him) a blow with my fist, and he suddenly fell: one who really had no soul gave up a soul.
  • من زدم مشتی و ناگاه اوفتاد ** آنک جانش خود نبد جانی بداد

  • I killed a cur: thou the children of him who was sent (by God)—hundreds of thousands of innocent and harmless babes—
  • من سگی کشتم تو مرسل‌زادگان ** صدهزاران طفل بی‌جرم و زیان

  • Hast killed, and their blood is on thy neck: consider what shall come upon thee because of this blood-drinking of thine.
  • کشته‌ای و خونشان در گردنت ** تا چه آید بر تو زین خون خوردنت

  • Thou hast killed the progeny of Jacob—those sought after in hope of slaying me.
  • کشته‌ای ذریت یعقوب را ** بر امید قتل من مطلوب را

  • In despite of thee God Himself chose me out: that (plot) which thy soul was concocting was overthrown.” 2335
  • کوری تو حق مرا خود برگزید ** سرنگون شد آنچ نفست می‌پزید

  • He (Pharaoh) said, “Let these things be without any doubt (grant that all this is true): is it (the gratitude) due to me and to the bread and salt (which thou hast eaten)
  • گفت اینها را بهل بی‌هیچ شک ** این بود حق من و نان و نمک

  • That thou shouldst treat me with contumely in the presence of the assembled people and make the bright day dark to my heart?”
  • که مرا پیش حشر خواری کنی ** روز روشن بر دلم تاری کنی

  • He (Moses) said, “The contumely of the Resurrection is more grievous, (which thou wilt suffer) if thou do not pay regard to me in good and evil.
  • گفت خواری قیامت صعب‌تر ** گر نداری پاس من در خیر و شر

  • Thou canst not bear the bite of a flea: how wilt thou taste (endure) the bite of a snake?
  • زخم کیکی را نمی‌توانی کشید ** زخم ماری را تو چون خواهی چشید

  • In appearance I am ruining thy work, but (in reality) I am making a thorn into a rose-garden. 2340
  • ظاهرا کار تو ویران می‌کنم ** لیک خاری را گلستان می‌کنم

  • Explaining that cultivation consists in devastation and composure in distraction and wholeness in brokenness and success in failure and existence in non-existence; and thus (with) the rest of the contraries and pairs.
  • بیان آنک عمارت در ویرانیست و جمعیت در پراکندگیست و درستی در شکست‌گیست و مراد در بی‌مرادیست و وجود در عدم است و علی هذا بقیة الاضداد والازواج

  • A certain man came and was cleaving the soil: a fool cried out and could not control himself,
  • آن یکی آمد زمین را می‌شکافت ** ابلهی فریاد کرد و بر نتافت

  • Saying, ‘Wherefore are you ruining this soil and cleaving and scattering it?’
  • کین زمین را از چه ویران می‌کنی ** می‌شکافی و پریشان می‌کنی

  • ‘O fool,’ said he, ‘begone, do not interfere with me: recognise (the difference of) cultivation from devastation.
  • گفت ای ابله برو و بر من مران ** تو عمارت از خرابی باز دان

  • How should this (soil) become a rose-garden or cornfield till this soil becomes ugly and ruined?
  • کی شود گلزار و گندم‌زار این ** تا نگردد زشت و ویران این زمین

  • How should it become orchards and crops and leaves and fruit till its arrangement is turned upside down?’ 2345
  • کی شود بستان و کشت و برگ و بر ** تا نگردد نظم او زیر و زبر

  • Till you pierce the purulent ulcer with a lancet, how will it become well and how will you become healthy?
  • تا بنشکافی به نشتر ریش چغز ** کی شود نیکو و کی گردید نغز

  • Till he (the physician) cleanse your (corrupt) humours with medicine, how will the indisposition be removed? How will a cure be effected?
  • تا نشوید خلطهاات از دوا ** کی رود شورش کجا آید شفا

  • When a tailor cuts (the cloth for) a garment piece by piece, will any one strike that expert tailor,
  • پاره پاره کرده درزی جامه را ** کس زند آن درزی علامه را

  • Saying, ‘Why have you torn this choice satin? What can I do with a torn (garment)?’
  • که چرا این اطلس بگزیده را ** بردریدی چه کنم بدریده را

  • Whenever they (the builders) put an old building in good repair, do not they first ruin the old one? 2350
  • هر بنای کهنه که آبادان کنند ** نه که اول کهنه را ویران کنند

  • Likewise the carpenter, the iron-smith and the butcher—with them (too) there is destruction before restorations.
  • هم‌چنین نجار و حداد و قصاب ** هستشان پیش از عمارتها خراب

  • The pounding of myrobalan and bastard myrobalan—by reason of that destruction they become the means of restoring the body (to health).
  • آن هلیله و آن بلیله کوفتن ** زان تلف گردند معموری تن

  • Until you crush wheat in the mill, how will our table be garnished with it?
  • تا نکوبی گندم اندر آسیا ** کی شود آراسته زان خوان ما

  • (The obligation of gratitude for) that bread and salt (of thine) demanded that I should deliver thee, O fish, from the net.
  • آن تقاضا کرد آن نان و نمک ** که ز شستت وا رهانم ای سمک

  • If thou accept the counsel of Moses, thou wilt escape from such an evil infinite net. 2355
  • گر پذیری پند موسی وا رهی ** از چنین شست بد نامنتهی

  • Inasmuch as thou hast made thyself the slave of sensuality, thou hast made a petty worm into a dragon.
  • بس که خود را کرده‌ای بنده‌ی هوا ** کرمکی را کرده‌ای تو اژدها

  • I have brought a dragon for (thy) dragon, that I may correct (thy dragon's) breath by (my dragon's) breath,
  • اژدها را اژدها آورده‌ام ** تا با صلاح آورم من دم به دم

  • So that the breath of that one may be defeated by the breath of this one, and that my serpent may destroy that dragon (of thine).
  • تا دم آن از دم این بشکند ** مار من آن اژدها را بر کند

  • If thou submittest, thou art freed from two serpents; otherwise, it (thy dragon) will bring thy spirit to utter perdition.”
  • گر رضا دادی رهیدی از دو مار ** ورنه از جانت برآرد آن دمار

  • He (Pharaoh) said, “In truth, thou art an exceedingly cunning sorcerer, for by craft thou hast introduced duality (disunion) here. 2360
  • گفت الحق سخت استا جادوی ** که در افکندی به مکر اینجا دوی

  • Thou hast made the unanimous people into two factions: sorcery makes fissures in rock and mountain.”
  • خلق یک‌دل را تو کردی دو گروه ** جادوی رخنه کند در سنگ و کوه

  • He (Moses) said, “I am submerged in the message of God: who (ever) saw sorcery together with the name of God?
  • گفت هستم غرق پیغام خدا ** جادوی کی دید با نام خدا

  • The substance of sorcery is forgetfulness (of God) and unbelief: the spirit of Moses is the flaming torch of the (true) religion.
  • غفلت و کفرست مایه‌ی جادوی ** مشعله‌ی دینست جان موسوی

  • How do I resemble sorcerers, O impudent one?—for the Messiah (Jesus) is becoming jealous of my (life-giving) breath.
  • من به جادویان چه مانم ای وقیح ** کز دمم پر رشک می‌گردد مسیح

  • How do I resemble sorcerers, O polluted one?—for the (Revealed) Books are receiving light from my spirit. 2365
  • من به جادویان چه مانم ای جنب ** که ز جانم نور می‌گیرد کتب

  • Since thou art soaring on the wings of sensuality, inevitably thou bearest (in thy heart) that (ill) thought against me.”
  • چون تو با پر هوا بر می‌پری ** لاجرم بر من گمان آن می‌بری

  • Every one whose actions are those of wild beasts hath ill thoughts against the noble.
  • هر کرا افعال دام و دد بود ** بر کریمانش گمان بد بود

  • Since thou art a part of the world, howsoever thou art thou deemest all to be of the same description as thyself, misguided man.
  • چون تو جزو عالمی هر چون بوی ** کل را بر وصف خود بینی سوی

  • If thou whirl round and thy head whirl round, thy (organ of) sight sees the house whirling round;
  • گر تو برگردی و بر گردد سرت ** خانه را گردنده بیند منظرت

  • And if thou embark in a ship moving on the sea, thou deemest the seashore to be running (along). 2370
  • ور تو در کشتی روی بر یم روان ** ساحل یم را همی بینی دوان

  • If thou art narrow (oppressed) at heart from (being engaged in) combat, thou deemest the whole atmosphere of the world to be narrow;
  • گر تو باشی تنگ‌دل از ملحمه ** تنگ بینی جمله دنیا را همه

  • And if thou art happy as thy friends would desire, this world seems to thee like a garden of roses.
  • ور تو خوش باشی به کام دوستان ** این جهان بنمایدت چون گلستان

  • How many a one has gone as far as Syria and ‘Iráq and has seen nothing but unbelief and hypocrisy;
  • ای بسا کس رفته تا شام و عراق ** او ندیده هیچ جز کفر و نفاق

  • And how many a one has gone as far as India and Hirá (Herát) and seen nothing but selling and buying;
  • وی بسا کس رفته تا هند و هری ** او ندیده جز مگر بیع و شری

  • And how many a one has gone as far as Turkistán and China and seen nothing but deceit and hidden guile! 2375
  • وی بسا کس رفته ترکستان و چین ** او ندیده هیچ جز مکر و کمین

  • Since he has no object of perception save colour and perfume (external phenomena), let him seek (through) all the climes, (he will see nothing spiritual).
  • چون ندارد مدرکی جز رنگ و بو ** جمله‌ی اقلیمها را گو بجو

  • (If) a cow come suddenly into Baghdád and pass from this side (of the city) to that (farther) side,
  • گاو در بغداد آید ناگهان ** بگذرد او زین سران تا آن سران

  • Of all (its) pleasures and joys and delights she will see nothing but the rind of a water-melon.
  • از همه عیش و خوشیها و مزه ** او نبیند جز که قشر خربزه

  • (If) straw or hay has fallen on the road, (it is) suitable to his (such a one's) bovine or asinine disposition.
  • که بود افتاده بر ره یا حشیش ** لایق سیران گاوی یا خریش