English    Türkçe    فارسی   

5
762-811

  • I will tear out the pin of this ill-fated trap: I will not suffer bitter grief for the sake of (indulging) a desire.
  • بر کنم من میخ این منحوس دام  ** از پی کامی نباشم طلخ‌کام 

  • I have given thee this answer (which is) suitable to thy understanding: apprehend (its meaning) and do not avert thy face from seeking.
  • درخور عقل تو گفتم این جواب  ** فهم کن وز جست و جو رو بر متاب 

  • Snap this cord, which is greed and envy: remember (the text) on her neck a cord of palm-fibres.”
  • بسکل این حبلی که حرص است و حسد  ** یاد کن فی جیدها حبل مسد 

  • The reason why Khalíl (Abraham), on whom be peace, killed the crow, indicating (thereby) the subjugation of certain blameworthy and pernicious qualities in the disciple.
  • صفت کشتن خلیل علیه‌السلام زاغ را کی آن اشارت به قمع کدام صفت بود از صفات مذمومه‌ی مهلکه در مرید 

  • There is no end and completion to this discourse. O Friend of God, why didst thou kill the crow? 765
  • این سخن را نیست پایان و فراغ  ** ای خلیل حق چرا کشتی تو زاغ 

  • Because of the (Divine) command. What was the wisdom of the (Divine) command? A small part of the mysteries thereof must (now) be shown.
  • بهر فرمان حکمت فرمان چه بود  ** اندکی ز اسرار آن باید نمود 

  • The cawing and noisy cry of the black crow is ever asking for (long) life in this world.
  • کاغ کاغ و نعره‌ی زاغ سیاه  ** دایما باشد به دنیا عمرخواه 

  • Like Iblís, it (the crow) besought the holy and incomparable God for bodily life till the Resurrection.
  • هم‌چو ابلیس از خدای پاک فرد  ** تا قیامت عمر تن درخواست کرد 

  • He (Iblís) said, “Grant me a respite till the Day of Retribution.” Would that he had said, “We repent, O our Lord.”
  • گفت انظرنی الی یوم الجزا  ** کاشکی گفتی که تبنا ربنا 

  • Life without repentance is all agony of spirit: to be absent from God is present (instant) death. 770
  • عمر بی توبه همه جان کندنست  ** مرگ حاضر غایب از حق بودنست 

  • Life and death—both these are sweet with (the presence of) God: without God the Water of Life is fire.
  • عمر و مرگ این هر دو با حق خوش بود  ** بی‌خدا آب حیات آتش بود 

  • Moreover, ’twas from the effect of the (Divine) curse that in such a Presence he was requesting (long) life.
  • آن هم از تاثیر لعنت بود کو  ** در چنان حضرت همی‌شد عمرجو 

  • To crave of God aught other than God is (merely) the supposition of gain, and (in reality) it is entire loss;
  • از خدا غیر خدا را خواستن  ** ظن افزونیست و کلی کاستن 

  • Especially (to desire) a life sunk in estrangement (from God) is to behave like a fox in the presence of the lion,
  • خاصه عمری غرق در بیگانگی  ** در حضور شیر روبه‌شانگی 

  • (Saying), “Give me longer life that I may go farther back; grant me more time that I may become less.” 775
  • عمر بیشم ده که تا پس‌تر روم  ** مهلم افزون کن که تا کمتر شوم 

  • (The result is) that he (such an one) is a mark for the (Divine) curse: evil is that one who seeks to be accursed.
  • تا که لعنت را نشانه او بود  ** بد کسی باشد که لعنت‌جو بود 

  • The goodly life is to nourish the spirit in nearness (to God); the crow's life is for the sake of eating dung.
  • عمر خوش در قرب جان پروردنست  ** عمر زاغ از بهر سرگین خوردنست 

  • (The crow says), “Give me more life that I may be ever eating dung: give me this always, for I am very evil-natured.”
  • عمر بیشم ده که تا گه می‌خورم  ** دایم اینم ده که بس بدگوهرم 

  • Were it not that that foul-mouthed one is a dung-eater, he would say, “Deliver me from the nature of the crow!”
  • گرنه گه خوارست آن گنده‌دهان  ** گویدی کز خوی زاغم وا رهان 

  • Prayer.
  • مناجات 

  • O Thou who hast transmuted one clod of earth into gold, and another clod into the Father of mankind, 780
  • ای مبدل کرده خاکی را به زر  ** خاک دیگر را بکرده بوالبشر 

  • Thy work is the transmutation of essences and (the showing of) munificence; my work is mistake and forgetfulness and error.
  • کار تو تبدیل اعیان و عطا  ** کار من سهوست و نسیان و خطا 

  • Transmute mistake and forgetfulness into knowledge: I am all choler, make me patience and forbearance.
  • سهو و نسیان را مبدل کن به علم  ** من همه خلمم مرا کن صبر و حلم 

  • O Thou who makest nitrous earth to be bread, and O Thou who makest dead bread to be life,
  • ای که خاک شوره را تو نان کنی  ** وی که نان مرده را تو جان کنی 

  • O Thou who makest the distracted soul to be a Guide, and O Thou who makest the wayless wanderer to be a Prophet,
  • ای که جان خیره را رهبر کنی  ** وی که بی‌ره را تو پیغمبر کنی 

  • Thou makest a piece of earth to be heaven, Thou givest increase in the earth from the stars. 785
  • می‌کنی جزو زمین را آسمان  ** می‌فزایی در زمین از اختران 

  • Whosoever makes the Water of Life to consist of (the pleasures of) this world, death comes to him sooner than to the others.
  • هر که سازد زین جهان آب حیات  ** زوترش از دیگران آید ممات 

  • The eye of the heart (the inward eye) that contemplated the (spiritual) firmament perceived that here (in the sensible world) is a continual alchemy.
  • دیده‌ی دل کو به گردون بنگریست  ** دید که اینجا هر دمی میناگریست 

  • The harmonious cohesion of the patched garment, (which is) the body, without being stitched (together), is (owing to) the transmutation of essences and (to) an all-embracing elixir.
  • قلب اعیانست و اکسیری محیط  ** ایتلاف خرقه‌ی تن بی‌مخیط 

  • From the day when thou camest into existence, thou wert fire or air or earth.
  • تو از آن روزی که در هست آمدی  ** آتشی یا بادی یا خاکی بدی 

  • If thou hadst remained in that condition, how should this (present) height have been reached by thee? 790
  • گر بر آن حالت ترا بودی بقا  ** کی رسیدی مر ترا این ارتقا 

  • The Transmuter did not leave thee in thy first (state of) existence: He established a better (state of) existence in the place of that (former one);
  • از مبدل هستی اول نماند  ** هستی بهتر به جای آن نشاند 

  • And so on till (He gave thee) a hundred thousand states of existence, one after the other, the second (always) better than the beginning.
  • هم‌چنین تا صد هزاران هستها  ** بعد یکدیگر دوم به ز ابتدا 

  • Regard (all change as derived) from the Transmuter, leave (ignore) the intermediaries, for by (regarding) the intermediaries thou wilt be come far from their Origin.
  • از مبدل بین وسایط را بمان  ** کز وسایط دور گردی ز اصل آن 

  • Wherever the intermediaries increase, union (with the Origin) is removed: (in proportion as) the intermediaries are less, the delight of (attaining to) union is greater.
  • واسطه هر جا فزون شد وصل جست  ** واسطه کم ذوق وصل افزونترست 

  • By knowing the intermediaries thy bewilderment (in God) is diminished: thy bewilderment gives thee admission to the (Divine) Presence. 795
  • از سبب‌دانی شود کم حیرتت  ** حیرت تو ره دهد در حضرتت 

  • Thou hast gained these (successive) lives from (successive) deaths: why hast thou averted thy face from dying in Him?
  • این بقاها از فناها یافتی  ** از فنااش رو چرا برتافتی 

  • What loss was thine (what loss didst thou suffer) from those deaths, that thou hast clung (so tenaciously) to (this earthly) life, O rat?
  • زان فناها چه زیان بودت که تا  ** بر بقا چفسیده‌ای ای نافقا 

  • Since thy second (life) is better than thy first, therefore seek to die (to the world), and worship the Transmuter.
  • چون دوم از اولینت بهترست  ** پس فنا جو و مبدل را پرست 

  • O contumacious man, thou hast experienced a hundred thousand resurrections at every moment from the beginning of thy existence until now:
  • صد هزاران حشر دیدی ای عنود  ** تاکنون هر لحظه از بدو وجود 

  • From inanimateness (thou didst move) unconsciously towards (vegetal) growth, and from (vegetal) growth towards (animal) life and tribulation; 800
  • از جماد بی‌خبر سوی نما  ** وز نما سوی حیات و ابتلا 

  • Again, towards reason and goodly discernments; again, towards (what lies) outside of these five (senses) and six (directions).
  • باز سوی عقل و تمییزات خوش  ** باز سوی خارج این پنج و شش 

  • These footprints are (extend) as far as the shore of the Ocean; then the footprints disappear in the Ocean;
  • تا لب بحر این نشان پایهاست  ** پس نشان پا درون بحر لاست 

  • Because, from (Divine) precaution, the resting-places (appointed for the traveller) on the dry land are (like) villages and dwellings and caravanserays,
  • زانک منزلهای خشکی ز احتیاط  ** هست دهها و وطنها و رباط 

  • (While) on the contrary the resting-places of the Ocean, when its billows swell, have no floor or roof (to shelter the traveller) during (his) stay and detention.
  • باز منزلهای دریا در وقوف  ** وقت موج و حبس بی‌عرصه و سقوف 

  • These (Oceanic) stages have no visible beacon: these resting-places have neither sign nor name. 805
  • نیست پیدا آن مراحل را سنام  ** نه نشانست آن منازل را نه نام 

  • Between every two resting-places Yonder there is (a distance) a hundred times as much as from the vegetal state to the Essential Spirit.
  • هست صد چندان میان منزلین  ** آن طرف که از نما تا روح عین 

  • Thou hast seen this life (to be implicit) in (previous) deaths: how, (then), art thou (so) attached to the life of the body?
  • در فناها این بقاها دیده‌ای  ** بر بقای جسم چون چفسیده‌ای 

  • Come, O crow, give up this (animal) soul! Be a falcon, be self-sacrificing in the presence of the Divine transmutation.
  • هین بده ای زاغ این جان باز باش  ** پیش تبدیل خدا جانباز باش 

  • Take the new and surrender the old, for every “this year” of thine is superior to three “last years.”
  • تازه می‌گیر و کهن را می‌سپار  ** که هر امسالت فزونست از سه پار 

  • If thou wilt not be lavish (of thyself) like the date-palm, (then) pile old rags on old rags and make a heap, 810
  • گر نباشی نخل‌وار ایثار کن  ** کهنه بر کهنه نه و انبار کن 

  • And offer the stinking and rotten old rags to every blind man.
  • کهنه و گندیده و پوسیده را  ** تحفه می‌بر بهر هر نادیده را