English    Türkçe    فارسی   

5
989-1038

  • The glasses of diverse hue cause that Light to seem coloured like this to us.
  • شیشه‌های رنگ رنگ آن نور را  ** می‌نمایند این چنین رنگین بما 

  • When the many-coloured glasses are no more, then the colourless Light makes thee amazed. 990
  • چون نماند شیشه‌های رنگ‌رنگ  ** نور بی‌رنگت کند آنگاه دنگ 

  • Make it thy habit to behold the Light without the glass, in order that when the glass is shattered there may not be blindness (in thee).
  • خوی کن بی‌شیشه دیدن نور را  ** تا چو شیشه بشکند نبود عمی 

  • Thou art content with knowledge learned (from others): thou hast lit thine eye at another's lamp.
  • قانعی با دانش آموخته  ** در چراغ غیر چشم افروخته 

  • He takes away his lamp, that thou mayst know thou art a borrower, not a giver.
  • او چراغ خویش برباید که تا  ** تو بدانی مستعیری نی‌فتا 

  • If thou hast rendered thanks (to God for what thou hast received) and made the utmost exertion (in doing so), be not grieved (at its loss), for He will give (thee) a hundred such (gifts) in return;
  • گر تو کردی شکر و سعی مجتهد  ** غم مخور که صد چنان بازت دهد 

  • But if thou hast not rendered thanks, weep (tears of) blood now, for that (spiritual) excellence has become quit of (has abandoned) the ungrateful. 995
  • ور نکردی شکر اکنون خون گری  ** که شدست آن حسن از کافر بری 

  • He (God) causeth the works of the unbelieving people to be lost; He maketh the state of the believing people to prosper.
  • امة الکفران اضل اعمالهم  ** امة الایمان اصلح بالهم 

  • From the ungrateful man (his) excellence and knowledge disappear, so that never again does he see a trace of them.
  • گم شد از بی‌شکر خوبی و هنر  ** که دگر هرگز نبیند زان اثر 

  • (His feelings of) affinity and non-affinity and gratitude and affection vanish in such wise that he cannot remember them;
  • خویشی و بی‌خویشی و سکر وداد  ** رفت زان سان که نیاردشان به یاد 

  • For, O ingrates, (the words) He causeth their works to be lost are (signify) the flight of (every) object of desire from every one who has obtained his desire (in this world),
  • که اضل اعمالهم ای کافران  ** جستن کامست از هر کام‌ران 

  • Excepting the thankful and faithful who are attended by fortune. 1000
  • جز ز اهل شکر و اصحاب وفا  ** که مریشان راست دولت در قفا 

  • How should the past fortune bestow strength (on its possessors)? ’Tis the future fortune that bestows a special virtue.
  • دولت رفته کجا قوت دهد  ** دولت آینده خاصیت دهد 

  • In (obedience to the Divine command) “Lend,” make a loan (to God) from this (worldly) fortune, that thou mayst see a hundred fortunes before thy face.
  • قرض ده زین دولت اندر اقرضوا  ** تا که صد دولت ببینی پیش رو 

  • Diminish a little for thine own sake this (eating and) drinking, that thou mayst find in front (of thee) the basin of Kawthar.
  • اندکی زین شرب کم کن بهر خویش  ** تا که حوض کوثری یابی به پیش 

  • He who poured a draught on the earth of faithfulness, how should the prey, fortune, be able to flee from him?
  • جرعه بر خاک وفا آنکس که ریخت  ** کی تواند صید دولت زو گریخت 

  • He (God) gladdens their hearts, for He maketh their state to prosper: He restoreth their (worldly) entertainment after they have perished. 1005
  • خوش کند دلشان که اصلح بالهم  ** رد من بعد التوی انزالهم 

  • (He says), “O Death, O Turcoman who plunderest the village, give back whatsoever thou hast taken from these thankful ones.”
  • ای اجل وی ترک غارت‌ساز ده  ** هر چه بردی زین شکوران باز ده 

  • He (Death) gives it back; (but) they will not receive it, for they have been endowed with the goods of spiritual life.
  • وا دهد ایشان بنپذیرند آن  ** زانک منعم گشته‌اند از رخت جان 

  • (They say), “We are Súfís and have cast off our (bodily) mantles: we will not take (them) back after we have gambled (them) away.
  • صوفییم و خرقه‌ها انداختیم  ** باز نستانیم چون در باختیم 

  • We have seen the recompense (from God)—(and) how (can there be) a (worldly) recompense then (after that)? Want and desire and object are gone from us.
  • ما عوض دیدیم آنگه چون عوض  ** رفت از ما حاجت و حرص و غرض 

  • We have emerged from a briny and destroying water, we have attained to the pure wine (of Paradise) and the fountain of Kawthar. 1010
  • ز آب شور و مهلکی بیرون شدیم  ** بر رحیق و چشمه‌ی کوثر زدیم 

  • O World, that which thou hast shown unto others—faithlessness and deceit and grievous pride—
  • آنچ کردی ای جهان با دیگران  ** بی‌وفایی و فن و ناز گران 

  • We pour (it all) on thy head in repayment, for we are martyrs come to war (against thee).”
  • بر سرت ریزیم ما بهر جزا  ** که شهیدیم آمده اندر غزا 

  • (This is) in order that you may know that the Holy God hath servants impetuous and combative,
  • تا بدانی که خدای پاک را  ** بندگان هستند پر حمله و مری 

  • (Who) tear out the moustache of worldly hypocrisy and pitch their tents on the rampart of (Divine) aid.
  • سبلت تزویر دنیا بر کنند  ** خیمه را بر باروی نصرت زنند 

  • These martyrs have become warriors anew, and these captives have gained the victory once more; 1015
  • این شهیدان باز نو غازی شدند  ** وین اسیران باز بر نصرت زدند 

  • They have lifted up their heads again from non-existence, saying, “Behold us if thou art not blind from birth,”
  • سر برآوردند باز از نیستی  ** که ببین ما را گر اکمه نیستی 

  • That you may know that in non-existence there are suns, and that what is a sun here is (only) a small star yonder.
  • تا بدانی در عدم خورشیدهاست  ** وآنچ اینجا آفتاب آنجا سهاست 

  • How, O brother, is existence (contained) in non-existence? How is opposite concealed in opposite?
  • در عدم هستی برادر چون بود  ** ضد اندر ضد چون مکنون بود 

  • He brings forth the living from the dead: know that the hope of (His) worshippers is non-existence.
  • یخرج الحی من المیت بدان  ** که عدم آمد امید عابدان 

  • The sower whose barn is empty, is not he joyful and happy in hope of non-existence— 1020
  • مرد کارنده که انبارش تهیست  ** شاد و خوش نه بر امید نیستیست 

  • (Namely, in the hope) that that (crop) will grow from the quarter of nonexistence? Apprehend (this) if thou art aware of (spiritual) reality.
  • که بروید آن ز سوی نیستی  ** فهم کن گر واقف معنیستی 

  • Moment by moment thou art expecting from non-existence to gain understanding and (spiritual) perception and peace and good.
  • دم به دم از نیستی تو منتظر  ** که بیابی فهم و ذوق آرام و بر 

  • ’Tis not permitted to divulge this mystery; else I should make Abkház a Baghdád.
  • نیست دستوری گشاد این راز را  ** ورنه بغدادی کنم ابخاز را 

  • Non-existence, then, is God's factory from which He continually produces gifts.
  • پس خزانه‌ی صنع حق باشد عدم  ** که بر آرد زو عطاها دم به دم 

  • God is the Originator, and an originator is he who produces a branch (derivative) without root (fundamental principle) or support (model). 1025
  • مبدع آمد حق و مبدع آن بود  ** که برآرد فرع بی‌اصل و سند 

  • Parable of the world (really) existent that appears non-existent and the world (really) non-existent that appears existent.
  • مثال عالم هست نیست‌نما و عالم نیست هست‌نما 

  • He (God) hath caused the non-existent to appear existent and magnificent; He hath caused the existent to appear in the form of non-existence.
  • نیست را بنمود هست و محتشم  ** هست را بنمود بر شکل عدم 

  • He hath concealed the Sea and made the foam visible; He hath concealed the Wind and displayed to thee the dust.
  • بحر را پوشید و کف کرد آشکار  ** باد را پوشید و بنمودت غبار 

  • The dust is whirling in the air, (high) as a minaret: how should the dust rise aloft of itself?
  • چون مناره‌ی خاک پیچان در هوا  ** خاک از خود چون برآید بر علا 

  • Thou seest the dust on high, O infirm (of sight): the Wind (thou seest) not, except through knowledge given by induction.
  • خاک را بینی به بالا ای علیل  ** باد را نی جز به تعریف دلیل 

  • Thou seest the foam moving in every direction: without the Sea the foam hath no turning-place. 1030
  • کف همی‌بینی روانه هر طرف  ** کف بی‌دریا ندارد منصرف 

  • Thou seest the foam by sense perception and the Sea by induction: thought is hidden, speech manifest.
  • کف به حس بینی و دریا از دلیل  ** فکر پنهان آشکارا قال و قیل 

  • We deemed negation to be affirmation: we had an eye that saw (only) the nonexistent.
  • نفی را اثبات می‌پنداشتیم  ** دیده‌ی معدوم‌بینی داشتیم 

  • The eye that appeared (came into being) in a state of slumber, how should it be able to see aught but phantasy and non-existence?
  • دیده‌ای که اندر نعاسی شد پدید  ** کی تواند جز خیال و نیست دید 

  • Necessarily we were bewildered by error, since Reality was hidden and Phantasy visible,
  • لاجرم سرگشته گشتیم از ضلال  ** چون حقیقت شد نهان پیدا خیال 

  • (Wondering) why He (God) set up this non-existence in (full) view and why He caused that Reality to be hidden from sight. 1035
  • این عدم را چون نشاند اندر نظر  ** چون نهان کرد آن حقیقت از بصر 

  • Praise (to Thee), O Master-weaver of magic who hast made the dregs to seem pure (wine) to them that turn away (from the Truth).
  • آفرین ای اوستاد سحرباف  ** که نمودی معرضان را درد صاف 

  • Magicians quickly measure moonbeams in the presence of the merchant and receive gold as profit.
  • ساحران مهتاب پیمایند زود  ** پیش بازرگان و زر گیرند سود 

  • (When) by artful tricks of this sort they take money, the money is gone from his (the purchaser's) hand, (but) there is no linen (to be seen).
  • سیم بربایند زین گون پیچ پیچ  ** سیم از کف رفته و کرباس هیچ