English    Türkçe    فارسی   

6
2777-2826

  • Consider well! We, (though apparently) sitting still, are (really) marching: don't you see that we are bound for a new place (of abode)?
  • نیک بنگر ما نشسته می‌رویم  ** می‌نبینی قاصد جای نویم 

  • You do not get (and spend) your capital for any present need; nay, but (you keep it) for your ultimate purposes.
  • بهر حالی می‌نگیری راس مال  ** بلک از بهر غرض‌ها در مل 

  • The traveller, then, O devotee of the Way, is he whose march and face are towards the future,
  • پس مسافر این بود ای ره‌پرست  ** که مسیر و روش در مستقبلست 

  • Even as the troops of Phantasy are at every moment arriving (and passing) unweariedly through the curtains of the heart. 2780
  • هم‌چنانک از پرده‌ی دل بی‌کلال  ** دم به دم در می‌رسد خیل خیال 

  • If (these) ideas are not (sprung) from one (and the same) Plantation, how are they coming to the heart on each other's heels?
  • گر نه تصویرات از یک مغرس‌اند  ** در پی هم سوی دل چون می‌رسند 

  • Company after company, the army of our ideas, (impelled) by thirst, is speeding towards the fountain of the heart.
  • جوق جوق اسپاه تصویرات ما  ** سوی چشمه‌ی دل شتابان از ظما 

  • They fill their jars and go: they are continually appearing and vanishing.
  • جره‌ها پر می‌کنند و می‌روند  ** دایما پیدا و پنهان می‌شوند 

  • Regard (your) thoughts as stars of the sky (which are) revolving in the sphere of another heaven.
  • فکرها را اختران چرخ دان  ** دایر اندر چرخ دیگر آسمان 

  • (If) you have experienced good fortune (spiritual thoughts), give thanks (to God) and do works of charity; (if) you have experienced bad fortune (sensual thoughts), give alms and ask pardon (of God). 2785
  • سعد دیدی شکر کن ایثار کن  ** نحس دیدی صدقه و استغفار کن 

  • Who am I in relation to this? Come, O my King, make my ruling star auspicious and wheel once (towards me).
  • ما کییم این را بیا ای شاه من  ** طالعم مقبل کن و چرخی بزن 

  • Illumine my spirit with moonbeams, for my soul is blackened (eclipsed) by contact with the (Dragon's) Tail.
  • روح را تابان کن از انوار ماه  ** که ز آسیب ذنب جان شد سیاه 

  • Deliver it from fancy and vain imagination and opinion, deliver it from the well and the tyranny of the rope,
  • از خیال و وهم و ظن بازش رهان  ** از چه و جور رسن بازش رهان 

  • In order that through Thy goodly lovingkindness a heart (such as mine) may lift its wings and soar up from a (body of) water and earth.
  • تا ز دلداری خوب تو دلی  ** پر بر آرد بر پرد ز آب و گلی 

  • O Prince of Egypt and faithful keeper of thy promise, the wronged Joseph is in thy prison. 2790
  • ای عزیز مصر و در پیمان درست  ** یوسف مظلوم در زندان تست 

  • Quickly dream a dream of his release, for God loveth the beneficent.
  • در خلاص او یکی خوابی ببین  ** زود که الله یحب المحسنین 

  • The seven noxious lean kine are devouring its (the spirit's) seven fat kine.
  • هفت گاو لاغری پر گزند  ** هفت گاو فربهش را می‌خورند 

  • The seven dry, ugly, and unapproved ears of corn are feeding on its fresh ears.
  • هفت خوشه‌ی خشک زشت ناپسند  ** سنبلات تازه‌اش را می‌چرند 

  • Famine has arisen in its Egypt, O mighty Potentate: hark, O King, do not continue to sanction this.
  • قحط از مصرش بر آمد ای عزیز  ** هین مباش ای شاه این را مستجیز 

  • Let my Joseph sit in Thy prison, O King: come, deliver me from the wiles of the women. 2795
  • یوسفم در حبس تو ای شه نشان  ** هین ز دستان زنانم وا رهان 

  • My mother's lust caused me to fall from the highest heaven which was my tethering-place (stable), for (God said), Fall ye down!
  • از سوی عرشی که بودم مربط او  ** شهوت مادر فکندم که اهبطوا 

  • So by the artfulness of a crone I fell from (a state of) complete perfection into the prison of the womb.
  • پس فتادم زان کمال مستتم  ** از فن زالی به زندان رحم 

  • She brings the spirit from the highest heaven to the (corporeal) Hatím (enclosure): great must be the craft of women.
  • روح را از عرش آرد در حطیم  ** لاجرم کید زنان باشد عظیم 

  • (Both) my first and my last fall were caused by woman, since I was spirit—and how have I become body?
  • اول و آخر هبوط من ز زن  ** چونک بودم روح و چون گشتم بدن 

  • Hearken to this lament of Joseph in his lapse (from grace), or take pity on that distraught Jacob. 2800
  • بشنو این زاری یوسف در عثار  ** یا بر آن یعقوب بی‌دل رحم آر 

  • Shall I complain of my brethren or of the women who have cast me, like Adam, from the gardens (of Eden)?
  • ناله از اخوان کنم یا از زنان  ** که فکندندم چو آدم از جنان 

  • I am withered like leaves in December because I have eaten the wheat from the Paradise of union.
  • زان مثال برگ دی پژمرده‌ام  ** کز بهشت وصل گندم خورده‌ام 

  • When I saw Thy graciousness and kindness and Thy greeting of peace and Thy message,
  • چون بدیدم لطف و اکرام ترا  ** وآن سلام سلم و پیغام ترا 

  • I produced rue (to burn as a charm) against the evil eye; (but) the evil eye reached even my rue.
  • من سپند از چشم بد کردم پدید  ** در سپندم نیز چشم بد رسید 

  • (’Tis) only Thy languishing eyes (that) are able to avert every evil eye (whether) in front or behind. 2805
  • دافع هر چشم بد از پیش و پس  ** چشم‌های پر خمار تست و بس 

  • Thy good eye, O King, defeats and extirpates the evil eye: how excellent it is as a remedy!
  • چشم بد را چشم نیکویت شها  ** مات و مستاصل کند نعم الدوا 

  • Nay, from Thine eye come (wondrous) alchemies (transmutations): they turn the evil eye into the good eye.
  • بل ز چشمت کیمیاها می‌رسد  ** چشم بد را چشم نیکو می‌کند 

  • The King's eye hath smitten the eye of the falcon-heart, and its falcon-eye hath become mightily aspiring,
  • چشم شه بر چشم باز دل زدست  ** چشم بازش سخت با همت شدست 

  • So that, because of the great aspiration which it has gained from the (King's) look, the royal falcon will (now) catch (hunt) nothing but the fierce lion.
  • تا ز بس همت که یابید از نظر  ** می‌نگیرد باز شه جز شیر نر 

  • What (of the) lion? The spiritual royal falcon is Thy quarry and at the same time Thou art its prey. 2810
  • شیر چه کان شاه‌باز معنوی  ** هم شکار تست و هم صیدش توی 

  • The call uttered by the falcon-soul in the meadow of devotion is cries of “I love not them that set.”
  • شد صفیر باز جان در مرج دین  ** نعره‌های لا احب الافلین 

  • From Thy infinite bounty there came an (inward) eye to the falcon-soul that was flying for Thy sake.
  • باز دل را که پی تو می‌پرید  ** از عطای بی‌حدت چشمی رسید 

  • From Thee its nose gained (the inward sense of) smell, and its ear the (inward) hearing: to each sense was allotted a portion (of the spiritual sense that was) distributed (amongst them all).
  • یافت بینی بوی و گوش از تو سماع  ** هر حسی را قسمتی آمد مشاع 

  • Since Thou givest to each sense the means of access to the Unseen, that (spiritual) sense is not subject to the frailty of death and hoary eld.
  • هر حسی را چون دهی ره سوی غیب  ** نبود آن حس را فتور مرگ و شیب 

  • Thou art the Lord of the kingdom: Thou givest to the (spiritual) sense something (peculiar to itself), so that that sense exercises sovereignty over (all) the senses. 2815
  • مالک الملکی به حس چیزی دهی  ** تا که بر حس‌ها کند آن حس شهی 

  • Story of the night-thieves with whom Sultan Mahmúd fell in during the night (and joined them), saying, “I am one of you”; and how he became acquainted with their affairs, etc.
  • حکایت شب دزدان کی سلطان محمود شب در میان ایشان افتاد کی من یکی‌ام از شما و بر احوال ایشان مطلع شدن الی آخره 

  • While King Mahmúd was roaming about alone at night he encountered a band of thieves.
  • شب چو شه محمود برمی‌گشت فرد  ** با گروهی قوم دزدان باز خورد 

  • Thereupon they said to him, “Who art thou, O honest man?” “I am one of you,” replied the King.
  • پس بگفتندش کیی ای بوالوفا  ** گفت شه من هم یکی‌ام از شما 

  • One (of the thieves) said, “O company practised in cunning, let each of us declare his (special) talent;
  • آن یکی گفت ای گروه مکر کیش  ** تا بگوید هر یکی فرهنگ خویش 

  • Let him tell his comrades in the night-talk what (eminent) skill he possesses in his nature.”
  • تا بگوید با حریفان در سمر  ** کو چه دارد در جبلت از هنر 

  • One said, “O ye fellows who are exhibiting (your) cleverness, my specialty lies in my two ears. 2820
  • آن یکی گفت ای گروه فن‌فروش  ** هست خاصیت مرا اندر دو گوش 

  • (It is this), that I know what a dog is saying when it barks.” The (rest of the) party replied, “Two dángs of a dínár.”
  • که بدانم سگ چه می‌گوید به بانگ  ** قوم گفتندش ز دیناری دو دانگ 

  • Another (thief) said, “O company of gold-worshippers, my specialty lies wholly in my eyes.
  • آن دگر گفت ای گروه زرپرست  ** جمله خاصیت مرا چشم اندرست 

  • If I see any one in the world by night, I know him by day without (having any) doubt (as to his identity).”
  • هر که را شب بینم اندر قیروان  ** روز بشناسم من او را بی‌گمان 

  • Another said, “My specialty lies in my arm: I make tunnels (through walls) by strength of hand.”
  • گفت یک خاصیتم در بازو است  ** که زنم من نقبها با زور دست 

  • Another said, “My specialty lies in my nose: my business is to detect the (characteristic) smell in (different) earths (soils). 2825
  • گفت یک خاصیتم در بینی است  ** کار من در خاکها بوبینی است 

  • The secret of ‘men are mines’ has yielded itself (to me), so that (I know the reason) why the Prophet has said it.
  • سرالناس معادن داد دست  ** که رسول آن را پی چه گفته است