English    Türkçe    فارسی   

1
2546-2595

  • ”Ey bâtıl yolda yaşayan kavim! Ben sizin çevrinizden Tanrı’ya şikâyet etmiş ağlamıştım.
  • گفت ای قومی به باطل زیسته ** وز شما من پیش حق بگریسته‌‌

  • Tanrı, bana “Onların eziyetlerine sabret; onlara nasihat ver. Zaten devirlerinden çok bir zaman kalmadı” demişti.
  • حق بگفته صبر کن بر جورشان ** پندشان ده بس نماند از دورشان‌‌

  • Ben, “ Cefaları eziyetleri yüzünden onlara nasihat edemiyorum. Nasihat sütü sevgiden, sâflıktan coşup akar” demiştim.
  • من بگفته پند شد بند از جفا ** شیر پند از مهر جوشد وز صفا

  • Bana o kadar eziyetler ettiniz ki nasihat sütü damarlarımda dondu.
  • بس که کردید از جفا بر جای من ** شیر پند افسرد در رگهای من‌‌

  • Tanrı, bana “Ben sana lûtuf ve inayet eder, o yaralara merhem koyarım” buyurdu. 2550
  • حق مرا گفته ترا لطفی دهم ** بر سر آن زخمها مرهم نهم‌‌

  • Hak, gönlümü gök gibi sâf bir hale getirdi. Gönlümden, sizin cefalarınızı sildi, süpürdü.
  • صاف کرده حق دلم را چون سما ** روفته از خاطرم جور شما

  • Yine size nasihatler vermeye, şeker gibi temsiller getirmeye , sözler söylemeye başladım.
  • در نصیحت من شده بار دگر ** گفته امثال و سخنها چون شکر

  • Şekerden taze süt çıkarıp balla şekeri sözlerime katmaya, size tatlı tatlı öğütler vermeye koyuldum.
  • شیر تازه از شکر انگیخته ** شیر و شهدی با سخن آمیخته‌‌

  • O sözler, size zehir gibi tesir etti. Çünkü siz baştan aşağı zehir membaı, zehir madeniydiniz, zehirden ibarettiniz.
  • در شما چون زهر گشته آن سخن ** ز آن که زهرستان بدید از بیخ و بن‌‌

  • Nasıl gamlanayım ki gam baş aşağı yuvarlanıp gitti. Ey inatçı kavim! Gam sizdiniz. 2555
  • چون شوم غمگین که غم شد سر نگون ** غم شما بودید ای قوم حرون‌‌

  • Gamın ölümüne ağlayıp feryat eden olur mu? Baştaki yara iyileşince bu yüzden saçını sakalını yolan bulunur mu?”
  • هیچ کس بر مرگ غم نوحه کند ** ریش سر چون شد کسی مو بر کند

  • Salih, yüzünü kendine çevirip dedi ki: “Ey feryat eden, onlar feryat etmeye değmez!”
  • رو به خود کرد و بگفت ای نوحه‌‌گر ** نوحه‌‌ات را می‌‌نیرزد آن نفر

  • Ey Kur’an’ı doğru okuyan! Eğri okuma. Zâlim kavmin ardından nasıl yas tutayım?
  • کژ مخوان ای راست خواننده‌‌ی مبین ** کیف آسی قل لقوم ظالمین‌‌

  • Fakat yine gözünden, gönlünden yaşlar akmaya başladı. Onda sebepsiz bir merhamet hâsıl oldu.
  • باز اندر چشم و دل او گریه یافت ** رحمتی بی‌‌علتی در وی بتافت‌‌

  • Gözyaşı damarları (yağmur gibi) yağmaktaydı, kendisi de şaşırmıştı. Bu katralar, cömertlik ve kerem denizinin sebepsiz akan katralarıydı. 2560
  • قطره می‌‌بارید و حیران گشته بود ** قطره‌‌ی بی‌‌علت از دریای جود

  • O ağlarken aklı diyordu ki: “Bu ağlama neden? Seninle eğlenen o çeşit bir kavme ağlamak reva mı?
  • عقل او می‌‌گفت کین گریه ز چیست ** بر چنان افسوسیان شاید گریست‌‌

  • Neye ağlıyorsun, söyle. Yaptıkları işlere mi? O gidişleri kötü kin askerine mi?
  • بر چه می‌‌گریی بگو بر فعلشان ** بر سپاه کینه توز بدنشان‌‌

  • Onların paslı karanlık gönüllerine mi, yılan gibi zehirli dillerine mi?
  • بر دل تاریک پر زنگارشان ** بر زبان زهر همچون مارشان‌‌

  • Onların Segsar’larınkine benzeyen nefes ve dişlerine mi? Akrep yatağı olan ağız ve gözlerine mi?
  • بر دم و دندان سگسارانه‌‌شان ** بر دهان و چشم کژدم خانه‌‌شان‌‌

  • İnatlarına mı, alaylarına mı, kınamalarına mı? Şükret; bak, Tanrı onları nasıl hapsetti, helâk eyledi! 2565
  • بر ستیز و تسخر و افسوسشان ** شکر کن چون کرد حق محبوسشان‌‌

  • Elleri eğri, ayakları eğri, gözleri eğri, bakışları eğri, savaşları eğri, öfkeleri eğri...
  • دستشان کژ پایشان کژ چشم کژ ** مهرشان کژ صلح‌‌شان کژ خشم کژ

  • Onlar, geçmişleri taklit edip naklettikleri reylere uyduklarından bu akıl pîrinin başına ayak bastılar.
  • از پی تقلید و معقولات نقل ** پا نهاده بر جمال پیر عقل‌‌

  • Birbirlerine görünmek ve duyulmak kaygısı ile hür ihtiyar olmadılar, kart eşek oldular.
  • پیر خر نی جمله گشته پیر خر ** از ریای چشم و گوش همدگر

  • Tanrı cehennemlikleri göstermek üzere dünyaya cennetten kullar getirdi...”
  • از بهشت آورد یزدان بردگان ** تا نمایدشان سقر پروردگان‌‌

  • Tanrı iki deniz yarattı,birbirlerine kavuştukları halde aralarında bir perde vardır,birbirlerine karışmazlar“ âyetlerinin mânası
  • در معنی آن که مرج البحرين يلتقیان بينهما برزخ لا يبغیان

  • Cehennemlikler, cennetlikler bir dükkânda otururlar. Aralarında bir perde vardır, birbirlerine karışmazlar. 2570
  • اهل نار و خلد را بین هم دکان ** در میانشان برزخ لا یبغیان‌‌

  • Nâr ehliyle nur ehli, görünüşte karışıktır ama aralarında Kaf dağı çekilmiştir.
  • اهل نار و اهل نور آمیخته ** در میانشان کوه قاف انگیخته‌‌

  • Bunlar, madende toprakla altının birbirine karışmasına benzerler. Toprakla altın karışıktır ama aralarında yüzlerce ova, yüzlerce konak var!
  • همچو در کان خاک و زر کرد اختلاط ** در میانشان صد بیابان و رباط

  • Bu, bir dizide hakikî inci ile yalancı incinin bir gecelik konuk gibi misafir olmasına benzer.
  • همچنان که عقد در در و شبه ** مختلط چون میهمان یک شبه‌‌

  • Denizin yarısı şeker gibi tatlı, lezzetli, rengi ay gibi parlak;
  • بحر را نیمیش شیرین چون شکر ** طعم شیرین رنگ روشن چون قمر

  • Diğer yarısı, yılan zehiri gibi acı,lezzetsiz, rengi de katran gibi kara. 2575
  • نیم دیگر تلخ همچون زهر مار ** طمع تلخ و رنگ مظلم قیروار

  • Cennetlikle cehennemlik olanlar da deniz gibi alttan üstten, dalgalanıp dururlar.
  • هر دو بر هم می‌‌زنند از تحت و اوج ** بر مثال آب دریا موج موج‌‌

  • Dar ve küçük bir cisimden dalgaların birbiri ardınca zuhuru da canların barışta, savaşta birbirlerine karışmalarına benzer.
  • صورت بر هم زدن از جسم تنگ ** اختلاط جانها در صلح و جنگ‌‌

  • Barış dalgaları kopar, gönüllerden kinleri giderir.
  • موجهای صلح بر هم می‌‌زند ** کینه‌‌ها از سینه‌‌ها بر می‌‌کند

  • Bunun aksine savaş dalgaları kopar, sevgileri altüst eder.
  • موجهای جنگ بر شکل دگر ** مهرها را می‌‌کند زیر و زبر

  • Sevgi, acıları tatlıya çeker, tatlılaştırır. Çünkü sevgilerin aslı, doğru yola götürmedir. 2580
  • مهر تلخان را به شیرین می‌‌کشد ** ز آن که اصل مهرها باشد رشد

  • Kahır ise, tatlıyı acılığa çekmektedir. Acı, tatlı ile bir arada bulunur, bağdaşır mı?
  • قهر شیرین را به تلخی می‌‌برد ** تلخ با شیرین کجا اندر خورد

  • Acı tatlı; bu gözle görünmez. Basiret ehli, onları, akıbet penceresinden görmeyi bilir.
  • تلخ و شیرین زین نظر ناید پدید ** از دریچه‌‌ی عاقبت دانند دید

  • Akıbeti gören göz, doğruyu görebilir. Âhiri gören göz ise gururdan, körlükten ibarettir.
  • چشم آخر بین تواند دید راست ** چشم آخر بین غرور است و خطاست‌‌

  • Nice tatlılar vardır ki şeker gibidir, fakat o şeker içinde zehir gizlidir.
  • ای بسا شیرین که چون شکر بود ** لیک زهر اندر شکر مضمر بود

  • Aklı en üstün, anlayışı en keskin olan, kokudan anlar. Öbürüyse ancak dudağına, dişine değince fark eder. 2585
  • آن که زیرک‌‌تر به بو بشناسدش ** و آن دگر چون بر لب و دندان زدش‌‌

  • Şeytan “Yiyin” diye bağırır ama o adamın dudağı zehri, boğazına varmadan reddeder.
  • پس لبش ردش کند پیش از گلو ** گر چه نعره می‌‌زند شیطان کلوا

  • Başka biri boğazına varınca anlar, bir başkası yer, bedenini berbat edince anlar.
  • و آن دگر را در گلو پیدا کند ** و آن دگر را در بدن رسوا کند

  • Zehir; diğer birisinde abdest bozarken yanış yapar; zaman zaman ciğerini delen bir acı peyda eder.
  • و آن دگر را در حدث سوزش دهد ** ذوق آن زخم جگر دوزش دهد

  • Bir başkasında zehrin eseri; günler, aylar geçtikten sonra görünür. Diğer birisinde ise ölümden ve Sûr üfürüldükten sonra meydana çıkar.
  • و آن دگر را بعد ایام و شهور ** و آن دگر را بعد مرگ از قعر گور

  • Eğer o kişiye mezarda mühlet verirlerse mutlaka mahşer günü azap ederler. 2590
  • ور دهندش مهلت اندر قعر گور ** لا بد آن پیدا شود یوم النشور

  • Her otun, her şekerin zamanede bir oluş müddeti vardır.
  • هر نبات و شکری را در جهان ** مهلتی پیداست از دور زمان‌‌

  • Lâlin, güneşin tesiriyle renk, parlaklık ve letafet elde etmesi için yılların geçmesi gerektir.
  • سالها باید که اندر آفتاب ** لعل یابد رنگ و رخشانی و تاب‌‌

  • Alelâde otlar, iki ay içinde yetişir. Fakat kırmızı gül, ancak bir yılda yetişir gül verir.
  • باز تره در دو ماه اندر رسد ** باز تا سالی گل احمر رسد

  • Yüce ve Ulu Tanrı, bunun için eceli, yani her şeyin müddetini En’am sûresinde anlatmıştır.
  • بهر این فرمود حق عز و جل ** سوره الانعام در ذکر اجل‌‌

  • Bunu duydun ya; her kılın kulak kesilsin... Bu duyduğun âbıhayattır, afiyet olsun! 2595
  • این شنیدی مو به مویت گوش باد ** آب حیوان است خوردی نوش باد