Rumi's Masnavi - “ Kıyamet günü, bazı yüzler ak olur, bazıları kara...” Sırrı, şimdiden meydana çıktı. Bu halkın bir kısmının yüzü ak, bir kısmının kara.”

“ Kıyamet günü, bazı yüzler ak olur, bazıları kara...” Sırrı, şimdiden meydana çıktı. Bu halkın bir kısmının yüzü ak, bir kısmının kara.”

این زمان پیدا شده بر این گروه ** یوم تبیض و تسود وجوه‌‌

Hakikatte bazı ruhlar, bundan önce de ( dünyaya gelmeden de) ayıplıydı. Fakat ana rahminde olduğu için hali, halka gizliydi.

پیش از این هر چند جان پر عیب بود ** در رحم بود و ز خلقان غیب بود

Şakî, ana karnında şakî olur (fakat bilinmez) Cisim âlemindeyse cisimdeki hallerden, ruhun halleri de anlaşılır.

الشقی من شقی فی بطن الام ** من سمات الجسم یعرف حالهم‌‌

Vücut da ana gibi can çocuğuna gebedir. Ölüm, doğmak derdi ve kıyamettir.

تن چو مادر طفل جان را حامله ** مرگ درد زادن است و زلزله‌‌

Bu dünyada geçmiş canların hepsi, “ O ferahlı can acaba nasıl doğacak?” diye beklemektedirler. 3515

جمله جانهای گذشته منتظر ** تا چگونه زاید آن جان بطر

Zenciler, o mutlaka bizdendir derler. Beyazlar da, imkânı yok... O çok güzel olacak, derler.

زنگیان گویند خود از ماست او ** رومیان گویند بس زیباست او

Vücudun canı, ahiret âlemine doğunca artık beyaz, kara ihtilafı kalmaz.

چون بزاید در جهان جان و جود ** پس نماند اختلاف بیض و سود

Kara ise Zenciler alıp götürürler, beyazsa kendi cinslerinden olan bu çocuğu, beyazlar alıp götürürler.

گر بود زنگی برندش زنگیان ** روم را رومی برد هم از میان‌‌

Fakat doğmadıkça anlamak, âlemdeki müşkül işlerdendir. Çünkü henüz doğmamış çocuğun nasıl olduğunu bilen azdır.

تا نزاد او مشکلات عالم است ** آن که نازاده شناسد او کم است‌‌

Bunu anlayan kişi, ancak Tanrı nuruyla bakıp gören kişidir. Böyle olan zat, bâtına da nüfuz edebilir. 3520

او مگر ینظر بنور الله بود ** کاندرون پوست او را ره بود

Nutfenin aslı beyaz renkli ve hoştur. Fakat beyaz kişinin canının aksi;

اصل آب نطفه اسپید است و خوش ** لیک عکس جان رومی و حبش‌‌

Nutfeye renk verir, onu en güzel şekle sokar; kara kişinin canının aksi de bir kısım halkı, en aşağılık bir renge, en bayağı bir şekle sürer, götürür.

می‌‌دهد رنگ احسن التقویم را ** تا به اسفل می‌‌برد این نیم را

Bu söze nihayet yoktur. Sen yine atını sür de biz kervandan geri kalmayalım.

این سخن پایان ندارد باز ران ** تا نمانیم از قطار کاروان‌‌

Bir gün her zümrenin önünde, saman çöpü müsün , dağ mı. Hindu musun, Türk mü? Meydana çıkar.

یوم تبیض و تسود وجوه ** ترک و هندو شهره گردد ز آن گروه‌‌

Hindu ile Türk, ana karnında belli olmaz. Fakat doğunca zayıf mı kuvvetli mi... herkes görür anlar. 3525

در رحم پیدا نباشد هند و ترک ** چون که زاید بیندش زار و سترگ‌‌

Zeyd “ Ben halkı, kadın, erkek... Herkesi, kıyamet günündeymiş gibi apaçık görüyorum.

جمله را چون روز رستاخیز من ** فاش می‌‌بینم عیان از مرد و زن‌‌

Hemen şimdicik söyleyeyim mi? Yoksa kapayayım mı?” dedi. Mustafa, dudağını ısırarak sus demek istedi.

هین بگویم یا فرو بندم نفس ** لب گزیدش مصطفی یعنی که بس‌‌

Zeyd dedi ki: “Ey Tanrı Peygamberi, haşir sırrını söyleyeyim de bugün dünyada kıyameti koparayım mı?

یا رسول الله بگویم سر حشر ** در جهان پیدا کنم امروز نشر

Müsaade et bana, perdeleri yırtayım da aslım, mahiyetim güneş gibi parlasın;

هل مرا تا پرده‌‌ها را بر درم ** تا چو خورشیدی بتابد گوهرم‌‌

Güneş benim nurumdan tutulsun... Hurma ağacı (gibi meyveliler) ile söğüt ağacını (gibi meyvesizleri) göstereyim. 3530

تا کسوف آید ز من خورشید را ** تا نمایم نخل را و بید را

Kıyamet sırrını açayım, halis altın para ile ayarı bozuk parayı izhar edeyim.

وا نمایم راز رستاخیز را ** نقد را و نقد قلب آمیز را

Elleri kesik Eshab-ı Simal-ı küfür rengiyle al rengi...

دستها ببریده اصحاب شمال ** وانمایم رنگ کفر و رنگ آل‌‌

Tutulmayan, gidilmeyen ayın ziyasında yedi nifak deliğini...

واگشایم هفت سوراخ نفاق ** در ضیای ماه بی‌‌خسف و محاق‌‌

Şakîlerin pırtıl elbiselerini göstereyim. Peygamberlerin davullarını, nöbetlerini duyurayım.

وانمایم من پلاس اشقیا ** بشنوانم طبل و کوس انبیا

Cehennemi, cennetleri, ikisinin arasındaki A’raf’ı apaçık olarak kâfirlerin gözlerinin önlerine getireyim. 3535

دوزخ و جنات و برزخ در میان ** پیش چشم کافران آرم عیان‌‌

Kevser Havuzunun çoşmakta olduğunu... suyunun, cennetliklerin yüzlerine vurmakta. “İç, İç!” diye seslenmekte ve bu sesin de kulaklarına gelmekte bulunduğunu...

وانمایم حوض کوثر را به جوش ** کآب بر روشان زند بانگش به گوش‌‌

Susuzların, havuzun etrafında koşup durduklarını apaçık göstereyim.

و آن کسان که تشنه بر گردش دوان ** گشته‌‌اند این دم نمایم من عیان‌‌

Onların omuzları omuzlarıma sürünmekte, naraları kulağıma gelmekte.

می‌‌بساید دوششان بر دوش من ** نعره‌‌هاشان می‌‌رسد در گوش من‌‌

İşte gözümün önünde... Cennet ehli, dilekleriyle birbirlerini kucaklamışlar;

اهل جنت پیش چشمم ز اختیار ** در کشیده یکدگر را در کنار

Birbirlerinin ellerini ziyaret ediyor, musafahada bulunuyorlar, dudaklarından buseler yağmalıyorlar. 3540

دست همدیگر زیارت می‌‌کنند ** از لبان هم بوسه غارت می‌‌کنند

Aşağılık kişilerin hasret naralarından, “ ah, ah” diye bağrışmalarından kulağım sağır oldu.

کر شد این گوشم ز بانگ آه آه ** از خسان و نعره‌‌ی وا حسرتاه‌‌

Bu söylediklerim ancak işaretlerden ibarettir. Daha derin söylerim ama Peygamberi incitmekten korkuyorum.”

این اشارتهاست گویم از نغول ** لیک می‌‌ترسم ز آزار رسول‌‌

Zeyd, böylece sarhoş, harap bir surette söyleyip duruyordu. Peygamber, yakasını büktü.

همچنین می‌‌گفت سر مست و خراب ** داد پیغمبر گریبانش به تاب‌‌

Dedi ki: “ Kendine gel, atın pek hızlı gidiyor, yuları çek. “Tanrı haya etmez” hükmünün aksi vurdu, utanma ortadan kalktı.

گفت هین در کش که اسبت گرم شد ** عکس حق لا يستحيی زد شرم شد

Aynan, kılıftan çıktı. Ayna ve terazi yalan söyler mi? 3545

آینه‌‌ی تو جست بیرون از غلاف ** آینه و میزان کجا گوید خلاف‌‌

Ayna ile terazi, kimse incinmesin, utanmasın diye sözünü saklar mı?

آینه و میزان کجا بندد نفس ** بهر آزار و حیای هیچ کس‌‌

Ayna ile teraziye yüzlerce yıl hizmet etsen onlar yine doğrucu ve kadri yüce mihenklerdir.

آینه و میزان محکهای سنی ** گر دو صد سالش تو خدمتها کنی‌‌

Sen benim sırrımı sakla, doğruyu gizle; sen de eksik gösterme, fazla göster, ( diye yalvarsan bile)

کز برای من بپوشان راستی ** بر فزون بنما و منما کاستی‌‌

Onlar sana “ Kendini maskara etme ayna, terazi nerede; hile düzen nerede?

اوت گوید ریش و سبلت بر مخند ** آینه و میزان و آن گه ریو و پند

Tanrı, hakikatlerin bizim vasıtamızla anlaşılması için kadrimizi yüceltti. 3550

چون خدا ما را برای آن فراخت ** که به ما بتوان حقیقت را شناخت‌‌

Eğer bu doğruluğumuz olmasaydı ne değerimiz olurdu; iyilerin yüzünü nasıl ağartırdık?” derler.

این نباشد ما چه ارزیم ای جوان ** کی شویم آیین روی نیکوان‌‌

Fakat sen, gönlüne Sinâ dağındaki Tanrı tecellisi vurduysa bile yine aynayı koynuna koy!”

لیک در کش در نمد آیینه را ** گر تجلی کرد سینا سینه را

Zeyd, “ Tanrı güneşi, ezeli güneş, hiç koltuğa sığar mı?

گفت آخر هیچ گنجد در بغل ** آفتاب حق و خورشید ازل‌‌

Aslı olmayan şeyleri de yırtar, yakar; koltuğu da. Önünde ne delilik kalır, ne akıllılık!” dedi.

هم دغل را هم بغل را بر درد ** نه جنون ماند به پیشش نه خرد

Peygamber dedi ki: “ Bir parmağını gözünün üstüne koydun mu... dünyayı güneşsiz görürsün. 3555

گفت یک اصبع چو بر چشمی نهی ** بیند از خورشید عالم را تهی‌‌

Bir parmak bile, aya perde oluyor. İşte bu padişahın ayıp örtücülüğüne alâmettir.

یک سر انگشت پرده‌‌ی ماه شد ** وین نشان ساتری الله شد

Bu suretle bir nokta ( gibi olan parmak), cihanı örter; bir sürçme de güneşi küsufa uğratır.

تا بپوشاند جهان را نقطه‌‌ای ** مهر گردد منکسف از سقطه‌‌ای‌‌

Dudağını yum, denizin dibine bak. Tanrı, denizi, insana mahkûm etmiştir.

لب ببند و غور دریایی نگر ** بحر را حق کرد محکوم بشر

Nitekim Selsebîl ve Zencebîl ırmakları da Tanrı’nın cennete koyduğu kulların hükmü altındadır.

همچو چشمه‌‌ی سلسبیل و زنجبیل ** هست در حکم بهشتی جلیل‌‌

Cennetin dört ırmağı bizim hükmümüzdedir. Fakat bu gücümüzden, kuvvetimizden değil...Tanrı emriyle böyledir. 3560

چار جوی جنت اندر حکم ماست ** این نه زور ما ز فرمان خداست‌‌