Vücut da ana gibi can çocuğuna gebedir. Ölüm, doğmak derdi ve kıyamettir. تن چو مادر طفل جان را حامله ** مرگ درد زادن است و زلزله
Bu dünyada geçmiş canların hepsi, “ O ferahlı can acaba nasıl doğacak?” diye beklemektedirler. 3515 جمله جانهای گذشته منتظر ** تا چگونه زاید آن جان بطر
Zenciler, o mutlaka bizdendir derler. Beyazlar da, imkânı yok... O çok güzel olacak, derler. زنگیان گویند خود از ماست او ** رومیان گویند بس زیباست او
Vücudun canı, ahiret âlemine doğunca artık beyaz, kara ihtilafı kalmaz. چون بزاید در جهان جان و جود ** پس نماند اختلاف بیض و سود
Kara ise Zenciler alıp götürürler, beyazsa kendi cinslerinden olan bu çocuğu, beyazlar alıp götürürler. گر بود زنگی برندش زنگیان ** روم را رومی برد هم از میان
Fakat doğmadıkça anlamak, âlemdeki müşkül işlerdendir. Çünkü henüz doğmamış çocuğun nasıl olduğunu bilen azdır. تا نزاد او مشکلات عالم است ** آن که نازاده شناسد او کم است
Bunu anlayan kişi, ancak Tanrı nuruyla bakıp gören kişidir. Böyle olan zat, bâtına da nüfuz edebilir. 3520 او مگر ینظر بنور الله بود ** کاندرون پوست او را ره بود
Nutfenin aslı beyaz renkli ve hoştur. Fakat beyaz kişinin canının aksi; اصل آب نطفه اسپید است و خوش ** لیک عکس جان رومی و حبش
Nutfeye renk verir, onu en güzel şekle sokar; kara kişinin canının aksi de bir kısım halkı, en aşağılık bir renge, en bayağı bir şekle sürer, götürür. می‌‌دهد رنگ احسن التقویم را ** تا به اسفل می‌‌برد این نیم را
Bu söze nihayet yoktur. Sen yine atını sür de biz kervandan geri kalmayalım. این سخن پایان ندارد باز ران ** تا نمانیم از قطار کاروان
Bir gün her zümrenin önünde, saman çöpü müsün , dağ mı. Hindu musun, Türk mü? Meydana çıkar. یوم تبیض و تسود وجوه ** ترک و هندو شهره گردد ز آن گروه
Hindu ile Türk, ana karnında belli olmaz. Fakat doğunca zayıf mı kuvvetli mi... herkes görür anlar. 3525 در رحم پیدا نباشد هند و ترک ** چون که زاید بیندش زار و سترگ
Zeyd “ Ben halkı, kadın, erkek... Herkesi, kıyamet günündeymiş gibi apaçık görüyorum. جمله را چون روز رستاخیز من ** فاش می‌‌بینم عیان از مرد و زن
Hemen şimdicik söyleyeyim mi? Yoksa kapayayım mı?” dedi. Mustafa, dudağını ısırarak sus demek istedi. هین بگویم یا فرو بندم نفس ** لب گزیدش مصطفی یعنی که بس
Zeyd dedi ki: “Ey Tanrı Peygamberi, haşir sırrını söyleyeyim de bugün dünyada kıyameti koparayım mı? یا رسول الله بگویم سر حشر ** در جهان پیدا کنم امروز نشر
Müsaade et bana, perdeleri yırtayım da aslım, mahiyetim güneş gibi parlasın; هل مرا تا پرده‌‌ها را بر درم ** تا چو خورشیدی بتابد گوهرم
Güneş benim nurumdan tutulsun... Hurma ağacı (gibi meyveliler) ile söğüt ağacını (gibi meyvesizleri) göstereyim. 3530 تا کسوف آید ز من خورشید را ** تا نمایم نخل را و بید را
Kıyamet sırrını açayım, halis altın para ile ayarı bozuk parayı izhar edeyim. وا نمایم راز رستاخیز را ** نقد را و نقد قلب آمیز را
Elleri kesik Eshab-ı Simal-ı küfür rengiyle al rengi... دستها ببریده اصحاب شمال ** وانمایم رنگ کفر و رنگ آل
Tutulmayan, gidilmeyen ayın ziyasında yedi nifak deliğini... واگشایم هفت سوراخ نفاق ** در ضیای ماه بی‌‌خسف و محاق
Şakîlerin pırtıl elbiselerini göstereyim. Peygamberlerin davullarını, nöbetlerini duyurayım. وانمایم من پلاس اشقیا ** بشنوانم طبل و کوس انبیا
Cehennemi, cennetleri, ikisinin arasındaki A’raf’ı apaçık olarak kâfirlerin gözlerinin önlerine getireyim. 3535 دوزخ و جنات و برزخ در میان ** پیش چشم کافران آرم عیان
Kevser Havuzunun çoşmakta olduğunu... suyunun, cennetliklerin yüzlerine vurmakta. “İç, İç!” diye seslenmekte ve bu sesin de kulaklarına gelmekte bulunduğunu... وانمایم حوض کوثر را به جوش ** کآب بر روشان زند بانگش به گوش
Susuzların, havuzun etrafında koşup durduklarını apaçık göstereyim. و آن کسان که تشنه بر گردش دوان ** گشته‌‌اند این دم نمایم من عیان
Onların omuzları omuzlarıma sürünmekte, naraları kulağıma gelmekte. می‌‌بساید دوششان بر دوش من ** نعره‌‌هاشان می‌‌رسد در گوش من
İşte gözümün önünde... Cennet ehli, dilekleriyle birbirlerini kucaklamışlar; اهل جنت پیش چشمم ز اختیار ** در کشیده یکدگر را در کنار
Birbirlerinin ellerini ziyaret ediyor, musafahada bulunuyorlar, dudaklarından buseler yağmalıyorlar. 3540 دست همدیگر زیارت می‌‌کنند ** از لبان هم بوسه غارت می‌‌کنند
Aşağılık kişilerin hasret naralarından, “ ah, ah” diye bağrışmalarından kulağım sağır oldu. کر شد این گوشم ز بانگ آه آه ** از خسان و نعره‌‌ی وا حسرتاه
Bu söylediklerim ancak işaretlerden ibarettir. Daha derin söylerim ama Peygamberi incitmekten korkuyorum.” این اشارتهاست گویم از نغول ** لیک می‌‌ترسم ز آزار رسول
Zeyd, böylece sarhoş, harap bir surette söyleyip duruyordu. Peygamber, yakasını büktü. همچنین می‌‌گفت سر مست و خراب ** داد پیغمبر گریبانش به تاب
Dedi ki: “ Kendine gel, atın pek hızlı gidiyor, yuları çek. “Tanrı haya etmez” hükmünün aksi vurdu, utanma ortadan kalktı. گفت هین در کش که اسبت گرم شد ** عکس حق لا يستحيی زد شرم شد
Aynan, kılıftan çıktı. Ayna ve terazi yalan söyler mi? 3545 آینه‌‌ی تو جست بیرون از غلاف ** آینه و میزان کجا گوید خلاف
Ayna ile terazi, kimse incinmesin, utanmasın diye sözünü saklar mı? آینه و میزان کجا بندد نفس ** بهر آزار و حیای هیچ کس
Ayna ile teraziye yüzlerce yıl hizmet etsen onlar yine doğrucu ve kadri yüce mihenklerdir. آینه و میزان محکهای سنی ** گر دو صد سالش تو خدمتها کنی
Sen benim sırrımı sakla, doğruyu gizle; sen de eksik gösterme, fazla göster, ( diye yalvarsan bile) کز برای من بپوشان راستی ** بر فزون بنما و منما کاستی
Onlar sana “ Kendini maskara etme ayna, terazi nerede; hile düzen nerede? اوت گوید ریش و سبلت بر مخند ** آینه و میزان و آن گه ریو و پند
Tanrı, hakikatlerin bizim vasıtamızla anlaşılması için kadrimizi yüceltti. 3550 چون خدا ما را برای آن فراخت ** که به ما بتوان حقیقت را شناخت
Eğer bu doğruluğumuz olmasaydı ne değerimiz olurdu; iyilerin yüzünü nasıl ağartırdık?” derler. این نباشد ما چه ارزیم ای جوان ** کی شویم آیین روی نیکوان
Fakat sen, gönlüne Sinâ dağındaki Tanrı tecellisi vurduysa bile yine aynayı koynuna koy!” لیک در کش در نمد آیینه را ** گر تجلی کرد سینا سینه را
Zeyd, “ Tanrı güneşi, ezeli güneş, hiç koltuğa sığar mı? گفت آخر هیچ گنجد در بغل ** آفتاب حق و خورشید ازل
Aslı olmayan şeyleri de yırtar, yakar; koltuğu da. Önünde ne delilik kalır, ne akıllılık!” dedi. هم دغل را هم بغل را بر درد ** نه جنون ماند به پیشش نه خرد
Peygamber dedi ki: “ Bir parmağını gözünün üstüne koydun mu... dünyayı güneşsiz görürsün. 3555 گفت یک اصبع چو بر چشمی نهی ** بیند از خورشید عالم را تهی
Bir parmak bile, aya perde oluyor. İşte bu padişahın ayıp örtücülüğüne alâmettir. یک سر انگشت پرده‌‌ی ماه شد ** وین نشان ساتری الله شد
Bu suretle bir nokta ( gibi olan parmak), cihanı örter; bir sürçme de güneşi küsufa uğratır. تا بپوشاند جهان را نقطه‌‌ای ** مهر گردد منکسف از سقطه‌‌ای
Dudağını yum, denizin dibine bak. Tanrı, denizi, insana mahkûm etmiştir. لب ببند و غور دریایی نگر ** بحر را حق کرد محکوم بشر
Nitekim Selsebîl ve Zencebîl ırmakları da Tanrı’nın cennete koyduğu kulların hükmü altındadır. همچو چشمه‌‌ی سلسبیل و زنجبیل ** هست در حکم بهشتی جلیل
Cennetin dört ırmağı bizim hükmümüzdedir. Fakat bu gücümüzden, kuvvetimizden değil...Tanrı emriyle böyledir. 3560 چار جوی جنت اندر حکم ماست ** این نه زور ما ز فرمان خداست
Bu ırmaklar, büyücülerin hükümlerine uyan büyüler gibi bizim hükmümüzdedir; onları nereye istersek oraya akıtırız. هر کجا خواهیم داریمش روان ** همچو سحر اندر مراد ساحران
Bu akıp duran ve gönlün hükmü altında, canın fermanına tâbi bulunan iki göz çeşmesi gibi... همچو این دو چشمه‌‌ی چشم روان ** هست در حکم دل و فرمان جان
Gönül dilerse gözler; zehrin, yılanların bulunduğu tarafa gider; gönül dilerse baktığı şeylerden ibret alır. گر بخواهد رفت سوی زهر و مار ** ور بخواهد رفت سوی اعتبار