English    Türkçe    فارسی   

1
3657-3706

  • Herkes uzaktan görebilseydi gökyüzündeki güneşle nurlanırdı.
  • هر کسی را گر بدی آن چشم و زور ** کاو گرفتی ز آفتاب چرخ نور

  • Ve ey aşağılık kişi, güneşin nuruna delalet etmek üzere yıldıza ne lûzum kalırdı?
  • کی ستاره حاجت استی ای ذلیل ** که بدی بر نور خورشید او دلیل‌‌

  • Ay; buluta, toprağa ve gölge der ki: “Ben de sizin gibi insanım. Ancak bana vahiy geliyor.
  • ماه می‌‌گوید به خاک و ابر و فی ** من بشر بودم ولی یوحی الی‌‌

  • Ben de yaratılışta sizin gibi karanlıktım. Fakat vahiy güneşi, bana böyle bir nur verdi. 3660
  • چون شما تاریک بودم در نهاد ** وحی خورشیدم چنین نوری بداد

  • Güneşlere nispetle biraz karanlığım, fakat insanların karanlıklarına nispetle nurluyum.
  • ظلمتی دارم به نسبت با شموس ** نور دارم بهر ظلمات نفوس‌‌

  • Tahammül edebilesin diye nurum zayıf. Çünkü sen parlak güneşin eri değilsin.
  • ز آن ضعیفم تا تو تابی آوری ** که نه مرد آفتاب انوری‌‌

  • Balla sirkeden meydana gelen sirkengebin gibi ben de nurlu zulmetten meydana geldim ve bu suretle kalp hastalığına yol buldum, faydalı oldum.
  • همچو شهد و سرکه در هم بافتم ** تا سوی رنج جگر ره یافتم‌‌

  • Hasta adam hastalıktan kurtulunca sirkeyi bırak bal yiye gör.”
  • چون ز علت وارهیدی ای رهین ** سرکه را بگذار و می‌‌خور انگبین‌‌

  • Gönül tahtı, heva ve hevesten arındı; gönülde “Er Rahmânu alel arşistevâ” sırrı zuhur etti. 3665
  • تخت دل معمور شد پاک از هوا ** بین که الرحمن علی العرش استوی‌‌

  • Bundan sonra Hak, gönle vasıtasız hükmeder. Çünkü gönül bu rabıtayı buldu.
  • حکم بر دل بعد از این بی‌‌واسطه ** حق کند چون یافت دل این رابطه‌‌

  • Bu sözün de sonu yoktur. Zeyd nerede? Ona rüsvay olmak iyi değildir, diyeyim!
  • این سخن پایان ندارد زید کو ** تا دهم پندش که رسوایی مجو

  • Zeyd’in hikâyesine dönüş
  • رجوع به حکایت زید

  • Artık Zeyd’i bulamazsın, o kaçtı; kapı yanındaki son saftan fırladı, papuçlarını bile bıraktı!
  • زید را اکنون نیابی کاو گریخت ** جست از صف نعال و نعل ریخت‌‌

  • Sen kim oluyorsun? Zeyd bile, üstüne güneş vurmuş yıldız gibi kendisini kaybetti, bulamadı!
  • تو که باشی زید هم خود را نیافت ** همچو اختر که بر او خورشید تافت‌‌

  • Ondan ne bir nakış bulabilirsin, ne bir nişan... Hattâ ne de saman uğrusu yoluna gidebilmek için bir saman çöpü! 3670
  • نی از او نقشی بیابی نی نشان ** نی کهی یابی نه راه کهکشان‌‌

  • Duygularımızla sonu gelmeyen sözümüz, sultanımızın bilgi nurunda mahvoldu.
  • شد حواس و نطق با پایان ما ** محو نور دانش سلطان ما

  • (Bu mazhariyete erenlerin) duygularıyla akılları iç âlemde “Ledeynâ Muhdarûn” denizinde dalgalanmakta, dalga dalga üstüne, çoşup durmaktadır.
  • حسها و عقلهاشان در درون ** موج در موج لدينا محضرون‌‌

  • Fakat gece olunca gene teklif ve icazet vakti gelir; gizlenmiş yıldızlar işlerine, güçlerine koyulurlar.
  • چون شب آمد باز وقت بار شد ** انجم پنهان شده بر کار شد

  • Tanrı akılsızların akıllarını kulaklarında halka halka küpeler olduğu halde geri verir.
  • بی‌‌هشان را وادهد حق هوشها ** حلقه حلقه حلقه‌‌ها در گوشها

  • Hepsi hamdüsena ederek ayaklarını vurur, ellerini çırpar, nazlı nazlı “Rabbimiz bizi dirilttin bize hayat verdin” derler. 3675
  • پای کوبان دست افشان در ثنا ** ناز نازان ربنا أحییتنا

  • O çürümüş deriler, dökülmüş kemikler, yerden tozlar koparan atlılar kesilir;
  • آن جلود و آن عظام ریخته ** فارسان گشته غبار انگیخته‌‌

  • Kıyamet günü, şükrederek, yahut kâfir olarak yokluktan varlığa hamle ederler.
  • حمله آرند از عدم سوی وجود ** در قیامت هم شکور و هم کنود

  • Niçin başını çevirir, görmezlikten gelirsin? Önce yoklukta da böyle baş çevirmemiş miydin?
  • سر چه می‌‌پیچی کنی نادیده‌‌ای ** در عدم ز اول نه سرپیچیده‌‌ای‌‌

  • “Beni nerede yerimden tedirgin edecek? Deyip yoklukta da böyle ayağını diremiştin.
  • در عدم افشرده بودی پای خویش ** که مرا که بر کند از جای خویش‌‌

  • Tanrı’nın sun’u; görmüyor musun? Nasıl seni alnındaki perçemden tutup çekerek: 3680
  • می‌‌نبینی صنع ربانیت را ** که کشید او موی پیشانیت را

  • Evvelce hatırı hayalinde olmayan bu çeşit hallere uğrattı.
  • تا کشیدت اندر این انواع حال ** که نبودت در گمان و در خیال‌‌

  • O yokluk da daima Tanrı’ya kuldur. Ey dev, kulluk et. Süleyman diridir!
  • آن عدم او را هماره بنده است ** کار کن دیوا سلیمان زنده است‌‌

  • Dev, havuzlar gibi kâseler yapmakta; kudreti yok ki bu işi yapmaktan vazgeçsin, yahut emredene bir cevap versin!
  • دیو می‌‌سازد جفان کالجواب ** زهره نی تا دفع گوید یا جواب‌‌

  • Bir kendine bak, yok olmaktan nasıl titreyip durmaktasın? Yokluğu da aynen böyle tir tir titrer bil!
  • خویش را بین چون همی‌‌لرزی ز بیم ** مر عدم را نیز لرزان دان مقیم‌‌

  • Dünya mansıplarını elde etsen bile yine kaybetme korkusundan canın çıkar. 3685
  • ور تو دست اندر مناصب می‌‌زنی ** هم ز ترس است آن که جانی می‌‌کنی‌‌

  • En güzel olan (Güzeller güzeli ) Tanrı’nın aşkından başka ne varsa can çekişmeden ibarettir, hattâ şeker yemek bile!
  • هر چه جز عشق خدای احسن است ** گر شکر خواری است آن جان کندن است‌‌

  • Can çekişme nedir? Ölüme yaklaşmak, abıhayatı elde edememek.
  • چیست جان کندن سوی مرگ آمدن ** دست در آب حیاتی نازدن‌‌

  • Halkın iki gözü de toprağa ve ölüme saplanmıştır. Abıhayat var mı, yok mu, bunda yüz türlü şüpheler var.
  • خلق را دو دیده در خاک و ممات ** صد گمان دارند در آب حیات‌‌

  • Sen cehdet de bu yüz şüphen de sana düşsün. Geceleyin yürü ,yol al... Uyudun mu gece gitti gider!
  • جهد کن تا صد گمان گردد نود ** شب برو ور تو بخسبی شب رود

  • O gündüzü geceleyin ara; karanlıkları yakan o aklı, kendine kılavuz yap! 3690
  • در شب تاریک جوی آن روز را ** پیش کن آن عقل ظلمت سوز را

  • Kötü renkli gecede çok iyilikler vardır. Abıhayat, karanlıkların eşidir, karanlıktadır.
  • در شب بد رنگ بس نیکی بود ** آب حیوان جفت تاریکی بود

  • Böyle yüzlerce gaflet tohumunu ekip durdukça başını uykudan kaldırabilir misiniz?
  • سر ز خفتن کی توان برداشتن ** با چنین صد تخم غفلت کاشتن‌‌

  • Ölü uyku, ölü lokmaya dost oldu; efendi uyudu, geceleyin iş gören hırsız da hazırlığa koyuldu.
  • خواب مرده لقمه‌‌ی مرده یار شد ** خواجه خفت و دزد شب بر کار شد

  • Senin düşmanın kimlerdir? Bilmiyorsun. Ateşten yaratılanlar, topraktan yaratılmışların varlığına düşmandır.
  • تو نمی‌‌دانی که خصمانت کی‌‌اند ** ناریان خصم وجود خاکی‌‌اند

  • Ateş suyun ve oğullarının düşmanıdır. Nitekim su da ateşin canına düşmandır. 3695
  • نار خصم آب و فرزندان اوست ** همچنان که آب خصم جان اوست‌‌

  • Suyun ve çocuklarının düşmanı olduğundan su da ateşi öldürür, söndürür.
  • آب آتش را کشد زیرا که او ** خصم فرزندان آب است و عدو

  • Bütün bunlardan sonra ( şunu da bil ki) bu ateş, şehvet ateşidir, günahın suçun aslı ondadır.
  • بعد از آن این نار نار شهوت است ** کاندر او اصل گناه و زلت است‌‌

  • Dış âlemdeki ateşi su söndürür. Fakat şehvet ateşi kıyamete kadar sürüp gider.
  • نار بیرونی به آبی بفسرد ** نار شهوت تا به دوزخ می‌‌برد

  • Şehvet ateşi, su ile sakin olmaz. Çünkü azap ve elem bakımından cehennem tabiatlıdır.
  • نار شهوت می‌‌نیارامد به آب ** ز انکه دارد طبع دوزخ در عذاب‌‌

  • Şehvet ateşine ne çare var? Din nuru. Müminler ;nurunuz kâfirlerin ateşini söndürdü. 3700
  • نار شهوت را چه چاره نور دین ** نورکم اطفاء نار الکافرین‌‌

  • Bu ateşi ne söndürür? Tanrı nuru. Bu hususta İbrahim’in nurunu kendine usta yap.
  • چه کشد این نار را نور خدا ** نور ابراهیم را ساز اوستا

  • Ki öd ağacına benzeyen bu cismin, Nemrut gibi olan nefis ateşinden kurtulsun!
  • تا ز نار نفس چون نمرود تو ** وارهد این جسم همچون عود تو

  • Şehvet ateşi yanmakla eksilip bitmez. Yanmakla güzelce eksilir, nihayet yok olur.
  • شهوت ناری به راندن کم نشد ** او به ماندن کم شود بی‌‌هیچ بد

  • Bir ateşe odun attıkça o ateş nereden sönecek?
  • تا که هیزم می‌‌نهی بر آتشی ** کی بمیرد آتش از هیزم کشی‌‌

  • Fakat odun atmazsan söner. Çünkü bu çekinme ateşe su serper. 3705
  • چون که هیزم باز گیری نار مرد ** ز انکه تقوی آب سوی نار برد

  • Yüzüne, kalplerin haramdan çekinmesinden kızıllık süren kişinin güzel yüzü, hiç ateşten kararır mı?
  • کی سیه گردد ز آتش روی خوب ** کاو نهد گلگونه از تقوی القلوب‌‌

  • Tanrı ondan razı olsun, Ömer zamanında şehre ateş düşmesi
  • آتش افتادن در شهر به ایام عمر