- Ey felek, Tanrı’nın merhametinden merhamet öğren. Yılan gibi, karıncaların gönlünü yaralama!
- ای فلک از رحم حق آموز رحم ** بر دل موران مزن چون مار زخم
- Bu yapının üstünde senin çarkını döndüren hakkı için.
- حق آن که چرخهی چرخ ترا ** کرد گردان بر فراز این سرا
- Kökümüzü söküp çıkarmadan biraz da başka türlü dön, merhamete gel. 2315
- که دگرگون گردی و رحمت کنی ** پیش از آن که بیخ ما را بر کنی
- Emriyle önce dadılığımızı yaptığın, fidanımızı sudan, topraktan bitirdiğin Tanrı hakkı için;
- حق آن که دایگی کردی نخست ** تا نهال ما ز آب و خاک رست
- Seni sâf yaratan, sen de bu kadar meşaleler meydana getiren padişah hakkı için.
- حق آن شه که ترا صاف آفرید ** کرد چندان مشعله در تو پدید
- O seni o kadar mamur ve baki bir hale soktu ki, Dehrî, nihayet senin evveline evvel yok sandı.
- آن چنان معمور و باقی داشتت ** تا که دهری از ازل پنداشتت
- Şükür olsun ki senin evvelini bildik. Peygamberler sırrını söyledi.
- شکر دانستیم آغاز ترا ** انبیا گفتند آن راز ترا
- İnsan olan bilir ki o, sonradan yapılmalıdır. Fakat evde ağ kuran örümcek ne bilsin! 2320
- آدمی داند که خانه حادث است ** عنکبوتی نه که در وی عابث است
- Sivrisinek ne bilir, bu bağ kimin? Baharın doğar, kışın ölür.
- پشه کی داند که این باغ از کی است ** کاو بهاران زاد و مرگش در دی است
- Tahta içinde sınık bir halde doğan kurt, tahtanın fidanlık halini bilir mi?
- کرم کاندر چوب زاید سست حال ** کی بداند چوب را وقت نهال
- Bilse bilse o vakit mahiyeti itibariyle akıl sahibi olur, isterse sureti kurt olsun.
- ور بداند کرم از ماهیتش ** عقل باشد کرم باشد صورتش
- Akıl, kendini renk, renk, çeşit, çeşit gösterir, ama peri gibi o suretlerden fersahlarca uzaktır.
- عقل خود را مینماید رنگها ** چون پری دور است از آن فرسنگها
- Hatta peri de nedir ki? Melekten bile üstündür. Fakat sen sinek kanatlısın da onun için aşağılarda uçuyorsun. 2325
- از ملک بالاست چه جای پری ** تو مگس پری به پستی میپری
- Gerçi aklın, seni yüceliklere çekmekte; ama taklit kurşun aşağılıklarda yayılmakta.
- گر چه عقلت سوی بالا میپرد ** مرغ تقلیدت به پستی میچرد
- Taklitten doğan bilgi canımızın vebalidir, iğretidir. Bizse o bizim malımızdır diye oturup kalmışız.
- علم تقلیدی وبال جان ماست ** عاریه ست و ما نشسته کان ماست
- Bu çeşit akıldansa cahil olmak daha iyi. Deliliğe vurmak daha yeğ!
- زین خرد جاهل همی باید شدن ** دست در دیوانگی باید زدن
- Faydanı nede görüyorsan ondan kaç. Zehir iç, Âbıhayatı dök!
- هر چه بینی سود خود ز آن میگریز ** زهر نوش و آب حیوان را بریز
- Seni öveni söv, kazancını, sermayeni müflise borç ver! 2330
- هر که بستاند ترا دشنام ده ** سود و سرمایه به مفلس وام ده
- Eminliği bırak, korku yerine var. Namusu terk et, apaçık rüsvay ol!
- ایمنی بگذار و جای خوف باش ** بگذر از ناموس و رسوا باش و فاش
- Ben uzun uzadıya ilerisini düşünen aklı denedim. Bundan böyle divaneliğe vuracağım!
- آزمودم عقل دور اندیش را ** بعد از این دیوانه سازم خویش را
- Seyyid’in “Niçin orospuyu aldın?” demesi üzerine Delkak’ın mazereti
- عذر گفتن دلقک با سید که چرا فاحشه را نکاح کرد
- Seyyid-i Ecel, bir gece Delkak’a “Hemencecik bir orospuyu neden aldın?
- گفت با دلقک شبی سید اجل ** قحبهای را خواستی تو از عجل
- Bunu bana söylemeliydin. Sana namuslu bir kız alırdık” dedi.
- با من این را باز میبایست گفت ** تا یکی مستور کردیمیت جفت
- Delkak “Dokuz tane namuslu, temiz kadın aldım, hepsi orospu oldu. Derdimden eridim, bittim. 2335
- گفت نه مستور صالح خواستم ** قحبه گشتند و ز غم تن کاستم
- Bunun üzerine bu hiçbir işe yaramaz orospuyu aldım. Görelim bakalım, bunun sonu ne olacak?” dedi.
- خواستم این قحبه را بیمعرفت ** تا ببینم چون شود این عاقبت
- Ben, birçok defalar aklı sınadım. Bundan sonra bir tarla arayacak, oraya delilik tohumu saçacağım!
- عقل را من آزمودم هم بسی ** زین سپس جویم جنون را مغرسی
- Birisinin kendisini deli gösteren bir uluyu hile ile söyletmesi
- به حیلت در سخن آوردن سائل آن بزرگ را که خود را دیوانه ساخته بود
- Birisi” Bir akıllı arıyorum, onunla meşverette bulunacağım, bir müşkülüm var, ona söyleyeceğim” dedi.
- آن یکی میگفت خواهم عاقلی ** مشورت آرم بدو در مشکلی
- Bu sözü duyan da “Şehrimizde kendisini deliliğe vuran birisi var, ondan başka akıllı yok.
- آن یکی گفتش که اندر شهر ما ** نیست عاقل جز که آن مجنوننما
- İşte bir sopaya binmiş, çocuklarla beraber koşup duruyor. 2340
- بر نیی گشته سواره نک فلان ** میدواند در میان کودکان
- Rey ve tedbir sahibi, ateş parçası gibi bir adamdır. Kadri gök gibi yüce, yıldızlar yağdırıcı bir zattır.
- صاحب رای است و آتش پارهای ** آسمان قدر است و اختر بارهای
- Kudreti, parlaklığı, Kerrûbilere can olmuştur. O, kendisini bu divanelikte gizlemiştir.” dedi.
- فر او کروبیان را جان شده ست ** او در این دیوانگی پنهان شده ست
- Fakat her divaneyi kendine can sayma.. Sâmiri gibi buzağıya secde etme.
- لیک هر دیوانه را جان نشمری ** سر منه گوساله را چون سامری
- Bir veli sana gayb’a ait yüz binlerce şeyi, yüz binlerce sırrı apaçık söylese bile,
- چون ولیی آشکارا با تو گفت ** صد هزاران غیب و اسرار نهفت
- Sen de o anlayış, o bilgi olmadıkça yine fışkıyı ödağacından ayırt edemezsin. 2345
- مر ترا آن فهم و آن دانش نبود ** واندانستی تو سرگین را ز عود
- Veli, kendisine deliliği perde etti mi, ey kör, sen onu nasıl tanıyabilirsin?
- از جنون خود را ولی چون پرده ساخت ** مر و را ای کور کی خواهی شناخت
- Eğer yakîn gözün açıksa bak da her taşın altında bir erin gizli olduğunu gör!
- گر ترا باز است آن دیدهی یقین ** زیر هر سنگی یکی سرهنگ بین
- Yol gösterici ortada, göz önünde; her Kelîm’in bir kilime bürünmüş olduğu meydandadır.
- پیش آن چشمی که باز و رهبر است ** هر گلیمی را کلیمی در بر است
- Veliyi meşhur eden yine velidir. Veli, kime dilerse nasip verir.
- مر ولی را هم ولی شهره کند ** هر که را او خواست با بهره کند
- Fakat deliliğe vurdu mu kimse akıl edip de onu anlayamaz. 2350
- کس نداند از خرد او را شناخت ** چون که او مر خویش را دیوانه ساخت
- Bir hırsız, körden bir şey çaldı mı kör, onu bulabilir mi hiç?
- چون بدزدد دزد بینایی ز کور ** هیچ یابد دزد را او در عبور
- Hırsız, gelip ona çatsa bile kör, hırsız kimdir? Ne anlasın?
- کور نشناسد که دزد او که بود ** گر چه خود بر وی زند دزد عنود
- Köpek, kör yoksulu ısırsa bile kör, kendisini dalayan köpeği nereden bilecek?
- چون گزد سگ کور صاحب ژنده را ** کی شناسد آن سگ درنده را
- Köpeğin kör bir dilenciye saldırması
- حمله بردن سگ بر کور گدا
- Bir köpek, mahallede bir kör bir dilenciye savaş aslanı gibi saldırdı.
- یک سگی در کوی بر کور گدا ** حمله میآورد چون شیر وغا
- Ay bile yoksulların izi tozunu gözüne sürme gibi çektiği halde, köpek, kızgınlıkla yoksullara saldırır. 2355
- سگ کند آهنگ درویشان به خشم ** در کشد مه خاک درویشان به چشم
- Kör, köpeğin sesinden korktu, âciz oldu. Ona tâzim etmeye başladı:
- کور عاجز شد ز بانگ و بیم سگ ** اندر آمد کور در تعظیم سگ
- “Ey avcılar beyi, ey av aslanı, el senin elin (hüküm senin hükmün), benden el çek” demeye başladı.
- کای امیر صید و ای شیر شکار ** دست دست تست دست از من بدار
- Hakîmin biri de zaruret yüzünden eşeğin kuyruğunu ağırlamış, o kuyruğa Kerim lâkabını takmıştır.
- کز ضرورت دم خر را آن حکیم ** کرد تعظیم و لقب دادش کریم
- Kör de zora gelince köpeğe “Ey aslan, benim gibi arık birisini avlayıp da ne yapacaksın?
- گفت او هم از ضرورت کای اسد ** از چو من لاغر شکارت چه رسد
- Dostların çölde yaban eşeği avlamaktalar, sense mahallede kör avlıyorsun, bu ne kötü şey! 2360
- گور میگیرند یارانت به دشت ** کور میگیری تو در کوچه به گشت
- Dostların avda yaban eşeği arıyorlar, sen sokakta hile düzüp kör arıyorsun” dedi.
- گور میجویند یارانت به صید ** کور میجویی تو در کوچه به کید
- Bilgili köpek yaban eşeği avlar, bilgisiz köpekse köre kasteder.
- آن سگ عالم شکار گور کرد ** وین سگ بیمایه قصد کور کرد