English    Türkçe    فارسی   

2
2340-2389

  • İşte bir sopaya binmiş, çocuklarla beraber koşup duruyor. 2340
  • بر نیی گشته سواره نک فلان ** می‏دواند در میان کودکان‏

  • Rey ve tedbir sahibi, ateş parçası gibi bir adamdır. Kadri gök gibi yüce, yıldızlar yağdırıcı bir zattır.
  • صاحب رای است و آتش پاره‏ای ** آسمان قدر است و اختر باره‏ای‏

  • Kudreti, parlaklığı, Kerrûbilere can olmuştur. O, kendisini bu divanelikte gizlemiştir.” dedi.
  • فر او کروبیان را جان شده ست ** او در این دیوانگی پنهان شده ست‏

  • Fakat her divaneyi kendine can sayma.. Sâmiri gibi buzağıya secde etme.
  • لیک هر دیوانه را جان نشمری ** سر منه گوساله را چون سامری‏

  • Bir veli sana gayb’a ait yüz binlerce şeyi, yüz binlerce sırrı apaçık söylese bile,
  • چون ولیی آشکارا با تو گفت ** صد هزاران غیب و اسرار نهفت‏

  • Sen de o anlayış, o bilgi olmadıkça yine fışkıyı ödağacından ayırt edemezsin. 2345
  • مر ترا آن فهم و آن دانش نبود ** واندانستی تو سرگین را ز عود

  • Veli, kendisine deliliği perde etti mi, ey kör, sen onu nasıl tanıyabilirsin?
  • از جنون خود را ولی چون پرده ساخت ** مر و را ای کور کی خواهی شناخت‏

  • Eğer yakîn gözün açıksa bak da her taşın altında bir erin gizli olduğunu gör!
  • گر ترا باز است آن دیده‏ی یقین ** زیر هر سنگی یکی سرهنگ بین‏

  • Yol gösterici ortada, göz önünde; her Kelîm’in bir kilime bürünmüş olduğu meydandadır.
  • پیش آن چشمی که باز و رهبر است ** هر گلیمی را کلیمی در بر است‏

  • Veliyi meşhur eden yine velidir. Veli, kime dilerse nasip verir.
  • مر ولی را هم ولی شهره کند ** هر که را او خواست با بهره کند

  • Fakat deliliğe vurdu mu kimse akıl edip de onu anlayamaz. 2350
  • کس نداند از خرد او را شناخت ** چون که او مر خویش را دیوانه ساخت‏

  • Bir hırsız, körden bir şey çaldı mı kör, onu bulabilir mi hiç?
  • چون بدزدد دزد بینایی ز کور ** هیچ یابد دزد را او در عبور

  • Hırsız, gelip ona çatsa bile kör, hırsız kimdir? Ne anlasın?
  • کور نشناسد که دزد او که بود ** گر چه خود بر وی زند دزد عنود

  • Köpek, kör yoksulu ısırsa bile kör, kendisini dalayan köpeği nereden bilecek?
  • چون گزد سگ کور صاحب ژنده را ** کی شناسد آن سگ درنده را

  • Köpeğin kör bir dilenciye saldırması
  • حمله بردن سگ بر کور گدا

  • Bir köpek, mahallede bir kör bir dilenciye savaş aslanı gibi saldırdı.
  • یک سگی در کوی بر کور گدا ** حمله می‏آورد چون شیر وغا

  • Ay bile yoksulların izi tozunu gözüne sürme gibi çektiği halde, köpek, kızgınlıkla yoksullara saldırır. 2355
  • سگ کند آهنگ درویشان به خشم ** در کشد مه خاک درویشان به چشم‏

  • Kör, köpeğin sesinden korktu, âciz oldu. Ona tâzim etmeye başladı:
  • کور عاجز شد ز بانگ و بیم سگ ** اندر آمد کور در تعظیم سگ‏

  • “Ey avcılar beyi, ey av aslanı, el senin elin (hüküm senin hükmün), benden el çek” demeye başladı.
  • کای امیر صید و ای شیر شکار ** دست دست تست دست از من بدار

  • Hakîmin biri de zaruret yüzünden eşeğin kuyruğunu ağırlamış, o kuyruğa Kerim lâkabını takmıştır.
  • کز ضرورت دم خر را آن حکیم ** کرد تعظیم و لقب دادش کریم‏

  • Kör de zora gelince köpeğe “Ey aslan, benim gibi arık birisini avlayıp da ne yapacaksın?
  • گفت او هم از ضرورت کای اسد ** از چو من لاغر شکارت چه رسد

  • Dostların çölde yaban eşeği avlamaktalar, sense mahallede kör avlıyorsun, bu ne kötü şey! 2360
  • گور می‏گیرند یارانت به دشت ** کور می‏گیری تو در کوچه به گشت‏

  • Dostların avda yaban eşeği arıyorlar, sen sokakta hile düzüp kör arıyorsun” dedi.
  • گور می‏جویند یارانت به صید ** کور می‏جویی تو در کوچه به کید

  • Bilgili köpek yaban eşeği avlar, bilgisiz köpekse köre kasteder.
  • آن سگ عالم شکار گور کرد ** وین سگ بی‏مایه قصد کور کرد

  • Köpek bile, ilim öğrenince azgınlıktan kurtulur, ormanlarda helâl hayvanlar avlar.
  • علم چون آموخت سگ رست از ضلال ** می‏کند در بیشه‏ها صید حلال‏

  • Köpek bile âlim olunca savaşta çevikleşir. Köpek bile ârif olunca Eshâb-ı Kehif’ten olur.
  • سگ چو عالم گشت شد چالاک زحف ** سگ چو عارف گشت شد ز اصحاب کهف‏

  • Köpek bile avcıları kimdir, anlar, tanır. Yarabbi, her şeyi tanıtan o nur nedir ki? 2365
  • سگ شناسا شد که میر صید کیست ** ای خدا آن نور اشناسنده چیست‏

  • Körün tanıyamaması, gözü olmadığından değildir; bu, onun bilgisizlikten sarhoş olması yüzündendir.
  • کور نشناسد نه از بی‏چشمی است ** بلکه این ز آن است کز جهل است مست‏

  • Kör, bu yeryüzünden de daha gözsüz değil ya! Hâlbuki bu yer bile Tanrı inayetiyle düşmanı tanıdı!
  • نیست خود بی‏چشم تر کور از زمین ** این زمین از فضل حق شد خصم بین‏

  • Musa’nın nurunu gördü, ona iltifat etti, Karun’u ise tanıdı yere geçirdi.
  • نور موسی دید و موسی را نواخت ** خسف قارون کرد و قارون را شناخت‏

  • Benlikte bulunan her kişiyi helâk etti, Tanrının “ Ya ard ublai” emrini anladı.
  • رجف کرد اندر هلاک هر دعی ** فهم کرد از حق که یا أرض ابلعی‏

  • Toprak su, yer ve kıvılcımlı ateş, bizimle her şeyden habersiz fakat Tanrı ile her şeyden haberdardırlar. 2370
  • خاک و آب و باد و نار با شرر ** بی‏خبر با ما و با حق با خبر

  • Bizim ise onun aksine Hak’tan gayrı her şeyden haberimiz var da Hak’tan haberimiz yoktur. Tehditçilerden bihaberiz!
  • ما بعکس آن ز غیر حق خبیر ** بی‏خبر از حق و از چندین نذیر

  • Hülâsa onların hepsi Tanrı emanetini yüklenmekten korktular, çekindiler. Fakat hayvanla karışınca bu çekinmeleri, bu çalışmaları körleşti, neticesiz bir hale geldi!
  • لاجرم أشفقن منها جمله‏شان ** کند شد ز آمیز حیوان حمله‏شان‏

  • “Hepimiz de halkla diri, Hak’la ölü bir hale gelen bu hayattan bîzarız” dediler.
  • گفته بیزاریم جمله زین حیات ** کاو بود با خلق حی با حق موات‏

  • Birisi, anası babası öldü mü yetim olur. Hak’la ünsiyet için kalb-i selim gerek!
  • چون بماند از خلق گردد او یتیم ** انس حق را قلب می‏باید سلیم‏

  • Hırsız, bir körden bir kumaş çaldı mı kör, bilmeden feryada başlar. 2375
  • چون ز کوری دزد دزدد کاله‏ای ** می‏کند آن کور عمیا ناله‏ای‏

  • Fakat hırsız ona “Senin malını ben çaldım, ben hilebaz bir hırsızım” demedikçe,
  • تا نگوید دزد او را کان منم ** کز تو دزدیدم که دزد پر فنم‏

  • Kör, hırsızı nereden bilecek? Gözünün nuru, gözünün ışığı yok ki!
  • کی شناسد کور دزد خویش را ** چون ندارد نور چشم و آن ضیا

  • Ama sesini duydun mu onu sımsıkı tut, koy verme de çaldığı şeyleri söylet.
  • چون بگوید هم بگیر او را تو سخت ** تا بگوید او علامتهای رخت‏

  • Hırsızı yakalayıp, sıkıştırmak, çaldığını çırptığını söyletmek cihadı ekberdir.
  • پس جهاد اکبر آمد عصر دزد ** تا بگوید که چه دزدیده است مزد

  • O, önce senin gözünün sürmesini çaldı. Onu elde ettin mi, yine gözlerine nur gelir. 2380
  • اولا دزدید کحل دیده‏ات ** چون ستانی باز یابی تبصرت‏

  • Gönül’ün kayıp malı olan hikmet kumaşı, ehli dilden elde edilir.
  • کاله‏ی حکمت که گم کرده‏ی دل است ** پیش اهل دل یقین آن حاصل است‏

  • Kör olan gönül, canı, kulağı, gözü olsa bile hırsız Şeytan’ın izini bulamaz, onu elde edemez.
  • کوردل با جان و با سمع و بصر ** می‏نداند دزد شیطان را ز اثر

  • Şeytanın izini bulmayı, hırsızı elde etmeyi, gönül ehli olanlardan um, bu işi onlardan iste; taştan topraktan değil. Çünkü halk, gönül ehline nispetle taş, topaç gibidir, âdeta cansızdır.
  • ز اهل دل جو از جماد آن را مجو ** که جماد آمد خلایق پیش او

  • Danışacak adam arayan da o deliliğe vurmuş delinin huzuruna geldi, dedi ki: “Ey kendini çocuk gösteren baba, bana bir sır söyle.”
  • مشورت جوینده آمد نزد او ** کای اب کودک شده رازی بگو

  • Veli dedi ki: “Git bu halkayı çalıp durma. Kapı kapalı. Bu gün sır söylenecek gün değil, başka vakit gel. 2385
  • گفت رو زین حلقه کاین در باز نیست ** باز گرد امروز روز راز نیست‏

  • Eğer Lâ mekân âleminde mekâna yer olsaydı ben de şeyhler gibi dükkânda oturur, alışverişe koyulurdum”
  • گر مکان را ره بدی در لامکان ** همچو شیخان بودمی من بر دکان‏

  • Muhtesibin, harap bir halde yere yıkılmış sarhoşu zindana dâvet etmesi
  • خواندن محتسب مست خراب افتاده را به زندان‏

  • Muhtesip gece yarısı bir yere uğradı. Duvar dibinde bir adamın uyuduğunu gördü.
  • محتسب در نیم شب جایی رسید ** در بن دیوار مستی خفته دید

  • “Hey, sarhoş musun, ne içtin? Söyle” dedi. Adam dedi ki: “Testidekinden içtim!”
  • گفت هی مستی چه خورده ستی بگو ** گفت از این خوردم که هست اندر سبو

  • Muhtesip “Söyle, testide ne var?” diye sordu. Adam, “İçtiğim şey” diye cevap verdi. Muhtesip, “Bu gizli bir lâf.
  • گفت آخر در سبو واگو که چیست ** گفت از آن که خورده‏ام گفت این خفی است‏