- Aman elbisemizden zaten bir tek iplik kaldı. Bir şehirdik, tek bir duvarımız yerinde.
- هین که از تقطیع ما یک تار ماند ** مصر بودیم و یکی دیوار ماند
- Ey sahibimiz, şu kalanı koru, şu kalanı koru da Şeytan, tamamıyla sevinmesin.
- البقیه البقیه ای خدیو ** تا نگردد شاد کلی جان دیو
- Bizim hatırımız için değil, suçluları yine arayıp kayırdığın o kadim lütfun hakkı için Yarabbi.
- بهر ما نه بهر آن لطف نخست ** که تو کردی گمرهان را باز جست
- Mademki kudretini gösterdin, merhametini de göster, ey et ve yağ parçalarına merhametler ihsan eden Tanrı. 2505
- چون نمودی قدرتت بنمای رحم ** ای نهاده رحمها در لحم و شحم
- Eğer bu dua gazabını arttırıyorsa ulu Tanrı, sen bize bir dua öğret.
- این دعا گر خشم افزاید ترا ** تو دعا تعلیم فرما مهترا
- Nitekim Âdem cennetten çıkınca ona tövbe etmeyi nasip ettin de kötü Şeytan'dan kurtuldu.
- آن چنان کادم بیفتاد از بهشت ** رجعتش دادی که رست از دیو زشت
- Şeytan da kimdir ki Âdemden üstün olsun, böyle bir düzenle oyunu kazansın, onu alt etsin.
- دیو که بود کاو ز آدم بگذرد ** بر چنین نطعی از او بازی برد
- Bunların hepsi de hakikatte Âdem’in faydasını temin etti. Şeytan’ın hilesi, düzeni, o hasetçiye lânet edilmesine sebep oldu.
- در حقیقت نفع آدم شد همه ** لعنت حاسد شده آن دمدمه
- Şeytan, bir oyunu gördü de iki yüz oyunu göremedi. O yüzden kendi evinin direğini kendisi kesti. 2510
- بازیی دید و دو صد بازی ندید ** پس ستون خانهی خود را برید
- Gece vakti başkalarının ekinini ateşlemek istedi, fakat yel, ateşi kendi ekinine sürdü.
- آتشی زد شب به کشت دیگران ** باد آتش را به کشت او بران
- Lânet, Şeytana bir gözbağı oldu, bu yüzden hileyi düşmanı olan Âdem’e ziyan sandı.
- چشم بندی بود لعنت دیو را ** تا زیان خصم دید آن ریو را
- Lânet dediğin de işte insanı böyle ters görüşlü yapar. Hasetçi, kendini görür, beğenir, kindar bir hale gelir.
- لعنت این باشد که کژبینش کند ** حاسد و خود بین و پر کینش کند
- Nihayet kötülüğün, sonunda dönüp kötülükte bulunana geleceğini, ona ziyan vereceğini anlamaz.
- تا نداند که هر آن که کرد بد ** عاقبت باز آید و بر وی زند
- Kendisini mat edecek şeylerin hepsini aksine görür. Hâlbuki mat olan kendisidir, kendisi ziyan eder! 2515
- جمله فرزین بندها بیند بعکس ** مات بر وی گردد و نقصان و وکس
- Çünkü kendisi bir hiçten ibaret olduğunu görse, yarasının öldürücü ve şiddetli olduğunu bilse,
- ز انکه گر او هیچ بیند خویش را ** مهلک و ناسور بیند ریش را
- Böyle görüş, böyle biliş, adamın gönlünü dertlendirir. Dert de onu hicaptan çıkarırdı.
- درد خیزد زین چنین دیدن درون ** درد او را از حجاب آرد برون
- Anaları doğum ağrısı tutmasa çocuk doğmaya hiçbir yol bulamaz.
- تا نگیرد مادران را درد زه ** طفل در زادن نیابد هیچ ره
- Bu emanet gönüldedir, gönülde gebe. Bu nasihatlerse ebeye benzer.
- این امانت در دل و دل حامله ست ** این نصیحتها مثال قابله ست
- Ebe “Kadının ağrısı yok, ağrı lâzım, ağrı çocuğa yoldur” der. 2520
- قابله گوید که زن را درد نیست ** درد باید درد کودک را رهی است
- Dertsiz kişi yol vurucudur, dertsizlik “Enel Hak- ben Hakk’ım” demektir.
- آن که او بیدرد باشد ره زن است ** ز انکه بیدردی انا الحق گفتن است
- Bu “Ene” sözünü vakitsiz söylemek; lânete düşmektir, “Ene” yi vaktinde söylemek rahmettir.
- آن انا بیوقت گفتن لعنت است ** آن انا در وقت گفتن رحمت است
- Mansur’un “Ene” deyişi, şüphe yok ki rahmetten ibarettir; fakat Firavunun “ Ene” deyişine bir bak, lânetin ta kendisi!
- آن انا منصور رحمت شد یقین ** آن انا فرعون لعنت شد ببین
- Hulasa vakitsiz öten her horozun ibret için başını kesmek gerekir.
- لاجرم هر مرغ بیهنگام را ** سر بریدن واجب است اعلام را
- Baş kesmek nedir? Dünyada nefsi öldürmek, nefsin dileklerini terk etmek. 2525
- سر بریدن چیست کشتن نفس را ** در جهاد و ترک گفتن نفس را
- Bu da öldürülmekten kurtulsun diye akrebin iğnesini çıkarmak gibidir.
- آن چنان که نیش کژدم بر کنی ** تا که یابد او ز کشتن ایمنی
- Taşla tepelenme belâsından kurtulsun diye yılanın zehirli dişini sökersin ya!
- بر کنی دندان پر زهری ز مار ** تا رهد مار از بلای سنگسار
- Nefsi, pirin gölgesinden başka hiçbir şey öldürmez. O nefis öldürenin eteğine sımsıkı sarıl.
- هیچ نکشد نفس را جز ظل پیر ** دامن آن نفس کش را سخت گیر
- Eteğini sıkıca tuttun mu, bu, Tanrı tevfikidir. Sende beliren her kuvvet, onun seni çekişinden, dileyişinden meydana gelir.
- چون بگیری سخت آن توفیق هوست ** در تو هر قوت که آید جذب اوست
- “Ma remeye iz remeyte” iyi bil. Canın nesi varsa canlar canındandır. 2530
- ما رمیت إذ رمیت راست دان ** هر چه کارد جان بود از جان جان
- Elini tutan, yükünü yüklenen odur. Her an, her nefes, o anı, o nefesi ondan um!
- دست گیرنده وی است و بردبار ** دمبهدم آن دم از او امید دار
- Onun feyzine geç mazhar olduysan gam yeme. Bilirsin ki ihmal etmez, imhal eder.
- نیست غم گر دیر بیاو ماندهای ** دیرگیر و سختگیرش خواندهای
- Tanrı rahmeti geç erişir ama adamakıllı erişir, seni bir an bile huzurundan ayırmaz, her an seninledir.
- دیر گیرد سخت گیرد رحمتش ** یک دمت غایب ندارد حضرتش
- Bu vuslatın, bu muhabbetin şerhini duymak istersen adamakıllı düşünerek “Vedduha” suresini okuyuver!
- گر تو خواهی شرح این وصل و ولا ** از سر اندیشه میخوان و الضحی
- Eğer sen kötülükler de ondandır dersen öyledir ama bundan onun kemaline noksan mı gelir ki? 2535
- ور تو گویی هم بدیها از وی است ** لیک آن نقصان فضل او کی است
- Bu kötülük ihsanı da onun kemalindendir. Dinle ulu kişi, sana bir misal getireyim:
- آن بدی دادن کمال اوست هم ** من مثالی گویمت ای محتشم
- Meselâ ressam iki türlü resim yapar: Güzellerin resimleriyle, çirkin resimleri.
- کرد نقاشی دو گونه نقشها ** نقشهای صاف و نقشی بیصفا
- Yusuf’un, yaratılışı güzel hurinin resmini de yapar, ifritlerin, çirkin iblislerin resmini de.
- نقش یوسف کرد و حور خوش سرشت ** نقش عفریتان و ابلیسان زشت
- İki türlü resim de onun üstatlığının eseridir. Bu, ressamın çirkinliğine delil olamaz, bilâkis üstatlığına delildir.
- هر دو گونه نقش استادی اوست ** زشتی او نیست آن رادی اوست
- Çirkini gayet çirkin olarak yapar, o derecede ki bütün çirkinlikler, onun etrafında döner, örülür. 2540
- زشت را در غایت زشتی کند ** جمله زشتیها به گردش بر تند
- Bu suretle de bilgisindeki kemal meydana gelir, üstatlığını inkâr eden rüsvay olur.
- تا کمال دانشش پیدا شود ** منکر استادیش رسوا شود
- Eğer çirkinin resmini yapmayı bilmezse ressam, nâkıstır. İşte bu yüzden Tanrı hem kâfirin yaratıcısıdır, hem müminin.
- ور نداند زشت کردن ناقص است ** زین سبب خلاق گبر و مخلص است
- Bu yüzden küfür de Tanrılığına şahittir, iman da. İkisi de ona secde eder.
- پس از این رو کفر و ایمان شاهدند ** بر خداوندیش و هر دو ساجدند
- Fakat bil ki müminin secdesi dileyerektir. Çünkü mümin, Tanrı rızasını arar, maksadı onun rızasını almaktır.
- لیک مومن دان که طوعا ساجد است ** ز انکه جویای رضا و قاصد است
- Kâfir de istemeyerek Tanrı’ya tapar ama onun maksadı başkadır. 2545
- هست کرها گبر هم یزدان پرست ** لیک قصد او مرادی دیگر است
- Padişahın kalesini yapar ama beylik dâvasındadır.
- قلعه‌ای سلطان عمارت میکند ** لیک دعوی امارت میکند
- Kale, onun malı olsun diye isyan eder, fakat nihayet kale, padişahın eline geçer.
- گشته یاغی تا که ملک او بود ** عاقبت خود قلعه سلطانی شود
- Müminse o kaleyi padişah için tamir eder, makam sahibi, mevki sahibi olmak için değil.
- مومن آن قلعه برای پادشاه ** میکند معمور نه از بهر جاه
- Çirkin, “Ey çirkini de yaratan padişah, sen güzeli de yaratmaya kaadirsin, çirkini de” der.
- زشت گوید ای شه زشت آفرین ** قادری بر خوب و بر زشت مهین
- Güzel de “Ey güzellik padişahı, beni bütün ayıplardan arıttın” der. 2550
- خوب گوید ای شه حسن و بها ** پاک گردانیدیم از عیبها
- Peygamber Sallâllahu Aleyhi Ve Sellem’in nasihat etmesi ve hastaya dua öğretmesi
- وصیت کردن پیغامبر صلی الله علیه و آله مر آن بیمار را و دعا آموزانیدنش
- Peygamber, o hastaya dedi ki: “Sen, şunu söyle; Tanrı, sen bize güçlükleri kolaylaştır.
- گفت پیغمبر مر آن بیمار را ** این بگو کای سهل کن دشوار را